PROPRANOLOL
موارد مصرف:
پروپرانولول در درمان آنژین صدری مزمن، پیشگیری و درمان آریتمی قلبی، کنترل زیادی فشار خون، درمان کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک و پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد، درمان کمکی فئوکروموسیتوما و پیشگیری از سردرد‌های عروقی مصرف می شود.
موارد منع مصرف:
این دارو در شوک قلبی، نارسایی آشکار قلب، بلوک درجه دو یا سه دهلیزی-بطنی، برادی کاردی سینوسی و کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از mmHg ۱۰۰ (برای پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد) نباید مصرف شود.
هشدارها
۱- در صورت وجود سابقه آلرژی، آسم نایژه‌ای، آمفیزم یا برونشیت غیرآلرژیک، نارسایی احتقانی قلب، دیابت، پرکاری تیروئید، افسردگی روانی یا سابقه ابتلا به آن با احتیاط فراوان مصرف شود.
۲- در بیماران مبتلا به نارسایی کبد، مقادیر مصرف این دارو باید کاهش یابد.
۳- در صورت بروز افسردگی ناشی از این دارو، مصرف آن باید قطع شود.
۴- اگر بعد از یک دوره درمان طولانی با این دارو قطع مصرف آن ضرورت پیداکند، باید مصرف این دارو به تدریج و حداقل طی سه روز تا دو هفته قطع شود. اگر پس از قطع مصرف دارو، علائم قطع مصرف بروز کرد، باید مصرف دارو را به طور موقت مجدداً شروع نمود.
۵- در طول مصرف این دارو، پیگیری عملکرد قلب، تعیین نبض، اندازه گیری فشار خون و ثبت نوار قلبی و اندازه گیری ضربان قلب ضروری است.
عوارض جانبی: برادی کاردی، نارسایی قلب، اختلال در هدایت قلب، اسپاسم برونش، انقباض عروق محیطی، اختلالات گوارشی، خستگی، اشکال در القای خواب، بثورات جلدی، اشکال در تنفس یا خس خس کردن، سردی دست ها و پا‌ها، اغتشاش شعور به خصوص در سالمندان، توهم، افسردگی، ورم مچ و ساق پا، ضربان آهسته و غیرعادی قلب، یبوست، اضطراب یا نگرانی، کاهش توانایی جنسی، اسهال، خواب آلودگی خفیف، سردرد، بی حسی یا گزگز کردن انگشتان دست و پا و خستگی یا ضعف غیرعادی بامصرف این دارو گزارش شده است.
تداخل های دارویی: مقدار مصرف انسولین و داروهای خوراکی پایینآورنده قندخون، هنگام مصرف همزمان با این دارو باید تنظیم گردد. در صورت مصرف همزمان داروهای مسدد گیرنده بتا آدرنرژیک با داروهای مسدد کانال های کلسیمی یا کلونیدین، اثرات کاهش فشار خون ممکن است تشدید شود. در صورت مصرف همزمان این دارو با آمین های مقلد سمپاتیک که دارای فعالیت بتا آدرنرژیک هستند، ممکن است اثرات هر دو دسته دارو کاهش یابند. گزانتین ها در صورت مصرف همزمان با این دارو ممکن است موجب مهار اثرات درمانی هر دو دسته دارو شوند. همچنین، کلیرانس تئوفیلین ممکن است افزایش یابد.
نکات قابل توصیه
۱- این دارو، زیادی فشار خون را درمان نمی کند، بلکه آن را کنترل می نماید. لذا مصرف این دارو ممکن است تا مدت طولانی ضروری باشد.
۲- در بیماران مبتلا به دیابت، با مصرف این دارو علائم کاهش قندخون ممکن است پوشانده شود.
۳- به علت احتمال بروز سرگیجه، خواب آلودگی و منگی، هنگام رانندگی یا کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط نمود.
مقدار مصرف
بزرگســــالان: در درمـــان آنژیــــــــــــن صـــدریmg/ day80-320 در ۴-۲ نوبت منقسم، به عنوان ضدآریتمی ۳۰-۱۰ میلی گرم سه تا چهار بار در روز، به عنوان کاهنده فشار خون، ۴۰ میلی گرم دوبار در روز تاحداکثر mg/day ۶۴۰ مصرف می شود. به عنوان درمان کمکی کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک ۴۰-۲۰ میلی گرم سه تا چهار بار در روز مصرف می شود. در انفارکتوس میوکارد mg/day ۱۸۰-۲۴۰ در نوبت های منقسم مصرف می شود. به عنوان درمان کمکی در فئوکروموسیتوما ۲۰ میلی گرم سه بار در روز تا ۴۰ میلی گرم سه تا چهار بار در روز به مدت سه روز، قبل از عمل جراحی تجویز می گردد. در درمان سردرد‌های عروقی ابتدا ۲۰ میلی گرم چهار بار در روز مصرف می شود که سپس مقدار دارو تا حداکثر mg/day ۲۴۰ افزایش می یابد.
مقدار مصرف شکل آهسته رهش این دارو برای درمان زیادی فشار خون، mg/day ۸۰ در یک نوبت که به تدریج تا mg/day ۱۶۰ در یک نوبت افزایش می یابد می باشد. در درمان آنژین صدری، mg/day ۸۰ در یک نوبت که در فواصل ۷-۳ روز برحسب نیاز تا حداکثر mg/day ۳۲۰ افزایش می یابد، مصرف می گردد. در درمان سردرد‌های عروقی، mg/day ۸۰ در یک نوبت مصرف می شود که این مقدار می تواند تا حداکثر mg/day ۲۴۰ برحسب نیاز به تدریج افزایش یابد.
کودکان: به عنوان ضدآریتمی و کاهنده فشار خون، mg/ day ۰/۵-۱ در ۴-۲ نوبت منقسم مصرف می شود. مقدار دارو برحسب نیاز جهت درمان زیادی فشار خون و پیشگیری از تاکی کاردی فوق بطنی تنظیم می گردد.
تزریقی
بزرگسالان: به عنوان ضدآریتمی ۳-۱میلی گرم با سرعت حداکثر mg/min ۱ از راه وریدی تزریق می شود. در صورت نیاز، پس از دو دقیقه و پس از چهار ساعت مجدداً همین مقدار تزریق می گردد.
کــــــــودکان: از راه تزریــــق وریـــدی آهســـته mg/ kg ۰/۰۱-۰/۱ (تا حداکثر mg/day ۱) مصرف می شود که هر ۸-۶ ساعت در صورت نیاز تکرار می گردد.
اشکال دارویی
Injection: 1mg/ml
Tablet: 10mg, 20mg, 40mg, 80mg
Tablet (Sustained Release): 80mg, 160mg