راهنمای عزاداری فوت شدگان و مراسم خاکسپاری

انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران

اگر چه بزرگداشت درگذشتگان و تسلیت گویی به بازماندگان، بخشی از مراسم آیینی و مذهبی و فرهنگ غنی ایرانیان است، با توجه به شیوع بیماری کوروناویروس جدید (۱۹-COVID) و احتمال انتقال این بیماری در تجمعات و به منظور پیشگیری از مخاطرات جبران ناپذیر، موارد ذیل بر اساس شواهد معتبر توصیه می شود:

1. در صورتی که درگذشتِ فرد متوفی به دلیل ابتلا به کوروناویروس جدید یا بیماری های عفونی دیگر بوده، باید برای خاکسپاری ایشان، تمهیدات خاصی در نظر گرفته شود. بدیهی است که این تمهیدات برای حفظ سلامتی بازماندگان و سایر مردم ضروری است و مسئولیت همگانی ایجاب می کند که توصیه های کارکنان بهداشتی در این زمینه
   به دقت رعایت گردد.
2. در شرایط اپیدمی، احتمال آلوده بودنِ هر فرد، حتی به صورت بدون علامت به این بیماری وجود دارد؛ اگر چه ممکن است که متوفی به علت دیگری فوت شده باشد ولی احتمال ابتلای همزمان ایشان به بیماری ۱۹-COVID منتفی نیست. این احتمال در کسانی که سابقه بستری در بیمارستان داشته و یا در مراکز درمانی فوت شده اند، می تواند بیشتر باشد. بنابراین احتمال انتقال بیماری از هر فرد فوت شده می تواند وجود داشته باشد و باید در برخورد با جسد متوفی، این نکته در نظر گرفته شود.
3. از سوی دیگر، احتمال انتقال از افراد حاضر در تجمعات وجود دارد و باید حتی المقدور از قرار گرفتن در تجمعات مربوطه و ایجاد تراکم خودداری کرد. بهتر است در این دوره خاص، تسلیت گویی ها عمدتا به شکل تلفنی یا از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی و غیرحضوری باشد. بدون شک، مردم فهیم ما و خانواده درگذشتگان، شرایط ویژه حاضر را درک می کنند و حاضر نیستند سلامت کسی برای تسلیت گویی به ایشان به خطر بیفتد.
4. افراد دارای سابقه بیماری های زمینه ای قلبی عروقی، بانوان باردار و افراد داری فشار خون بالا، سکته قلبی، سکته مغزی، بیماری های ریوی، دیابت و بیماری های کلیوی، افرادی که داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی مصرف می کنند و مبتلایان به بدخیمی ها (سرطان ها) در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به کوروناویروس جدید و عوارض شدید آن هستند و به آنها و نیز افراد سالخورده (مسن) به شدت توصیه می گردد از شرکت در چنین مراسمی خودداری کنند.
5. افرادی که دارای هر یک از علائم تب، سرفه، آب ریزش از بینی، گلودرد و یا تنگی نفس هستند نباید در مراسم حضور یابد. همچنین، کلیه افرادی که در طی ۱۴ روز گذشته با چنین افراد علامت داری تماس داشته و یا از ایشان مراقبت کرده اند، نباید در مراسم حضور یابند.
6. طول مراسم باید به حداقل ممکن کاهش یابد و از خوردن و آشامیدن و پذیرایی به هر شکل در کل مراسم باید ممانعت به عمل آید.
   دست دادن، روبوسی و بغل کردن جهت عرض تسلیت و تسلی خاطر و همدردی می تواند برای هر دو طرف خطرناک باشد و کسی انتظار چنین رفتاری را در شرایط فعلی ندارد.
7. حداقل فاصله بین افراد حاضر در مراسم با یکدیگر باید در حد ۱.۵ متر در نظر گرفته شود.
8. به منظور تشییع و انتقال جسد متوفی، منحصرا جوانان بدون سابقه بیماری خاص در گذشته و بدون علامت، با استفاده از پوشش کامل، شامل حداقل ماسک و دستکش و ترجیحاً گان و شیلد، انتقال جسد متوفی را انجام دهند.
9. از لمس کفن و هر گونه تماس با تابوت، برانکارد و پارچه و وسایلی که روی جسد قرار داشته است، مانند گل و ترمه خودداری گردد. در مراسم تلقین پس از انتقال جسد به مقبره توسط افراد دارای وسایل محافظت شخصی، یک نفر با پوشش محافظتی کامل کفن را باز کرده و ضرورت های شرعی را با رعایت احتیاط و در حداقل زمان به انجام برساند. پوشش مقبره با لحد هر چه سریعتر انجام شود تا زمان تجمع در محل، جهت عزاداری به حد اقل ممکن برسد. تمامی افراد پس از خروج دستکش ها، دست ها را با آب و صابون حداقل ۲۰ ثانیه بشویند.
10. از افتادن بر روی مزار پس از پر کردن مزار با خاک و دست زدن به اشیاء باقیمانده اجتناب شود.
11. محلول های ضد عفونی کننده دست ها با پایه الکل و ماسک جهت تمامی افراد در طول مراسم در دسترس باشد و جدی تر از همیشه، از دست زدن به صورت، بینی، چشم ها و دهان در طول مراسم مطلقا اجتناب شود.لباس ها پس از مراسم و به محض حضور در منزل با رعایت عدم تماس با مخاط به طور کامل خارج شده و در سبد جداگانه جهت شستشو در اولین زمان قرار داده شوند.
12. توصیه می شود هر گونه مراسم دعا و عزاداری به صورت انفرادی و در منزل انجام شود و از تجمعات حتی المقدور اجتناب شود.
13. توصیه می شود مراسم صرف غذا و دیگر نذورات به زمان دیگری که شرایط اپیدمی مرتفع گردیده، موکول شود و یا هزینه های
    آن به شکل دیگری در موارد عام المنفعه صرف شود.