آکنه یک مشکل شایع پوستی است و باعث ایجاد برآمدگی هایی در سطح پوست می شود که به آن جوش می گوئیم. این جوش ها زمانی ایجاد می شوند که فولیکول های کوچک مو در پوست شما به وسیله ی سلول های مرده ی پوست یا چربی مسدود شود. این اتفاق باعث رشد ها باکتری ها و تحریک پوست می شود. جوش ها معمولا در صورت ظاهر می شوند؛ با این وجود می توانند در کمر، سینه، بازو ها و گردن نیز دیده شوند. ایجاد آکنه معمولا در اوایل نوجوانی آغاز می شود؛ ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند یا اصلا شروع آن در بزرگسالی باشد. هم پسران و هم دختران دچار آکنه می شوند.
علائم آکنه:
- نقاط کوچک برآمده ی قرمز همراه با سر چرکی سفید رنگ
- سر سیاه بودن ضایعات (مانند دانه های فلفل سیاه)
- وجود توده ی جامد حساس به لمس در زیر پوست
علت ایجاد آکنه چیست؟
آکنه به وسیله ی باکتری هایی که فولیکول های مو در پوست شما را مسدود کرده اند، ایجاد می شود. این باکتری ها در بستری از سلول های مرده ی پوست و چربی رشد کرده اند.
انواع مختلفی از آکنه وجود دارد که به صورت زیر است:
- سر سفید: برای ایجاد این نوع آکنه، فولیکول های کوچک مو در پوست شما به وسیله ی چربی و سلول های مرده ی پوست مسدود می شود و یک سر سفید رنگ روی هر یک از جوش ها شکل می گیرد.
- سر سیاه: برای ایجاد این نوع آکنه، فولیکول مو در نزدیکی سطح پوست مسدود می شود و در اثر تماس سر جوش با هوا، سیاه رنگ می شود.
- آکنه کیستی: این نوع آکنه زمانی ایجاد می شود که کیست هایی در عمق پوست و در اطراف فولیکول مو به وجود آید.
سابقه ی فامیلی نیز در ایجاد آکنه دخالت دارد! در صورتی که والدین شما آکنه دارند، شانس شما برای داشتن آکنه بیشتر است. سیستم ایمنی شما نیز نقش دارد به گونه ای که بعضی از افراد بیش از اندازه نسبت به باکتری هایی که در فولیکول موی آن ها گیر افتاده اند، حساس هستند.
تشخیص آکنه چگونه صورت می گیرد؟
اکثر مواقع، پزشک به کمک معاینه ی ضایعات پوستی شما می تواند به تشخیص برسد. او همچنین سن، سبک زندگی و شرایط شما را نیز در نظر می گیرد؛ برای مثال بعضی از زنان در دوران بارداری و بعضی از نوجوانان و بزرگسالان نیز به دنبال مصرف غذاهای خاصی دچار آکنه می شوند.
آیا می توان از آکنه پیشگیری کرد؟
آکنه قابل پیشگیری نیست. با این حال با دانستن علت ایجاد آکنه می تواند از شدن آن کم کرد. آکنه در پسران بدتر است؛ چون پوست آن ها چربی بیشتری دارد. برای بعضی از افراد، ایجاد آکنه تا سن ۲۵ سالگی کاملا برطرف می شود اما در بعضی دیگر تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند.
بعضی از موارد خاص می تواند باعث شروع ایجاد آکنه شود یا آن را بدتر کند:
- تغییرات هورمونی: این اتفاق در زمان بلوغ، قبل از شروع پریود زنان و یا در طول بارداری رخ می دهد.
- دارو های خاصی شامل مکمل ها و استروئید ها که موجب افزایش تستوسترون می شود.
- آرایش کردن (لوازم آرایشی)، به خصوص محصولات روغنی، لوسیون های ضد آفتاب و محصولات مو.
- استرس
- فشار دادن جوش ها و یا تلاش برای خارج کردن محتویات درون آن
- کندن جوش یا خاراندن شدید پوست
شکلات، خاک و رابطه ی جنسی موجب ایجاد جوش نمی شود.
درمان آکنه:
آکنه می تواند با دارو های تجویزی یا دارو های بدون نسخه درمان شود. پزشک شما تعیین می کند که کدام دارو بهتر است.
دارو های بدون نسخه شامل موارد زیر می شود:
- بنزوئیل پروکساید و سالیسیلیک اسید: این دارو ها رایج ترین دارو های درمان آکنه هستند که در قالب لوسیون، ژل، صابون یا پد پاک کننده وجود دارند، باکتری ها را می کشند و چربی پوست را کم می کنند. ممکن است ۸ هفته زمان لازم باشد تا تاثیر مثبت این دارو ها را ببینید. عوارض جانبی آن نیز شامل تحریک بیشتر پوست، سوزش و قرمز پوست می شود.
دارو های تجویزی (با نسخه) نیز شامل موارد زیر می شود:
- کرم و ژل رتینوئید: که روی جوش ها گذاشته می شود. زنان باردار نباید از محصولات خاص رتینوئیدی استفاده کنند زیرا ممکن است باعث نقائصی در جنینشان شود. در صورتی که باردار هستید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. تماس با نور خورشید می تواند باعث تحریک آکنه ی درمان شده با کرم رتینوئید شود.
- آنتی بیوتیک ها: بعضی از آنتی بیوتیک های خاص ممکن است همراه سایر دارو ها، برای درمان آکنه استفاده شوند.
- ایزوترتینوئین (Isotretinoin): ایزوترتینوئین یک داروی بسیار قوی است که به وسیله ی چند برند خاص تولید می شود. می تواند عوارض جانبی جدی ای به جا بگذارد. در مورد این عوارض جانبی با پزشک خود صحبت کنید.
- قرص های ضد بارداری: این دارو ها نیز در بعضی از موارد برای زنان مبتلا به آکنه موثر است.
درمان های بیشتر، مانند جدا کردن پوست، ساییدن پوست و درمان با لیزر یا نور نیز در مطب پزشکان وجود دارد. این درمان ها ممکن است باعث کاهش زخم(اسکار) به جا مانده از آکنه شود. ترزیق ظریف دارو های استروئیدی نیز می تواند به درمان آکنه های کیستی بزرگ کمک کند. نهایتا، تغییرات سبک زندگی مانند داشتن رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی منظم نیز ممکن است کمک کننده باشد.
درمان آکنه شدید: ایزوترتینوئین
زندگی کردن با آکنه:
داشتن آکنه می تواند باعث خجالت و اضطراب شود. بعضی از افراد ممکن است احساس کنند که بیش از حد درگیر آکنه های خود شده اند و وقت و انرژی زیادی را صرف آن می کنند. همچنین وجود آکنه ممکن است تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی را ایجاب کند.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید:
- آیا باید صورتم را بیشتر از قبل بشویم؟
- آیا مصرف لبنیات موجب ایجاد آکنه می شود؟
- آیا کلر آکنه های من را تحریک می کند؟
- آیا می توانم با آرایش کردن، بیرون زدن ناگهانی آکنه های خود را مخفی کنم؟
این اطلاعات، تنها دیدی کلی به شما می دهد و ممکن است برای تمام افراد صدق نکند. برای اطمینان حاصل کردن از تطبیق این اطلاعات با شرایط شما و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به پزشک خود مراجعه کنید.
