آﻣﻮزش خودمراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
پس از ویزیت توسط پزشک معالج یا دستیار وی دستور ترخیص شما نوشته شده و توسط منشی یا پرستار به شما اعلام می‌شود. بعد از تسویه حساب و ارائه برگه ترخیص به منشی، خلاصه پرونده و آموزش‌های لازم زمان ترخیص به شما ارائه خواهد شد.
تغذیه
رعایت رژیم غذایی کم نمک در بیماران نارسایی قلبی از تجمع آب و نمک در بدن که سبب افزایش کارکرد قلب و به دنبال آن تورم در پاها و شکم و افزایش تنگی نفس می‌شود، پیشگیری می‌کند. رژیم غذایی کم سدیم شامل سدیم کمتر از ۳-۲ گرم روزانه می‌باشد. یک قاشق چایخوری تقریباً دو یا سه گرم سدیم دارد. از خوردن غذاهای کنسروی و آماده (فست‌فودها)، سُس‌ها، نوشابه، دوغ و آبمیوه‌های صنعتی و ماءالشعیر پرهیز کنید. بیشتر سعی کنید آبمیوه طبیعی یا میوه مصرف کنید.
- از اضافه کردن نمک به غذا خودداری کنید (از نمکدان سر میز غذا استفاده نکنید).
- خودتان را به غذاهای کم‌نمک عادت دهید و از سبزیجات معطر مانند نعناع و ترخون، ادویه و چاشنی‌های کم‌نمک و یا بی‌نمک استفاده کنید.
- در مورد محدودیت مصرف مایعات حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- میزان مایعات مصرفی خود را جهت پایش منظم در جایی ثبت کنید.
- تناسب منطقی بین میزان مایعات مصرف شده در طی روز و ادرار ۲۴ ساعته باید وجود داشته باشد.
فعالیت
تحقیقات نشان داده که فعالیت می‌تواند به احساس بهتر شدن شما کمک کند، علائم را کاهش داده و به بهبود عملکرد قلب شما کمک کند. کلید موفقیت در افزایش سطح تحمل فعالیت، انجام آن به آرامی و به تدریج می‌باشد. برای شروع، یک ورزش ساده انتخاب کنید که عضلات بزرگ شما را حرکت دهد. پیاده‌روی بهترین ورزش برای شما است. برای شروع فعالیت شما می‌توانید روزی ۵ دقیقه پیاده‌روی کنید. سپس به تدریج زمان آن را تا ۳۰ دقیقه در روز افزایش دهید. در هوای خیلی سرد یا گرم یا آلوده ورزش نکنید. هنگامی که تنگی نفس هنگام استراحت، احساس خستگی مفرط و کاهش انرژی، تب، عفونت یا احساس بیماری، درد قفسه سینه، تعریق شدید، تهوع و استفراغ، سرگیجه یا احساس سبکی سر را دارید ورزش نکنید و به پزشک خود مراجعه نمایید. از قرار گرفتن در معرض هوای سرد و آلوده و ابتلا به بیماری‌های ویروسی اجتناب کنید.
استحمام
از آب ولرم (نه خیلی داغ یا سرد) استفاده کنید. جهت حفظ انرژی خود از استحمام طولانی مدت بپرهیزید. در صورت امکان از صندلی در داخل حمام استفاده کنید. از ایجاد بخار زیاد در محوطه حمام به علت افزایش تنگی نفس بپرهیزید.
فعالیت جنسی
بیمارانی که تست ورزش نرمال دارند، محدودیتی از نظر روابط جنسی ندارند. در مورد مشکلات و محدودیت‌های خود به راحتی و به صورت آزادانه با همسر خود صحبت کنید. پس از انجام کارهای سنگین و خسته کننده و خوردن غذا از انجام فعالیت جنسی دوری کنید. در صورت داشتن درد جلوی قفسه سینه در حین یا بعد از نزدیکی، بالا ماندن ضربان قلبی، تعداد تنفس و تنگی نفس تا ۱۰ دقیقه بعد از پایان نزدیکی، خستگی و بی‌خوابی شدید در روز بعد از نزدیکی، فعالیت جنسی خود را متوقف کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
کنترل وزن روزانه
اندازه‌گیری وزن مهم است، هدف این است که تغییر در وزن را قبل از اینکه ایجاد تورم یا دیگر علائم کند، تشخیص دهیم. در این صورت می‌توانیم زودتر مایع اضافی را از بدن خارج کنیم. به منظور اندازه‌گیری وزن، شما بایستی وزن خود را هر روز صبح، بعد از ادرار کردن و قبل از صبحانه اندازه‌گیری کنید و در جایی ثبت کنید. میزان روزانه مایعات و میزان دفع مایعات (ادرار) را ثبت کنید.
در صورت بروز مشکلات یا موارد هشدار دهنده زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
مشکل در خوابیدن به علت تنگی نفس، مثلا شب بطور ناگهانی به علت تنگی نفس بیدار شوید یا برای خوابیدن نیاز به بالش اضافی نسبت به قبل داشته باشید. ضربان قلب تند یا نامنظم و تپش قلب که مداوم بوده و سبب سرگیجه یا سبکی سر در شما شود. اگر سرفه همراه با خلط کف‌آلود یا صورتی داشته باشید. کاهش یا افزایش وزن بیش از ۹۰۰ گرم در روز یا ۱/۸ کیلو گرم در هفته و یا کاهش میزان ادرار روزانه، تورم در زانوها، پاها، دست ها یا شکم با پزشک خود مشورت کنید.
نحوه مصرف داروها
داروهای شما طبق آخرین نسخه پزشک هنگام ترخیص مشخص می‌شود. مصرف داروها در درمان نارسایی قلبی بسیار مهم است. داروها را طبق دستور مصرف کنید. از کم کردن یا افزایش میزان آن خودداری کنید. داروها را طبق زمان معین آن مصرف کنید. جهت استفاده صحیح و منظم از داروها ابتدا یک جعبه مخصوص دارو تهیه کرده و روی آن برای هر قرص میزان مصرف را بنویسید و ابتدای هفته آن را پُر کنید. هنگام ترک خانه داروهای‌تان را با خود ببرید. حتی اگر احساس خوب شدن کردید و تنگی نفس و تورم نداشتید، باز هم بایستی داروهای خود را منظم مصرف کنید.
نوبت بعدی مراجعه به پزشک
نوبت بعدی مراجعه به پزشک توسط پزشکان معالج تعیین و معمولاً ۲ هفته تا ۱ ماه بعد از ترخیص خواهد بود که قبل از ترخیص برگه نوبت‌دهی توسط منشی به شما داده خواهد شد. قبل از ترک بیمارستان، از قسمت پذیرش حتماً نوبت بعدی گرفته شود. بعد از ترخیص و گرفتن داروهای خود بهتر است آنها را با پرستار خود چک و نحوه مصرف را بپرسید.
اطلاعات دارویی
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای پیشگیری‌کننده از لخته شدن خون
- مراقب باشید که در مصرف دارو دقیقاً از دستور پزشک معالج پیروی کنید.
- در مورد انوکساپارین تزریقی می‌بایست توسط پرستار و در مرکز درمانی انجام شود.
- مقدار و دفعات مصرف دارو را افزایش ندهید و بدون توصیه پزشک دارو را قطع نکنید.
- برای اثربخشی بهتر، دارو را سر وقت معین مصرف نمایید.
- در مصرف این داروها احتمال بروز خونریزی وجود دارد، از خراش و آسیب‌دیدگی سطحی دوری کنید. ترجیحاً از مسواک نرم و لوازم اصلاح برقی استفاده کنید.
- در صورت زمین خوردن یا آسیب دیدن یا ضربه به سرتان حتی اگر احساس خوب بودن داشتید به پزشک مراجعه کنید.
- به دلیل تداخلات این دارو با بعضی داروهای دیگر چنانچه داروی خاصی مصرف می‌کنید قبل از مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید.
- در مورد داروی وارفارین حتماً باید بر اساس جواب آزمایش pt با نظر پزشک داروی شما تنظیم شود و دفترچه وارفارین را دریافت کنید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای تنظیم‌کننده ضربان قلب
- فشار خون و ضربان قلب خود را در زمان‌های مشخصی اندازه‌گیری و ثبت کنید.
- به علت احتمال اُفت فشار خون وضعیتی، تغییر آهسته وضعیت از نشسته به ایستاده و دراز کشیدن با اولین علائم این اثرات را به حداقل میرساند.
- این داروها بطور ناگهانی قطع نشود.
- در صورتی که به بیماری‌های ریوی مانند آسم مبتلا هستید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
- از عوارض احتمالی خستگی و سرگیجه می‌باشد. در صورت ادامه سرگیجه بیش از دو هفته، احساس تنگی نفس یا ضربان قلب خیلی کُند به پزشک مراجعه کنید.
- کنترل آزمایش خون دوره‌ای برای عملکرد کلیه و پتاسیم و قند خون طبق صلاحدید پزشک انجام می‌شود.
- در مصرف داروی دیگوکسین، به علائم تهوع و تاری دید حساس بوده و با پزشک معالج خود، جهت کنترل میزان این دارو در خون و انجام آزمایش مربوطه مشورت کنید.
- سایر داروهای مصرفی خود را در هنگام ویزیت به پزشک نشان دهید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای کنترل فشار خون بالا و بهبود عملکرد قلب
- این داروها را منظم طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- کنترل آزمایش خون دوره‌ای برای عملکرد کلیه و پتاسیم خون طبق صلاحدید پزشک لازم است.
- امکان اُفت فشار خون وضعیتی وجود دارد. تغییر آهسته وضعیت از نشسته به ایستاده، دراز کشیدن با اولین علائم این اثرات را به حداقل برساند.
- سایر داروهای مصرفی خود را در هنگام ویزیت به پزشک نشان دهید.
- در صورت داشتن سرفه‌های خشک با پزشک خود مشورت کنید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای ترکیبی تنظیم فشار خون و بهبود عملکرد قلب
- با دوز پایین شروع می‌شود و به تدریج افزایش می‌یابد.
- آزمایش دوره‌ای برای کنترل عملکرد پتاسیم و کراتینین طبق صلاحدید پزشک لازم است.
- عوارض احتمالی: در صورت ادامه سرگیجه بعد از چند روز اول، داشتن سرفه‌های خشک، تنگی نفس، بثورات جلدی، ضعف، ورم اندام‌های تحتانی یک طرفه و گیجی بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای کنترل قند خون و بهبود عملکرد قلب
- دارو را می‌توانید همراه با غذا دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- این دارو با اثر در بهبود عملکرد قلب و کنترل قند خون می‌باشد.
- از انجایی که این دارو ممکن است سبب سرگیجه شود هنگام برخاستن و نشستن مراقب باشید.
- این دارو موجب مثبت شدن آزمایش قند ادرار می‌شود طبق صلاحدید پزشک معالج به صورت دوره‌ای آزمایش قند خون و سایر آزمایشات را چک کنید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای مُدر (ادرار آور)
- این داروها با فاصله زمانی نسبت به بقیه داروها مصرف شود.
- در صورت امکان روزها مصرف شود.
- در صورت امکان صبح هر روز ناشتا کنترل وزن انجام شود.
- چک دوره‌ای الکترولیت‌ها مانند پتاسیم با صلاحدید پزشک در مصرف این داروها ضروری است.
- عوارض احتمالی: سرگیجه در شروع مصرف، کم آبی بدن، تیره شدن ادرار و کاهش وزن
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای گشاد گننده عروق ریه
- ماسیتنتان، تادالافیل و سیلدنافیل با کاهش فشار در عروق ریه سبب بهبود عملکرد قلب و ریه می‌شود.
- به علت تداخلات دارویی، لیست تمام داروهای بیمار را به پزشک ارائه دهید.
- به دوز و تعداد دفعات مصرف توجه کافی داشته باشید.
- بهتر است کنترل فشار خون انجام شود.
- عوارض احتمالی: سردرد، گُر گرفتگی، سوء هاضمه، سرگیجه، گرفتگی بینی و درصورت کاهش بینایی، وزوز گوش مداوم و کاهش شنوایی حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت ایجاد مشکل ناگهانی در بینایی، شنوایی، واکنش آلرژیک یا اختلال جدی در تنفس سریعاً با مراکز درمانی تماس بگیرید.
نکات آموزشی و عوارض احتمالی داروهای گشاد گننده عروق
- اوایل درمان احتمال سردرد، احتمال بروز اُفت فشار خون وضعیتی وجود دارد تغییر آهسته وضعیت از نشسته به ایستاده، دراز کشیدن با اولین علائم این اثرات را به حداقل میرساند.
- در صورت بروز تاری دید یا خشکی دهان و با سردرد مداوم به پزشک اطلاع دهید.