کوروناویروس جدید
موضوعات داغ
آیا کبد چرب می تواند زمینه ابتلا به ویروس کرونا را فراهم کند یا وضعیت بیمار را بدتر کند؟
کمیته اطلاع رسانی و آموزش همگانی کرونا در دانشگاه علوم پزشکی تهران
مقدمه:
این روزها ویروس کرونا به یکی از بحران‌های عمده برای سلامت جهان تبدیل شده است، و در مورد آن ناشناخته ها و ابهامات زیادی وجود دارد. یکی از گروه های در معرض خطر ابتلا به این ویروس، افراد با بیماری های زمینه ای هستند. در مورد این ویروس این سوال مطرح شده است که آیا ابتلا به کبد چرب می تواند احتمال ابتلا به ویروس کرونا را بیشتر کند یا وضعیت بیمار را بدتر کند؟
شواهد موجود در پاسخ به سوال:
شواهد نشان می دهد که مبتلایان به کرونا که علائم بیماری شدیدتری دارند، اختلال عملکرد کبدی بالاتری نیز دارند. نقص در عملکرد کبد در افراد مبتلا به کرونا شایع است و برخی مطالعات بیان کرده اند که در ۶۰ درصد از بیماران مبتلا به سارس (یک نوع از ویروس های کرونا) این نقص دیده شده است. البته اختلال کبدی ایجاد شده در تعدادی از این بیماران را می توان تا حدودی به دریافت داروهای موثر برای درمان این بیماری نیز ربط داد. اما با این حال مطالعات نشان داده اند که آسیب کبد در مبتلایان به کرونا، ممکن است مستقیماً ناشی از عفونت های ویروسی باشد. مطالعات آسیب شناسی در بیماران مبتلا به سارس، وجود ویروس در بافت کبد را تأیید کرده است. مطالعه ای در چین نشان داده است که تفاوت زیادی در بروز اختلال عملکرد کبد در بین بازماندگان و افراد فوت شده ناشی از ویروس کرونا وجود ندارد. بررسی ها نشان می دهد که سن، جنس، وجود عفونت همزمان، بیماری های زمینه ای به عنوان مثال چاقی، دیابت، بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و ضعف سیستم ایمنی، عوامل خطر ویروس های کرونا است که می تواند منجر به بیماری شدید یا مرگ در افراد مبتلا شود.
نتیجه گیری:
با توجه به شواهد موجود، می توان نتیجه گرفت که درگیری کبد ممکن است به دنبال ابتلا به کرونا یا در اثر دریافت دارو برای درمان آن ایجاد شود و با توجه به نتایج متفاوت مطالعات، نمی توان با اطمینان ابتلا به کبد چرب را از عوامل خطر زمینه ساز برای ایجاد بیماری و یا تشدید آن دانست. البته این ویروس نوپدید است و لازم است تحقیقات بیشتری در مورد عوامل خطر آن انجام شود و تا آن زمان باید همه افراد به خصوص کسانی که بیماری مزمن دارند اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه را رعایت کنند.
منابع:
شواهد موجود در پاسخ به سوال:
شواهد نشان می دهد که مبتلایان به کرونا که علائم بیماری شدیدتری دارند، اختلال عملکرد کبدی بالاتری نیز دارند. نقص در عملکرد کبد در افراد مبتلا به کرونا شایع است و برخی مطالعات بیان کرده اند که در ۶۰ درصد از بیماران مبتلا به سارس (یک نوع از ویروس های کرونا) این نقص دیده شده است. البته اختلال کبدی ایجاد شده در تعدادی از این بیماران را می توان تا حدودی به دریافت داروهای موثر برای درمان این بیماری نیز ربط داد. اما با این حال مطالعات نشان داده اند که آسیب کبد در مبتلایان به کرونا، ممکن است مستقیماً ناشی از عفونت های ویروسی باشد. مطالعات آسیب شناسی در بیماران مبتلا به سارس، وجود ویروس در بافت کبد را تأیید کرده است. مطالعه ای در چین نشان داده است که تفاوت زیادی در بروز اختلال عملکرد کبد در بین بازماندگان و افراد فوت شده ناشی از ویروس کرونا وجود ندارد. بررسی ها نشان می دهد که سن، جنس، وجود عفونت همزمان، بیماری های زمینه ای به عنوان مثال چاقی، دیابت، بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و ضعف سیستم ایمنی، عوامل خطر ویروس های کرونا است که می تواند منجر به بیماری شدید یا مرگ در افراد مبتلا شود.
نتیجه گیری:
با توجه به شواهد موجود، می توان نتیجه گرفت که درگیری کبد ممکن است به دنبال ابتلا به کرونا یا در اثر دریافت دارو برای درمان آن ایجاد شود و با توجه به نتایج متفاوت مطالعات، نمی توان با اطمینان ابتلا به کبد چرب را از عوامل خطر زمینه ساز برای ایجاد بیماری و یا تشدید آن دانست. البته این ویروس نوپدید است و لازم است تحقیقات بیشتری در مورد عوامل خطر آن انجام شود و تا آن زمان باید همه افراد به خصوص کسانی که بیماری مزمن دارند اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه را رعایت کنند.
منابع:
- Zhang C, Shi L, Wang FS. Liver injury in COVID-19: management and challenges. The Lancet Gastroenterology & Hepatology. 2020 Mar 4.
- Hui DS, Azhar EI, Kim YJ, et al. Middle East respiratory syndrome coronavirus: risk factors and determinants of primary, household, and nosocomial transmission. The Lancet Infectious Diseases. 2018 Aug 1;18(8):e217-27.
- Al-Hazmi A. Challenges presented by MERS corona virus, and SARS corona virus to global health. Saudi journal of biological sciences. 2016 Jul 1;23(4):507-11.
- Chan JF, Yuan S, Kok Kh, et al. A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster. The Lancet. 2020 Feb 15;395(10223):514-23.
- Chau TN, Lee KC, Yao H, et al. SARS‐associated viral hepatitis caused by a novel coronavirus: report of three cases. Hepatology. 2004 Feb;39(2):302-10.
- Yang X, Yu Y, Xu J, et al. Clinical course and outcomes of critically ill patients with SARS-CoV-2 pneumonia in Wuhan, China: a single-centered, retrospective, observational study. The Lancet Respiratory Medicine. 2020 Feb 24.
