خلاصه ای از مقاله Business insider در خصوص ارتباط بیماری کووید ۱۹و تشکیل لخته خون و عوارض ناشی از آن
تنها علامت کووید ۱۹ درگیری و التهاب ریه نیست.
علائم خطرناک و کمتر شناخته شده کووید ۱۹ مانند سکته مغزی، آمبولی ریه و انگشت کوویدی (COVID toes)، به علت تشکیل لخته در عروق بروز می کنند.
لخته خون می تواند در عروق هر قسمتی از بدن تشکیل شود ولی عمدتا در عروق دست و پا شکل گرفته و حرکت آن به سمت مغز، ریه وکلیه و سایر ارگانها می تواند عوارض کشنده ای مانند سکته مغزی، آمبولی ریه و نارسایی کلیه به همراه داشته باشد.
علت تشکیل لخته خون در عفونت کووید ۱۹ هنوز به درستی مشخص نیست ولی عارضه ای است که به شدت پزشکان را نگران می کند.
به موردی در این مقاله اشاره شده است که فرد مبتلا به کووید ۱۹ علائم تشکیل لخته را در پا نشان داده است. علی رغم شروع داروهای رقیق کننده خون به دلیل بروز عوارض ناشی از این دارو در نهایت مجبور به آمپوتاسیون(قطع) اندام شدند.
در مطالعه ای در آلمان ۱۲ مورد فوت به علت کووید ۱۹ تحت کالبد شکافی قرار گرفتند، ۶۰٪ موارد ترومبوز (لخته خون) ورید عمقی تشخیص داده نشده در اندام فوقانی یا تحتانی داشتند.
یک چهارم این افراد به دلیل آمبولی ریه فوت کرده بودند. لخته های بزرگ تشکیل شده با حرکت به سمت عروق ریه باعث انسداد عروق شده بودند.
در مطالعه مشابهی برروی ۵ بیمار فوت شده براثر ابتلا به کووید ۱۹ در نیویورک ، مشخص شد صدها لخته کوچک (micro-clot) باعث درگیری عروق ریه و التهاب شده اند.
تشکیل لخته در عروق همیشه کشنده نیست. لخته های کوچک با انسداد نسبی باعث کاهش اکسیژن رسانی و کاهش سطح اکسیژن خون می شوند. یک علامت شایع در کووید ۱۹، کاهش سطح اکسیژن خون است.
مطالعه ای در چین برروی ۱۸۷ مورد مبتلا به کووید ۱۹نشان داد ، ۳۰٪ موارد دچار نارسایی قلبی و آریتمی قلبی هستند.
شاید این یافته بتواند توضیحی باشد برای این مطلب که چرا درصد مرگ در بیماران با بیماری زمینه ای بالاتر است. مرکز کنترل بیماری ها در چین درصد مرگ را در بیماران قلبی به دنبال ابتلا به کووید۱۹ ، ۱۰٪ اعلام کرد.
در خصوص درگیری عروق مغزی و بروز سکته مغزی، یک مطالعه در هلند برروی ۱۸۷ مبتلا به کووید ۱۹ بستری در ICU ، نشان داد در یک سوم بیماران لخته خون تشکیل شده که در ۴٪ آنها باعث انسداد کامل عروق شده بود.
مطالعات انجام‌شده نشان دادند ،سکته مغزی هم در بیماران مسن و هم بیمارانی که در دهه سوم و چهارم دیده می شود.
یکی دیگر از علائم کووید ۱۹ که به دلیل تشکیل لخته در عروق کوچک می باشد، بثورات پوستی است. یکی از این علائم پوستی بحث برانگیز به انگشت کوویدی (COVID toes)معروف است.
هنوز به درستی علت تشکیل لخته در کووید ۱۹ مشخص نیست.
اما یک نظریه این است که ویروس به گیرنده ACE2 سلولهای دیواره عروق مانند سایر سلولها متصل شده و باعث التهاب و تشکیل لخته می شود.
نظریه دیگر این است که پاسخ سیستم ایمنی در برابر ویروس و التهاب ایجاد شده باعث فعال شدن فاکتورهای انعقادی می گردد.
باید اشاره کرد، ویروسهایی مانند H1N1, آنفولانزای خوکی و سارس نیز با خطر بالای تشکیل لخته خون همراه هستند.
تدوین: دکتر زهرا فرزاد
