آسم در کودکان (Asthma in Kids)

آسم چیست؟

آسم بیماری است که اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود، تنفس را سخت می‌کند و باعث می‌شود تا گرفتن هوا برای ریه‌ها دشوار شود. این بیماری زمانی به‌وجود می‌آید که ریه‌ها به دنبال یک عامل، تحریک شده و مجاری هوایی با موکوس زیادی پر شود.

علائم آسم چیست؟

افراد مبتلا به آسم، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• داشتن تنفس‌های کوتاه (با یا بدون فعالیت)
• احساس فشار و یا حتی درد در قفسه سینه
• دچار شدن به خواب سخت و اختلالات خواب (زیرا علائم آسم در شب هنگامی که دراز می‌کشید، تشدید می‌یابد)
• داشتن صدای ویز قابل توجه هنگام تنفس (نوعی صدای تنفسی شبیه سوت است که معمولا در بازدم ایجاد می‌شود و پزشک پس از گوش دادن به صدای ریه‌ها متوجه آن می‌شود)
• داشتن سرفه مزمن

هر چقدر که علائم با تناوب بیشتری ایجاد شود، نشان‌دهنده جدی‌تر بودن بیماری است.

آسم چگونه به‌وجود می‌آید؟

هیچکس نمی‌داند که دقیقاً چه چیزی باعث ایجاد آسم می‌شود. با این وجود، تا حدودی می‌دانیم که چه عواملی برانگیزاننده یک حمله آسم هستند.

افراد مبتلا به آسم، معمولا نسبت به موارد زیر حساس هستند:

• حیوانات خانگی
• دود دخانیات
• دود حاصل از سوختن چوب
• گرد و غبار و مایت
• آلودگی‌های بیرون از منزل
• کپک
• سوسک‌ها
• برخی از غذاها
• برخی از داروها

سایر عوامل محرک و برانگیزاننده آسم عبارتند از:

• فعالیت بدنی
• عفونت ویروسی مجاری هوایی فوقانی
• ریفلاکس اسید معده به مری (در افراد مبتلا به ریفلاکس، اسید خصوصاً در هنگام درازکش می‌تواند تا گلو بالا بیاید و موجب شعله‌وری آسم شود)
• قطع تنفس هنگام خواب (نوعی بیماری است که در آن فرد بیمار هنگام خواب برای دوره‌های کوتاه‌مدتی دچار قطع تنفس می‌شود)
• عفونت سینوس‌ها
• شرایط آب و هوایی (تغییرات دما، هوای شرجی، بارش)
• استرس
• بیش از حد هیجان‌زده شدن

مطالعات جدید نشان می‌دهد که آسم با اضافه وزن زیاد و چاقی نیز ارتباط نزدیکی دارد.

آسم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ابتدا پزشک یک معاینه فیزیکی کامل روی کودک انجام می‌دهد، به بررسی شرح حال پزشکی او می‌پردازد و در نهایت یک تست تنفسی به نام اسپیرومتری درخواست می‌کند. اسپیرومتری می‌تواند اندازه‌گیری کند که ریه‌های یک فرد، چه مقدار هوا را پس از یک دم عمیق می‌تواند خارج کند. این تست، غیرتهاجمی و بدون درد است و می‌توان آن را به صورت سرپایی و در مطب پزشک انجام داد.

در جریان اسپیرومتری، پزشک به کودک شما یک ابزار دهانی یکبار مصرف می‌دهد که به لوله‌ای متصل است، این لوله نیز به دستگاه مخصوصی اتصال دارد. از کودک شما خواسته می‌شود تا به دنبال یک دم عمیق، یک بازدم قوی انجام دهد. هنگامی که کودک شما تنفس می‌کند، دستگاه وضعیت تنفسی او را ثبت می‌کند. (روی نمایشگر دستگاه تصویری مشابه دیواری از آجرهاست که متناسب با قدرت تنفس مقداری از آن فرو می‌ریزد و یا شامل نشانگرهایی است که به دنبال تنفس بالا می‌رود)

در یک ویزیت از کودک شما خواسته می‌شود تا این عمل را برای چند بار تکرار کند تا دقت اندازه‌گیری افزایش یابد. در ادامه انجام تست، احتمالا پزشک به کودک شما یک داروی استنشاقی باز کننده مجاری هوایی می‌دهد تا راه‌های هوایی او باز شود و سپس تست را در این حالت تکرار می‌کند.

سایر تست‌هایی که ممکن است درخواست شود عبارت است از:

1. تست ورزش: استفاده از تردمیل و یا دوچرخه ثابت و انجام تست تنفسی همزمان با آن
2. تست نیتریک اکسید بازدمی: دمیدن درون یک دستگاه مخصوص که میزان نیتریک اکسید موجود در تنفس کودک شما را اندازه‌گیری می‌کند. در افراد مبتلا به آسم، مقادیر بالاتری از این گاز در هوای بازدمی وجود دارد.
3. تست آلرژی: انجام تست پوستی یا خونی آلرژی، تا مشخص شود که بیمار به چه مواردی حساسیت دارد.‌

آیا آسم قابل پیشگیری است؟

آسم قابل پیشگیری نیست، با این وجود می‌توان با شناخت عوامل برانگیزاننده و دوری از آنها، حملات آسم را کاهش داد. برای مثال باید تماس کودکان مبتلا به آسم با حیوانات خانگی و دود سیگار را محدود و از خروج آنها از منزل در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، جلوگیری کرد.

همچنین از زدن عطر و ادکلن‌های با رایحه قوی در کنار کودکان آسمی اجتناب کنید، زیرا می‌تواند برانگیزاننده یک حمله آسم باشد.

درمان آسم

هیچ درمان قطعی و کاملی برای آسم وجود ندارد.‌ این بیماری در اغلب مواقع مادام‌العمر با بیمار باقی می‌ماند. با این وجود می‌توانید با شناخت عوامل برانگیزاننده و اجتناب از آنها، یادآوری مصرف منظم داروها به کودک خود و دنبال کردن برنامه درمانی که پزشک پیشنهاد داده است، کیفیت زندگی فرد مبتلا را افزایش دهید.

برنامه درمانی آسم که پزشک به کودک شما پیشنهاد می‌دهد شامل جزئیاتی در مورد عوامل برانگیزاننده حمله آسم و اقدامات لازم در زمانی است که فکر می‌کنید حمله آسم در حال آغاز شدن است.

دو نوع دارو برای درمان آسم وجود دارد:

• دارو‌های کنترل کننده یا نگهدارنده: که به صورت روزانه مصرف می‌شوند تا آسم تحت کنترل باقی بماند.
• داروهای سریع الاثر: که معمولا به صورت استنشاقی هستند و کمک‌ می‌کنند تا در هنگام حمله آسم، علائم به سرعت برطرف شود.

برخی از افراد داروی خود را با دستگاه بخور (نبولایزر) دریافت می‌کنند.‌ این دستگاه داروی مایع را به صورت بخار لطیفی درمی‌آورد و فرد آن را به کمک ماسک یا یک ابزار دهانی استنشاق می‌کند.‌ پزشک شما تصمیم می‌گیرد که بهترین درمان برای کودکتان کدام است.

زندگی با آسم

زندگی کردن با آسم برای کودکان می‌تواند واقعاً دشوار باشد. حمله آسم می‌تواند در فعالیت‌های بدنی (موقع بازی یا ورزش) و خواب اختلال ایجاد کند و موجب شود کودک مدرسه رفتن را از دست داده و حتی در بیمارستان بستری شود.

باید به کودک خود آموزش دهید تا عوامل برانگیزاننده حمله آسم را بشناسد و اگر قابل اجتناب نیست، برای مقابله با آن آماده باشد. همچنین باید به کودک خود آموزش دهید، زمانی که احساس می‌کند حمله آسم نزدیک‌ است، از دارو‌های سریع‌الاثر خود استفاده کند. با مراقبت و درمان صحیح، کودک مبتلا می‌تواند از یک زندگی کامل و فعال لذت ببرد.

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

1. آیا کودک من می‌تواند با افزایش سن از شر آسم خلاص شود؟
2. آیا ممکن است یک نفر از حمله آسم بمیرد؟
3. آیا ممکن است بعد از دوران کودکی به آسم مبتلا شد؟
4. آیا کاهش وزن موجب بهبود وضعیت آسم می‌شود؟
5. آیا اقداماتی در‌ منزل وجود دارد که بتوانم برای کاهش خطر ابتلای فرزندم به حمله آسم انجام دهم؟

Centers for Disease Control and Prevention: Asthma FAST FACTS for Kids

National Institutes of Health, MedlinePlus: Asthma in Children