بیماری آلزایمر چیست؟
دِمانس (خردسودگی) چیست؟
در دمانس با نوعی اختلال کلی در شناخت مواجهیم که پیش رونده و برگشت ناپذیر است. معمولا سیر نزولی حافظه نشانه ای است که سبب مراجعه فرد به پزشک می شود و علاوه بر آن اختلالات شناختی که در موارد همچون قدرت تفکر، تکلم، قضاوت، استدلال و ادراک نیز دیده می شود.
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس (خردسودگی)، با شروعی تدریجی و پیشرفتی مداوم است که به تدریج حافظه و تواناییهای ذهنی دیگر مانند تفکر، استدلال و قضاوت فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و او در انجام وظایف روزانه زندگی با مشکل مواجه می شود.
آسیب شناسی بیماری آلزایمر
بین سلول های مغزی این بیماران رسوبات پروتئینی به نام پلاک های آمیلوئید ایجاد می گردد. این پلاک ها نه تنها مانع از ارتباط بین سلول های عصبی می شود، بلکه باعث تخریب سلول های اطراف خود نیز می شود. علاوه بر پلاک های آمیلوئید، کلاف های پیچیده دیگری با نام کلاف های نوروفیبریلری در سلول های عصبی مغز به وجود می آید. ازدیاد و رشد این ترکیب نیز باعث معدوم شدن سلول های مغزی می شود. کاهش سطح بعضی از موادشیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها می گردد. تمام این موارد باعث کوچک شدن (آتروفی) مغز می شود.
روشهای تشخیص بیماری آلزایمر:
تشخیص این بیماری توسط پزشک و با بررسی تاریخچه سلامت بیمار و انجام برخی معاینات جسمانی/ روانی و آزمایش هایی چون، سی تی اسکن، ام آر آی مغز، نوارمغزی، آزمایش مایع نخاع و یا آزمون های روانی تست حافظه انجام می پذیرد.
عومل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر
عوامل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر به طور دقیق مشخص نگردیده است. اما در بررسی های صورت گرفته عوامل گوناگونی شناخته شده اند:
سن بالاتر از ۶۵ سال، سابقه خانوادگی، سکته مغزی، سابقه ضربه شدید به سر، بیماریهای عروق قلبی (کرونر)، کمبود فعالیتهای فکری، جنس مونث، کمبود ویتامین هایی چونA،E ، C،B12B1و اسیدفولیک، کمبود فعالیتهای بدنی و ورزش، سابقه افسردگی، استرس های روانی- اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی، افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات، سموم موجود در محیط زیست و … از این علل هستند.
اثرات بیماری آلزایمر:
معمولاً روند آسیب مغز در این بیماری از حافظه کوتاه مدت شروع می شود و سپس با درگیر شدن قسمتهای مختلف مغز، طیف وسیعی از علائم متفاوت ایجاد می‌شود که می‌توان آنها را در سه گروه کلی طبقه بندی نمود:
اختلالات شناختی:
- ضعف در حافظه و فراموش نمودن مطالب
- اختلال در زبان ( بیان و یا درک کلمات)
- اختلال در تفکر(بروز هذیان، آسیب در تفکر انتزاعی و ..)
- ناتوانی در قضاوت و استدلال
- اختلال در جهت‌یابی و وقوف به زمان و مکان
- اختلال در تصمیم‌گیری و حل مسئله
- اختلال در یادگیری مطالب جدید
- کاهش توجه و تمرکز
- اختلال خواندن، نوشتن و محاسبه
اختلالات خلقی/ روانی:
- آشفتگی و بی‌ثباتی خلق و تحریک پذیری
- ترس و اضطراب، افسردگی و یا دلمردگی
- از دست دادن لذتها وعلائق گذشته،
- ضعیف تدریجی عواطف
- شکاکی، سوءظن، بدبینی و بی‌اعتمادی
- بی خوابی و آشفتگی خواب
- خندیدن و گریستن یکباره و بی‌دلیل
اختلالات رفتاری:
- رفتار آشفته و غیر قابل پیش بینی
- بیقراری و پرسه‌زدن بی‌هدف و یا بی‌حرکت یکجا نشستن
- سرگردانی و خارج شدن از منزل و گم شدن
- پرخاشگری و رفتار تهاجمی، لجبازی و مخالفت ورزی
- وابستگی شدید به مراقب ( او چون سایه شما میگردد)
- غروب زدگی (افزایش بیقراری در هنگام غروب)
- بروز رفتارهای وسواس گونه
- تکرار یک رفتار یا بیان یک عبارت به صورت مکرر
- برداشتن وسایل دیگران، اختلال در رفتارهای جنسی
- تغییر تدریجی شخصیت بیمار
- مخفی و انبار نمودن وسایل یا خوراکی ها
- کاهش تعادل فیزیکی و مهارت‌های حرکتی و هماهنگی میان آنها در راه رفتن، غذاخوردن، لباس پوشیدن ، ا ستحمام
- بروز رفتارهای بازداری نشده و ناپسند
درمان:
به موازات پیشرفت های علم پزشکی و تحقیقات جدید خصوصاً در سال های اخیر چشم اندازهای تازه ای از امید به وجود آمده است. اما در حال حاضر فرآیند درمان بیشتر به معنای جلوگیری از پیشرفت بیماری و کنترل علائم و اختلالات روانی و رفتاری ناشی از آن می باشد.
مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) جهت دریافت درمان دارویی و روانپزشک (اعصاب و روان) جهت کنترل اختلالات رفتاری توصیه می گردد. به علاوه می توان در کنار درمان دارویی از درمانهای تکمیلی و روش های غیردارویی همچون روان درمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، هنر درمانی (به ویژه موسیقی، نقاشی)، ماساژدرمانی، رایحه درمانی (عطر-اسطوقدوس)، یا اکسیژن درمانی استفاده نمود
خود مراقبتی در بیماری آلزایمر
اگر شما بیماری آلزایمر دارید، مهم است بدانید که این تشخیص پایان زندگی نیست، زندگی با بیماری دمانس(خردسودگی) به معنی این است که شما زودتر از آنچه پیشبینی می کردید باید تغییراتی در زندگی خود بدهید.
شما می توانید یک زندگی پر بارو سازنده با مراقبت از سلامت جسمانی و روانی خود با شرکت در فعالیت های لذت بخش و با گذراندن زمان با خانواده و دوستان داشته باشید.
مراقبت از سلامت جسمانی
مراقبت از سلامت جسمانی می تواند کیفیت زندگی شما را برای سال ها بهبود ببخشد.
- بررسی پزشکی منظم
- استفاده از دارو
- تغذیه سالم
- ورزش روزانه
- استراحت در هنگام خستگی
- عدم استفاده از مشروبات الکلی
مدارا با احساسات
بعد از دریافت تشخیص دمانس (خردسودگی) و بیماری آلزایمر، ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنید، شامل:
- انکار (من دمانس ندارم)
- ترس از دست دادن افراد مهم در زندگی شما
- احساس تنهایی به دلیل آن که هیچ کس آنچه را که شما تجربه می کنید، درک نمی کنند.
- آشفتگی به خاطر ناتوانی در بیان مقاصد خود
- از دست دادن تصویری که از خود داشته اید
- افسردگی یا خشم در مورد تغییراتی که در زندگی شما در حال بوجود آمدن است.
احساساتی که تجربه می کنید طبیعی است. مهم این است که راه هایی را برای کنار آمدن با این احساسات پیدا کنید.
پیشنهادات زیر می تواند به شما کمک نماید:
- احساسات و تجارب خود را یادداشت نمایید.
- به یک گروه حمایتی بپیوندید. برای پیدا نمودن گروه در تهران با بخش آموزش انجمن آلزایمر ایران تماس بگیرید.
- با پزشک خود در مورد درمان مناسب صحبت کنید.
- مشاوره بگیرید.
- با فردی مورد اطمینان درباره نیازهای روحی خود درد ودل کنید.
- احساسات خود را با دوستان و خانواده خود در میان بگذارید.
- اگر احساس میکنید که دیگران شما را درک نمی کنند یا به خاطر بیماری به شما برچسب می زنند راههایی را برای مقابله با شرم از تشخیص بیماری بیاموزید.
- تا زمانی که می توانید به فعالیت هایی که برایتان لذت بخش است بپردازید.
