کلوئید (keloid)

کلوئید (keloid) چیست؟

کلوئیدها نوعی اسکار برآمده هستند که در محل ترمیم پوست پس از ایجاد یک آسیب، به وجود می‌آیند. (اسکار همان بافت همبند است که در محل ترمیم زخم به وجود می‌آید و زخم را می‌پوشاند.)

کلوئیدها می‌توانند رشد کنند و حتی از آسیب اولیه که موجب تولید اسکار شده بوده نیز بزرگتر شوند. اگرچه به طور کلی پیدایش کلوئیدها چندان شایع نیست ولی در افراد سیاه پوست با احتمال بیشتری به وجود می‌آید.

هر عاملی که باعث ایجاد اسکار شود، می‌تواند موجب تشکیل کلوئید نیز شود، این موارد برای مثال می‌تواند شامل سوختگی، بریدگی و یا آکنه‌های شدید باشد. علاوه بر این، کلوئیدها می‌توانند به دنبال body piercing (سوراخ کردن قسمت‌هایی از بدن مانند لاله گوش، بینی، لب و شکم و عبور فلزاتی با هدف زیبایی از آن)، خالکوبی و یا به دنبال برخی از جراحی‌ها نیز به وجود آیند.

در برخی از موارد ممکن است کلوئیدها حتی تا ۳ ماه بعد از ایجاد آسیب اولیه نمایان شوند و در برخی از موارد این امکان وجود دارد که تا سال‌ها نیز به رشد خود ادامه دهند.

علائم کلوئیدها

کلوئیدها می‌توانند نشانه‌های زیر را داشته باشند:

• به آهستگی ظاهر شوند و به آهستگی رشد کنند: ممکن است برای مشاهده اولین نشانه‌های تشکیل کلوئید، ۳ ماه تا یک سال زمان لازم باشد و سپس در طی هفته‌ها یا ماه‌ها به آهستگی رشد کند. حتی در مواردی، کلوئیدها تا سال‌ها به رشد آهسته خود ادامه می‌دهند.
• در ابتدا به شکل یک اسکار برآمده صورتی، قرمز یا بنفش ظاهر می‌شوند: کلوئیدها معمولا اسکارهای برآمده با سطح صاف هستند. با گذشت زمان رنگ آنها به سمت تیرگی می‌رود تا جایی که در نهایت از پوست بدن خود فرد نیز تیره‌تر می‌شود. در این حالت لبه‌های اسکار از مرکز آن نیز تیره‌تر است.
• به شکلی متفاوت از پوست اطراف احساس می‌شوند: برخی از کلوئیدها به صورت نرم و خمیری و برخی دیگر به شکل سخت و لاستیکی لمس و حس می‌شوند.
• کلوئیدها ممکن است موجب درد، خارش و حساسیت به لمس شوند: برخی از کلوئیدهای در حال رشد ممکن است خارش‌دار، دردناک یا نسبت به لمس حساس باشند. با توقف رشد کلوئید، معمولا این علائم نیز برطرف می‌شوند.

کلوئیدها ممکن است در هر جایی از بدن رشد کنند، البته گردن، شانه، قفسه سینه، پشت و گوش‌ها محل‌های شایع‌تری برای تشکیل آنهاست. از لحاظ اندازه، کلوییدها ممکن است از کمتر از ۲ سانتیمتر تا بیش از ۳۰ سانتیمتر باشند.

کلوئید چگونه تشکیل می‌شود؟

وقتی قسمتی از پوست بدن شما آسیب می‌بیند، سلول‌ها تلاش می‌کنند تا با ایجاد اسکار محل آسیب را ترمیم کنند. در برخی از افراد، بافت اسکار حتی پس از ترمیم آسیب نیز به رشد خود ادامه می‌دهد. این بافت اسکار اضافه باعث ایجاد اسکارهای برآمده در سطح پوست شما می‌شود که به آن کلوئید (keloid) می‌گوییم. پزشکان هنوز دقیق نمی‌دانند که چرا برخی از اسکارها به سمت تشکیل کلوئید پیشروی می‌کنند.

انواع مختلفی از آسیب‌های پوستی می‌تواند به تشکیل کلوئید بیانجامد. برای مثال:

• بریدگی‌ها
• زخم‌های نافذ
• اسکار جراحی
• آکنه شدید
• آبله مرغان
• نیش حشرات
• محل تزریقات
• پیرسینگ
• خالکوبی

پوست برخی از افراد پس از یک آسیب بافتی و ایجاد اسکار بیشتر مستعد تشکیل کلوئید است، این افراد عبارتند از:

• افراد سیاهپوست، لاتین و یا آسیایی
• افراد با سن کمتر از ۳۰ سال
• افراد باردار
• نوجوانان در نزدیکی بلوغ
• داشتن سابقه کلوئید در خانواده

افرادی که پوست تیره دارند، ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر از سایر افراد مستعد تشکیل کلوئید هستند.

تشخیص کلوئید چگونه است؟

پزشک شما می‌تواند با مشاهده پوست شما به تشخیص برسد. البته در برخی از موارد ممکن است برای افتراق از سایر بیماری‌های مشابه از ضایعات نمونه‌گیری نیز صورت گیرد.

آیا می‌توان از ایجاد کلوئید جلوگیری کرد؟

افرادی که در معرض خطر بیشتری برای دچار شدن به کلوئید هستند، می‌توانند از انجام پیرسینگ و یا خالکوبی خودداری کنند.

در صورتی که در گوش پیرسینگ انجام شده باشد، می‌توان با پوشیدن نوعی وسیله تحمل کننده فشار، از ایجاد کلوئید در لاله گوش‌ پیشگیری کرد.

درمان کلوئید به چه صورتی است؟

هدف از درمان، صاف، مسطح و یا کوچک کردن کلوئید است. در هر صورت خلاص شدن از شر کلوئیدها کار راحتی نیست. حتی در مواردی ممکن است کلوئیدها پس از درمان دوباره بازگردند.

بیشتر پزشکان برای رسیدن به بهترین نتیجه، معمولا ترکیبی از چند درمان را به کار می‌برند.

این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• تجویز کورتیکواستروئید: کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی هستند که می‌توانند موجب کاهش اندازه کلوئید شوند.
• یخ زدن اسکار: به این عمل کرایوتراپی گفته می‌شود. کرایوتراپی کمک می‌کند تا سختی و ابعاد کلوئید کمتر شود. این روش برای کلوئیدهای کوچک بهتر عمل می‌کند.
• گذاشتن ورقه‌های سیلیکونی یا مالیدن ژل‌های مخصوص روی اسکار: این روش به مسطح شدن کلوئید کمک می‌کند.
• لیزر درمانی: این روش نیز به مسطح شدن و کمرنگ شدن اسکار کمک می‌کند.
• جراحی برداشتن کلوئید: در این روش به کمک جراحی، کلوئید برداشته می‌شود. بیشتر کلوئیدهای درمان شده به این روش دوباره عود می‌کنند و برمی‌گردند.
• درمان فشاری: بعد از برداشتن جراحی کلوئید، ایجاد فشار در ناحیه مورد نظر موجب کاهش خونرسانی به آن و در نتیجه کاهش احتمال عود کلوئید می‌شود.

برای هر فرد درمان متفاوت و مناسب او بهتر عمل خواهد کرد. در نتیجه باید با پزشک خود برای انتخاب بهترین روش درمانی خود مشورت بگیرید.

زندگی کردن با کلوئید

کلوئیدها ضرری برای سلامتی ندارند ولی می‌توانند موجب ناراحتی و احساس ناخوشایند در شما شوند. ممکن است ظاهر آنها موجب شرمندگی یا خجالت‌زدگی و در نتیجه کاهش اعتماد به نفس شما شود.

بیشتر افراد به دلایل زیبایی و ظاهر کلوئیدها اقدام به دریافت درمان برای آن می‌کنند. خوشبختانه درمان‌های موجود نیز علیرغم اینکه شاید نتوانند کلوئید را به صورت کامل برطرف کنند، می‌توانند از شدت آن کاسته و ظاهر بهتری از آن ایجاد کنند.

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

1. چرا به کلوئید دچار شده‌ام؟
2. باید جراحی انجام دهم، چه اقداماتی لازم است تا برای پیشگیری از کلوئید انجام دهم؟
3. بهترین درمان برای کلوئید من چیست؟
4. آیا به جراحی برای درمان کلوئید نیاز دارم؟
5. آیا کرم بدون نسخه‌ای هست که به من کمک کند؟
6. آیا لازم است تا از پیرسینگ یا تتو خودداری کنم؟
7. آیا نیاز به مصرف دارویی دارم؟
8. چه عوارض جانبی ممکن است به دنبال مصرف داروها برای من به وجود بیاید؟
9. آیا در ریسک بالایی برای ابتلا به کلوئید قرار دارم؟
10. آیا ممکن است کلوئید دوباره برگردد و عود کند؟