آبله مرغان (Chickenpox)
تعریف
علائم
نشانه‌های زیر بیشتر در کودکان، خفیف بوده اما در بزرگسالان، شدید هستند:
- خارش سطحی پس از یک روز
- سر درد
- حالت تهوع
- احساس خستگی مفرط
- تب
- درد شکمی یا احساس ناخوشی همگانی که ۲–۱ روز به درازا می‌کشد.
- بثورات پوستی که کم و بیش در هر جای بدن می‌تواند پدید آید مانند روی پوست سر، آلت تناسلی، داخل دهان، بینی، گلو، یا مهبل. تاول‌ها ممکن است در نواحی بسیار گسترده‌ای از پوست گسترده شده باشند اما در دست و پا کمتر ظاهر می‌شوند. تاول‌ها در ۲۴ ساعت می‌ترکند و در محل آن‌ها دلمه پایه‌ریزی می‌شود. هر ۴–۳ روز مجموعه‌هایی از تاول‌های جدید به وجود می‌آیند. بثورات ابتدا روی تنه، سپس سر و صورت و با شیوع کمتری روی دست و پا ظاهر می‌شوند. بثورات ابتدا پاپولند و سپس به وزیکول و پوستول و در نهایت به پوسته تبدیل می‌شوند. پاپول‌ها و وزیکول‌ها در زمینه‌ای اریتماتوز قرار دارند. از خصوصیات بثورات آبله مرغان، ظهور سریع آن‌ها و نیز وجود هم‌زمان پاپول، وزیکول و پوسته در یک زمان می‌باشد. خارش به‌طور تقریبی در همه بیماران وجود دارد. وزیکول می‌تواند در تمامی قسمت‌های مخاطی وجود داشته باشد. این ضایعات عموماً بعد از فروکش کردن تب ایجاد می‌شود.
- در بزرگسالان یک سری نشانه مانند آنفلوآنزا نیز وجود دارد.
علل
_Early_Rash_vs_chickenpox.gif?uselang=fa)
حمله آغازین آبله (smallpox) در برابر آبله مرغان (chickenpox): حمله به بالاتنه ویژگی آبله مرغان است.
دلیل بیماری عفونت با ویروس واریسلا زوستر یک دی‌ان‌ای ویروس است. بیشترین شیوع آن در سن ۵ تا ۱۰ سالگی است. این ویروس از راه قطره‌های ریز در هوا یا تماس با ضایعات پوستی، از فرد بیمار انتقال می‌یابد. بیماری فوق‌العاده مسری است و انتقال ان بیشتر از راه قطرات تنفسی و هوا صورت می‌گیرد.
ویروس در وزیکول‌ها هم وجود دارد و بنابراین بیماری از ۲۴ ساعت قبل از پیدایش بثورات تا وقتی که ضایعات دلمه ببندد، مسری خواهد بود (بین ۷ تا ۸روز). بیماری بیشتر اوقات در زمستان و بهار دیده می‌شود.
تا وقتی که تمام وزیکول‌ها تبدیل به دلمه نشوند کودک نباید به مدرسه برود. مبتلایان به آبله مرغان که بستری می‌شوند باید در اتاقی ایزوله شوند تا از انتقال هوایی ویروس جلوگیری شود.
دوره نهفتگی بیماری، ۲۱–۷ روز است. اگر مادر یک نوزاد قبل یا حین بارداری آبله مرغان گرفته باشد، کودک وی تا چندین ماه در برابر آبله مرغان ایمنی دارد اما این ایمنی در ۱۲–۴ ماه پس از زایش کاهش پیدا می‌کند.
عوامل خطر
به‌کارگیری داروهای سرکوب‌کننده دستگاه ایمنی بدن و همچنین بیمارانی که از ضعف سیستم ایمنی رنج می‌برند، از عوامل افزایش دهنده خطر هستند.
پیشگیری
در ابتدای سال‌های ۱۹۷۰ در کشور ژاپن واکسنی به نام Varivax تولید شد که به‌طور مرتب از سال ۱۹۸۶ در ژاپن و از سال ۱۹۹۵ در آمریکا استفاده می‌شود که نتایج آن، مثبت بوده‌است.
پس از استفاده انبوه این واکسن در این دو کشور شیوع بیماری آبله مرغان، چه در افراد واکسینه و چه در افرادی که واکسن را دریافت نکرده‌اند، به‌طور چشمگیری کاهش یافت. این واکسن در ایران موجود نمی‌باشد.
پیامدهای مورد انتظار
بهبود خود به خودی: کودکان در ۱۰–۷ روز بهبود می‌یابند اما در بزرگسالان، این مدت بیشتر است و احتمال بروز عوارض در آن‌ها بیشتر است.
پس از بهبودی، فرد برای تمام زندگی در برابر آبله مرغان ایمنی دارد. گاهی پس از طی شدن سیر بیماری آبله مرغان، ویروس در بدن به حالت خفته باقی می‌ماند (بطور مثال در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). این ویروس خفته ممکن است سال‌ها بعد دوباره بیدار شده و بیماری زونا را ایجاد کند.
عوارض احتمالی
- عفونت باکتریایی ثانویه بر روی تاول‌های آبله مرغان :شایعترین عارضه آبله مرغان، عفونت‌های ثانویه جلدی است.
- عفونت ویروسی چشم
- به ندرت آنسفالیت (التهاب یا عفونت مغز)
- احتمال بروز زونا سال‌ها پس از دوران بزرگسالی
- به ندرت باقی‌ماندن جای تاول و ممکن است تاول عفونی شود
- میوکاردیت (التهاب عضله قلب)
- آرتریت (التهاب مفصل) به‌طور گذرا
- سینه پهلو (پنومونی)
- نشانگان رأی (به انگلیسی: Reye syndrome) در صورت مصرف آسپیرین وجود دارد
- پریکاردیت، هپاتیت، گلومرولونفریت، اورکیت، زخم معده و عوارض نورولوژیک (عصبی) از عوارض دیگر بیماری هستند. سربلیت یا همان التهاب مخچه به واسطه واکنش‌های ایمونولوژیک، یکی از عوارض نادر آبله مرغان است که بیمار دچار آتاکسی (اختلال در راه رفتن) می‌شود.
آبله مرغان می‌تواند از مادر باردار به جنین سرایت کند و سبب وزن کم در هنگام تولد، آتروفی (زوال) کورتکس مغز، حملات تشنجی، عقب افتادگی ذهنی، آب مروارید و میکروسفالی شود.
ابتلای مادر در ۱۶ هفته اول بارداری به آبله مرغان با توجه به احتمال انتقال به جنین و عوارض آن نیازمند به درمان با VZIg (ایمونوگلوبولین ضد VZV) دارد. متأسفانه در حال حاضر، این دارو در ایران در دسترس نیست.
درمان
در اکثر موارد نیاز به درمان ضد ویروسی نیست و فقط درمان حمایتی انجام می‌شود که شامل تجویز آنتی هیستامین برای کاهش خارش یا تجویز استامینوفن برای کنترل تب می‌شود.
بر اساس آخرین ویرایش کتاب مبانی طب کودکان نلسون، دو گروه سنی زیر یک‌سال و بالای ۱۳ سال، افرادی که به هر دلیل در حال استفاده از استروئید (برای مثال پردنیزولون) و همچنین افرادی که در حال مصرف آسپرین می‌باشند، نیاز به درمان ضدویروس (اسیکلوویر) دارند.
درمانی برای آبله مرغان وجود ندارد، به جز استراحت و دادن داروها برای پایین آوردن تب و کاهش خارش.
برای پایین آوردن تب، می‌توان این کارها را انجام داد:
- آب و مایعات فراوان بنوشید. می‌توانید یخ نیز بمکید.
- با آب ولرم حمام کنید.
- لباس‌های نازک و نخی به تن کنید و از لباس‌های زبر و گرم دوری کنید.
- داروها را به موقع مصرف کنید.
- در مورد افراد کوچک‌تر از ۲۰ سال سن، از آسپیرین استفاده نکنید، زیرا امکان دارد سندرم رِی (نام علمی: Reye syndrome) را به وجود آورد.
- مطالعات جدید نشان می‌دهند که مصرف هر نوع دارو از خانواده داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و سایر قرص‌های این خانواده در زمان ابتلا به بیماری آبله مرغان می‌تواند منجر به عفونت ثانویه و یا آسیب به بافت شود.
- خوب است که بدانیدجوش شیرین توان کاهش خارش‌های شدید و طاقت فرسای ابله مرغان رو داره. برای این کار کافیست یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب حل کنید و بعد با یک لیف یا ابر روی پوست بدنتون بمالید. یا اینکه یک لیوان جوش شیرین رو داخل وان حمام یا لگن بزرگ بریزید و بعد یک چرت کوتاه داخل وان یا لگن داشته باشید.
