کمر درد (Back pain)

کمر درد مشکلی شایع است. اغلب مردم حداقل یک بار در عمرشان کمردرد خفیف را تجربه کرده اند. کمر درد یکی از شایعترین دلایلی است که مردم به پزشک مراجعه کرده یا کارشان را از دست میدهند.
اگر خوشبینانه به قضیه نگاه کنیم، با انجام برخی از اقدامات میتوان از اغلب کمر دردها پیشگیری نموده یا شدت آنها را کاهش داد. در صورتی که این اقدامات پیشگیرانه موثر واقع نشود، درمانهای خانگی ساده و فعالیت های بدنی مناسب اغلب طی چند هفته کمر درد شما را بهبود بخشیده و تا مدت طولانی تاثیر آن باقی خواهد ماند. جراحی به ندرت کمر درد را درمان میکند.
علائم
درد عضلانی
بسیاری از کمر دردها به تدریج با درمانهای خانگی و مراقبتهای فردی بهبود مییابد. اگرچه ممکن است برطرف شدن کامل درد چند هفته به طول بیانجامد، اما طی ۷۲ ساعت پس از انجام مراقبت های فردی نشانه های بهبودی ظاهر خواهد شد. در غیر این صورت، به پزشک مراجعه نمایید.
در موارد نادر، کمر درد ممکن است نشانه مشکلات پزشکی حاد باشد. در صورتی که کمر درد به یکی از مشکلات زیر منجر شود به پزشک مراجعه نمایید:
- بروز مشکلات جدید در روده یا مثانه اگر موجب بروز درد یا ضربان در شکم یا تب شود
- پس از افتادن، ضربه خوردن به کمر یا آسیب دیدگی های دیگر
در صورتی که کمر درد دارای یکی از مشخصات زیر باشد باید به پزشک مراجعه نمایید:
- مداوم یا شدید باشد، بویژه در شب یا وقتی که دراز میکشید.
- درد به یک یا هر دو پا منتقل میشود، به ویژه اگر تا زیر زانو ادامه یابد.
- موجب ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا شود.
- همراه با کاهش وزن بدون علت باشد.
- با التهاب یا قرمز شدن کمر همراه باشد.
همچنین، اگر اولین کمر درد پس از ۵۰ سالگی اتفاق بیفتد یا اگر دارای سابقه سرطان، پوکی استخوان، مصرف استروئید، یا سوء مصرف مواد یا الکل هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
- درد تیز یا ناگهانی
- دردی که به پاها منتقل میشود
- انعطاف پذیری یا حرکت محدود کمر
- در صورتی که فرد نتواند صاف بایستد
علل
شرایط مرتبط با کمردرد عبارتست از:
- کشیدگی عضلات یا رباط . بیش از چند بار بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی ناشیانه موجب کشیدگی عضلات کمر یا رباط های ستون فقرات میشود. اگر دارای شرایط بدنی ضعیف هستید، کشیدگی دائمی کمر موجب اسپاسم های شدید عضلانی میشود.
- تورم یا پارگی دیسک ها. دیسکها به عنوان ضربه گیر مابین هرکدام از استخوان های (مهره های) ستون فقرات عمل میکند. برخی از مواقع، به علت تورم یا پارگی ماده نرم داخل دیسک، به عصب فشار وارد میشود. با این حال، وجود تورم یا پارگی دیسک در عکس رادیوگرافی نشان دهنده کمردرد نیست. بیماری دیسک اغلب به صورت اتفاقی تشخیص داده میشود؛ در بسیاری از افرادی که مبتلا به کمردرد نیستند پس از عکس برداری به دلائل دیگر، التهاب یا پارگی دیسک دیده میشود.
- التهاب مفاصل. پوکی استخوان قسمت پایینی کمر را تحت تاثیر قرار میدهد. در برخی از موارد، التهاب مفاصل ستون فقرات به تنگ شدن فضای اطراف نخاع و شرایطی به نام تنگی نخاع منجر
- میشود.
- اختلالات استخوان. خمیدگی غیرطبیعی نخاع ممکن است موجب بروز کمر درد شود. اسکولیوز، خمیدگی نخاع به کناره ها، ممکن است به کمردرد منجر شود، اما فقط در صورتی که خیلی شدید باشد این اتفاق میافتد.
- پوکی استخوان. استخوانهای متخلخل یا شکننده موجب شکستگی متراکم مهره های نخاعی میشود.
عوامل خطر
همه افراد، حتی کودکان و نوجوانان، نیز ممکن است به کمردرد دچار شوند. اگرچه اضافه وزن، ورزش نکردن و بلند کردن اجسام به شیوه نامناسب اغلب به بروز کمر درد منجر میشود، اما تحقیقات انجام شده در مورد عوامل خطر احتمالی هنوز پاسخ درستی به این پرسش نداده است.
افراد دارای مشکلات روانی خاص مانند افسردگی و اضطراب در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمر درد هستند، با این حال دلائل افزایش خطر مشخص نیست.
چه اقداماتی میتوانید انجام دهید؟
کارهایی که میتوانید انجام دهید
- اطلاعات فردی مهم را یادداشت کنید، از جمله هرگونه استرس روحی یا عاطفی موجود در زندگیتان.
- فهرستی از اطلاعات پزشکی مهمتان تهیه کنید، از جمله شرایطی که به واسطه آن تحت درمان قرار گرفتهاید و اسامی هرگونه دارو، ویتامین یا مکملی که مصرف میکنید.
- هرگونه آسیب دیدگی که اخیرا اتفاق افتاده که ممکن است به کمرتان صدمه زده باشد.
- یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه خود ببرید. فردی که همراه شماست، ممکن است چیزی که شما فراموش کردهاید یا جا انداختهاید را به خاطر داشته باشد.
- سوالاتی که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. آماده کردن فهرست سوالات از قبل موجب میشود از وقت ملاقاتتان با پزشک حداکثر استفاده را ببرید.
در مورد کمر درد، برخی از سوالاتی که میتوان از پزشک پرسید عبارتند از:
- علت اصلی کمر درد من چیست؟
- آیا انجام آزمایشات تشخیصی ضروری است؟
- چه روش درمانی راتوصیه میکنید؟
- داروی پیشنهادی شما چه عوارض جانبی دارد؟
- شرایط پزشکی دیگری هم دارم و میخواهم بدانم چطور میتوانم همه آنها را مدیریت کنم؟
- چه مدت باید تحت درمان باشم؟
- چه اقداماتی در مورد مراقبتهای فردی میتوانم انجام دهم؟
- آیا کاری میتوانم انجام دهم تا از وقوع مجدد کمر درد پیشگیری کنم؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
پزشک نیز احتمالا سوالاتی از شما میپرسد. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها موجب صرفه جویی در وقت شده و وقت بیشتری برای پرداختن به موضوعات مهمتر در اختیارتان قرار میدهد. سوالات احتمالی پزشک عبارتست از:
- کمر درد از چه زمانی شروع شده است؟
- هرچند وقت یکبار کمر دردتان عود میکند؟
- این درد چه مقدار از فعالیتتان را محدود میکند؟
- علاوه بر کمردرد، علائم یا نشانه های دیگری نیز دارید؟
- آیا کار فیزیکی سنگین انجام میدهید؟
- آیا همیشه ورزش میکنید؟ اگر بله، چه نوع فعالیتهایی انجام میدهید؟
- هر چند وقت یکبار احساس افسردگی یا دلتنگی دارید؟
- روزانه با چه میزان استرس یا تعارض و کشمکش مواجه میشوید؟
- آیا اغلب خواب خوبی دارید؟
- تاکنون چه درمانها یا مراقبتهای فردی انجام داده اید؟ آیا موثر بوده است؟
- آیا اخیرا برای سایر مشکلات پزشکیتان تحت درمان قرار گرفته اید؟
در این فاصله چه اقداماتی میتوانید انجام دهید
قبل از فرارسیدن زمان قرار ملاقاتتان، میتوانید با استفاده از پد گرمایشی یا حمام آب داغ در کوتاه مدت جریان خون نواحی اطراف کمر را بهبود بخشیده یا عضلات آن قسمت را شل کنید. مراقب باشید با پد گرمایشی نخوابید، زیرا موجب سوختگی میشود. کیسه یخ یا ژل سرد نیز به کاهش درد کمر کمک میکند. انتخاب هر کدام از این دو روش –گرم یا سرد- به تسکین درد کمک میکند.
سعی کنید به فعالیت روزمره تان ادامه دهید مگر اینکه کارتان در رابطه با بلند کردن اجسام سنگین باشد. اگر فعالیت خاصی موجب تشدید دردتان میشود، آن را انجام ندهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از کمر دردها به تدریج با درمانهای خانگی و مراقبتهای فردی بهبود می یابد. اگرچه ممکن است برطرف شدن کامل درد چند هفته به طول بیانجامد، اما طی ۷۲ ساعت پس از انجام مراقبت های فردی نشانه های بهبودی ظاهر خواهد شد. در غیر این صورت، به پزشک مراجعه نمایید.
در موارد نادر، کمردرد ممکن است نشانه مشکلات پزشکی حاد باشد. در صورتی که کمر درد به یکی از مشکلات زیر منجر شود به پزشک مراجعه نمایید:
- بروز مشکلات جدید در روده یا مثانه
- اگر موجب بروز درد یا ضربان در شکم یا تب شود
- پس از افتادن، ضربه خوردن به کمر یا آسیب دیدگی های دیگر
در صورتی که کمر درد دارای یکی از مشخصات زیر باشد باید به پزشک مراجعه نمایید:
- مداوم یا شدید باشد، بویژه در شب یا وقتی که دراز میکشید
- درد به یک یا هر دو پا منتقل میشود، به ویژه اگر تا زیر زانو ادامه یابد
- موجب ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا شود
- همراه با کاهش وزن بدون علت باشد
- با التهاب یا قرمز شدن کمر همراه باشد
همچنین، اگر اولین کمر درد پس از ۵۰ سالگی اتفاق بیفتد یا اگر دارای سابقه سرطان، پوکی استخوان، مصرف استروئید، یا سوء مصرف مواد یا الکل هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
آزمایش های تشخیصی
آزمایشات تشخیصی معمولا برای تایید علت کمر درد ضروری نیستند. با اینحال، اگر فرد برای کمردرد به پزشک مراجعه نماید، پزشک کمرش را معاینه کرده و توانایی نشستن، ایستادن، راه رفتن و بلند کردن پاها توسط بیمار را مورد ارزیابی قرار میدهد. همچنین پزشک بوسیله چکش لاستیکی رفلکس، رفلکس های فرد را آزمایش میکند.
این ارزیابی ها منشاء درد، میزان حرکت فرد قبل از توقف آن توسط درد و هرگونه گرفتگی عضلات را مشخص میکند. این ارزیابی ها همچنین از علل جدی تر کمر درد جلوگیری میکند. در صورت وجود یک علت خاص برای کمر درد، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را توصیه میکند:
- عکسبرداری با اشعه ایکس. این عکسها با نشان دادن ترکیببندی استخوانها، وجود هرگونه التهاب مفاصل یا شکستگی استخوان را مشخص میکند. عکسبرداری با اشعه ایکس مشکلات نخاع، عضلات، اعصاب یا دیسکها را نشان نمیدهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن). این اسکنها تصاویری ارائه میدهند که التهاب دیسک یا مشکلات مربوط به استخوانها، عضلات، بافت ها، تاندو نها، اعصاب، رباط ها و رگ های خونی را مشخص میکند.
- اسکن استخوان. در موارد نادر، پزشک به وسیله اسکن استخوان تومورهای استخوان یا شکستگی های ناشی از پوکی استخوان را شناسایی میکند.
- معاینات عصب (الکترومیوگرافی، یا EMG). این آزمایش ضربانهای الکتریکی تولید شده توسط عصبها و پاسخ عضلات فرد به آنها را اندازهگیری میکند. این آزمایش فشار وارده به عصب به واسطه التهاب دیسک یا تنگی کانال نخاعی (تنگی نخاع) را شناسایی میکند.
درمان دارویی
اغلب کمر دردها با چند هفته درمان خانگی و مراقبت جدی بهتر میشوند. شاید مسکن های بدون نسخه تنها چیزی باشد که برای تسکین درد به آن نیاز داشته باشید. دوره کوتاه مدت استراحت در بستر نیز مناسب است، اما استراحت بیشتر از چند روز بیشتر از آن که فایده داشته باشد ضرر میرساند. تا جایی که میتوانید به فعالیتهای روزانه تان ادامه دهید. فعالیتهای سبک مانند راه رفتن و فعالیت های روزمره معمولا مشکلی ایجاد نمیکند. اما اگر انجام فعالیتی دردتان را تشدید میکند، از انجام آن دست بکشید. در صورتی که درمان های خانگی پس از چند هفته موثر واقع نشد، پزشک درمان یا داروی قوی تری را تجویز میکند.
درمان دارویی
پزشک مسکن هایی مانند استامینوفن (تیلنول یا غیره) یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (آدویل، موترین یا غیره) یا ناپروکسن (آلیو) را تجویز میکند. هر دو نوع این داروها در تسکین کمر درد موثر هستند. این داروها را با تجویز پزشک مصرف نمایید، زیرا مصرف بیش از حد آنها عوارض جانبی شدیدی را در بر دارد. در صورتی که کمر درد خفیف با مسکنهای بدون نسخه بهبود نیابد، پزشک شلکننده عضلانی تجویز میکند. شلکنندههای عضلانی موجب سرگیجه و خوابآلودگی فرد میشود.
داروهای مخدر مانند کدئین یا هیدروکدون برای کوتاه مدت و با نظارت دقیق پزشک مورد استفاده قرار میگیرد.
مقادیر کمی از انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی – به ویژه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمیتریپتیلین – جدا از تاثیرشان بر افسردگی، موجب تسکین کمر درد مزمن میشود.
اصلاح شیوه زندگی
برخی از روش های درمانی جایگزین ممکن است به کاهش علائم کمر درد کمک کند. همیشه قبل از انجام یک روش درمانی جدید، در مورد مزایا و معایب آن با پزشک مشورت نمایید.
- استفاده از خدمات فیزیوتراپی. کمر درد یکی از شایعترین دلائلی است که افراد به واسطه آن به فیزیوتراپ مراجعه میکنند.
- طب سوزنی. متخصص طب سوزنی سوزنهای استریل ضدزنگ را در پوست نقاط خاصی از بدن فرو میکند. برخی از افراد مبتلا به کمردرد پایینی از موثر بودن طب سوزنی در کاهش علائمشان خبر دادهاند.
- ماساژ. در صورتی که کمردرد بواسطه گرفتگی عضلات یا کار شدید ایجاد شود، ماساژ درمانی میتواند موثر باشد.
- یوگا. یوگا انواع مختلفی دارد، رشته گستردهای که شامل انجام وضعیتها یا پوزیشنهای خاص، تمرینهای تنفسی و تکنیکهای تمدد اعصاب میباشد. نتایج برخی از آزمایشات بالینی نشان داده است که یوگا در برخی از افراد مبتلا به کمر درد موثر بوده است.
درمان
آموزش
در حال حاضر، هیچ برنامه کلی در مورد آموزش به افراد مبتلا به کمر درد در مورد مدیریت موثر شرایطشان وجود ندارد. یعنی آموزش میتواند کلاس، صحبت با پزشک، مطالب نوشتاری یا ویدئویی باشد. آنچه اهمیت دارد این است که آموزش بر اهمیت فعال بودن، کاهش استرس و نگرانی، و آموزش شیوه هایی جهت اجتناب از آسیب دیدگی های آتی تاکید دارد. بااینحال، پزشک باید توضیح دهد که کمردرد ممکن است عود کند، به ویژه یک سال پس از درمان اولیه، اما همان اقدامات فردی به بهبود مجدد آن کمک میکند.
ورزش درمانی
ورزش درمانی اساس درمان کمر درد است. فیزیوتراپ مجموعه ای از درمانهای مختلف مانند گرما، فراصوت، تحریک الکتریکی و تکنیک های آزادسازی عضله را برای کاهش درد عضلات و بافت نرم کمر به کار میگیرد. با بهبود درد، فیزیوتراپ حرکات ورزشی خاصی را به فرد آموزش میدهد که به افزایش انعطاف پذیری، تقویت عضلات شکم و کمر و بهبود وضعیت اندامی کمک میکند. استفاده روزانه از این تکنیکها از بازگشت درد جلوگیری میکند.
تزریق
در صورتی که سایر اقدامات در کاهش درد موثر نباشد و اگر درد به پاها منتقل شود، پزشک به فضای اطراف نخاع (فضای اپیدورال) کورتیزون –داروی ضدالتهاب- تزریق میکند. تزریق کورتیزون به کاهش التهاب اطراف ریشه های عصب کمک میکند، اما این تسکین درد معمولا تنها چند ماه به طول می انجامد. در برخی از موارد، پزشک داروی بیحسکننده و کورتیزون را به درون یا نزدیک ساختارهایی مانند مفاصل سطحی استخوانهای مهره که به نظر می رسد علت کمر درد هستند، تزریق میکند. بالا و پایین هر استخوان مهره در دو طرف قرار دارد، این مفاصل مهرهها را به هم متصل کرده و موجب تثبیت ستون فقرات و در عین حال انعطافپذیری آن میشود.
جراحی
افراد اندکی برای کمردرد به جراحی نیاز دارند. اگر بیمار دچار درد بیامان ناشی از درد پیشرونده در پا یا ضعف عضلانی پیشرونده ناشی از فشار وارده به عصبها باشد، ممکن است جراحی انجام شود. درغیراینصورت، معمولا جراحی برای درد مربوط به مشکلات ساختاری ای انجام میشود که به سایر اقدامات درمانی سنتی پاسخ نداده است.
پیشگیری
فرد باید با بهبود وضعیت فیزیکی خود و یادگیری و انجام مکانیک های بدنی خاص از بروز کمر درد جلوگیری نماید. برای اجتناب از کمر درد موارد زیر را رعایت نمایید:
- ورزش. فعالیتهای هوازی منظم و سبک –که موجب کشیدگی یا ضربه خوردن به کمرتان نمیشود- موجب افزایش قدرت و استقامت کمر و عملکرد بهتر عضلات آن میشود. پیادهروی و شنا نیز گزینه های مناسبی هستند. در مورد انتخاب هر کدام از این فعالیتها با پزشکتان مشورت نمایید.
- تقویت و انعطافپذیری عضلات.انجام تمرینات مربوط به شکم و کمر (تمرینات تقویت کننده ماهیچه) در وضعیت قرار گرفتن این ماهیچه ها موثر میباشد به گونهای که مانند یک نگه دارنده طبیعی برای کمر عمل میکند. انعطا فپذیری مفاصل ران و قسمت بالایی پاها استخوانهای لگن را به گونهای تنظیم میکند که موجب تناسب وضعیت کمر میشود.
- وزن متناسبتان را حفظ نمایید.اضافه وزن موجب کشیدگی عضلات کمر میشود. درصورتی که اضافه وزن دارید، کاهش وزن در پیشگیری از کمردرد موثر است.
رفتارهای بدنی متناسب:
- درست بایستید. وضعیت لگنی باید در حالت خنثی قرار داشته باشد. اگر مجبور هستید که به مدت طولانی بایستید، پاهایتان را بر روی یک چهارپایه کوچک جابجا نمایید تا وزن بدن بر روی قسمت پایینی کمر قرار نگیرد. وضعیت مناسب بدن موجب کاهش فشار وارد به عضلات کمر میشود.
- درست بنشینید. صندلی دارای پشتی کوتاه، دسته های مناسب و پایه گردان را برای نشستن انتخاب نمایید. برای حفظ قوس طبیعی کمرتان، از یک بالشت کوچک یا حوله لوله شده استفاده نمایید. زانوها و باسنتان باید در یک سطح قرار بگیرند. حداقل هر نیم ساعت یکبار تغییر وضعیت دهید.
- اجسام را به طرز صحیح بلند کنید. وزن بار را روی پاهایتان قرار دهید. به صورت صاف و مستقیم بنشینید و بایستید. کمرتان صاف باشد و تنها هنگام زانو زدن آن را خم نمایید. جسم سنگین را نزدیک بدنتان نگه دارید. از بلند کردن و چرخیدن همزمان خودداری نمایید. اگر جسم مورد نظر بسیار سنگین یا حمل آن مشکل است، از شخص دیگری کمک بگیرید. یادگرفتن روش صحیح بلند کردن اجسام سنگین در پیشگیری ازعود کمردرد بسیار موثر است.
هشدار به خریداران
از آنجایی که کمردرد مشکلی شایع میباشد، محصولات متعددی برای پیشگیری یا تسکین آن ارائه می شود. اما، هیچ شواهد قطعی دال بر موثر بودن کفش های مخصوص، کفی کفش ها، تکیه گاه کمر به ویژه مبلمان طراحی شده یا برنامه های مدیریت استرس وجود ندارد. علاوه براین، به نظر میرسد هیچ تشک مناسبی برای افراد مبتلا به کمر درد وجود ندارد. و مسئله اصلی این است که با کدام یک از آنها احساس آرامش میکنید.