احتمال جدی وقوع موج دوم کرونا

نویسنده: دکتر رضا ملک زاده، معاون پژوهشی وزارت بهداشت

شوک کرونا به نظامهای سلامت کشورها با روند کاملا صعودی همچنان ادامه دارد. در حالی که چشم ها به نقطه کاهش موارد ابتلا دوخته شده بود، اما باز شدن درب های قرنطینه، شروع کسب و کارها، برداشته شدن محدودیت های رفت و آمدی، افزایش تست های آزمایشگاهی و شناسایی ناقلان جدید، آمار مبتلایان بیماری کووید – ۱۹ در جهان را به مرز ۸ میلیون نفر نزدیک کرده و تعداد مرگها را به بیش از ۴۰۰ هزار نفر افزایش داده است.

آمریکا، برزیل، روسیه، هند، انگلستان، اسپانیا، ایتالیا، پرو، آلمان، ایران، ترکیه، شیلی، فرانسه، مکزیک، پاکستان، ۱۵ کشور اول جهان در تعداد ابتلا هستند.

بارزترین مثال برای بازگشت کرونا به سرعت شیوع گذشته در جهان آلمان است که با وجود برخورداری از سیستم بهداشتی بسیار قوی، اختصاص شمار قابل توجهی از تختهای آی سی یو به بیماران بدحال مبتلا و حتی انجام تستهای فراوان و رایگان کرونا، در حال حاضر در رده نهم فهرست ۱۵ کشور ابتلا به کرونا جای گرفته است.

در ایران، با وجود تلاشهای بسیار گسترده وزارت بهداشت برای کنترل کرونا، در حال حاضر، شمار مبتلایان به بیش از ۱۸۷ هزار نفر (تا ۲۵ خرداد) رسیده و تعداد جانباختگان به مرز ۹ هزار نفر نزدیک شده است.

استانهای آذربایجان غربی، هرمزگان، خوزستان، کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و بوشهر در وضعیت قرمز قرار دارند.

احتمال وقوع موج دوم و حتی سوم کرونا در جهان و از جمله در ایران به طور جدی مطرح است و با هر موج، تلفات انسانی روی می دهد.

موجهای بعدی همه گیری کووید ۱۹ می تواند سخت ‌تر باشد و یا افزایش ابتلا در گروههای سنی یا جمعیتی خاص یا در مناطق بخصوصی در هر کشور یا مانند موج اول همه‌گیری باشد.

به جز سه شهر ایران که بیش از ۶۰ درصد مردم آنها در برابرکرونا ایمنی کسب کرده اند، در سایر مناطق ، ایمنی زیر ۲۰ درصد و در مناطق روستایی که ۳۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند، ایمنی زیر ۱۰ درصد است.

متاسفانه رعایت پروتکل های بهداشتی از سوی مردم و اصناف از میانگین ۷۷ درصد تا پایان اردیبهشت ماه به میانگین ۲۲ درصد در کل کشور و ۱۱ درصد در تهران در حال حاضر رسیده است. پیش از این بارها هشدار داده شده بود که درصورت کاهش رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی، ما شاهد وقوع موج دوم اپیدمی کرونا خواهیم بود.

یکی از دلایل مهم کاهش رعایت پروتکل های بهداشتی، تصور بسیار اشتباه «توقف موج شیوع ویروس کرونا» است. همین تصور سبب شده شمار زیادی از مردم در تعطیلات، مسافرت کرده و راهی شهرهای مختلف شوند.

در شرایط فعلی، تنها روش برای مقاومت در برابر این دشواری ها و تا زمان آماده شدن واکسن یا درمان ساده و مفید کرونا، حداقل در سال جاری، جلوگیری از شکل گرفتن اجتماعات (مذهبی، سیاسی، آموزشی، اجتماعی، خانوادگی و…)، رعایت پروتکل های بهداشتی مقابله با کرونا، حفظ فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک بخصوص در اجتماعات چند نفره، جدی گرفتن شست و شوی مرتب دستها با آب و صابون به مدت ۳۰ ثانیه است.

• کانون های پرخطر: بررسی موج اول اپیدمی کرونا در کشور حاکیست مدارس و دانشگاه ها ، آزمایشگاه ها، مطب های پزشکی و اورژانس، مراکز درمانی، اماکن عمومی و تجمعات، تئاترها، سینماها یا کنسرت ها، مسافرت و محل های کار، پرخطرترین کانون ها برای شیوع کرونا بوده اند.
• جمعیتهای پرخطر: پزشکان و پرستاران دارای ارتباط مستقیم با مبتلایان به کرونا، افراد شاغل در داروخانه ها، کارمندان بانکها، صندوقداران و کارگران سوپرمارکتها و رستورانها، کارکنان حمل و نقل عمومی و کارمندان مراقبتهای بهداشتی درجه یک، به ترتیب پرخطرترین گروه های شغلی در معرض ابتلا هستند.
• بیماری های پرخطر: افراد دارای بیماری های زمینه ای پرخطر در برابر کرونا مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا، کلیوی، تنفسی و ریوی، بدخیمی ها، نقص ایمنی، اچ آی وی ، پیوند عضو و چاقی باید احتیاطهای لازم را شدیدا رعایت کنند. افراد سنین ۶۰ سال به بالا بیشتر از سایر گروه های سنی در معرض خطر کرونا قرار دارند و باید مراقبتهای پیشگیرانه را بیشتر رعایت کنند.

معمولا بروز عفونتهای تنفسی از جمله آنفلوآنزا در ماههای گرم سال کمتر می شود و حتی تحقیقات درباره دیگر انواع ویروس کرونا نشان داده که خشکی هوا و پرتو فرابنفش آفتاب در تابستان، شرایط را برای ویروس در بیرون بدن میزبان نامساعد می کنند. اما رفتار ویروس کرونا هنوز ناشناخته است و نیازی به شرایط خاص آب و هوایی ندارد تا بتواند میزبانی برای خود بیابد و تکثیر شود.

بار دیگر تاکید می شود که کرونا در بین ما خواهد ماند و تا زمان آماده شدن واکسن اختصاصی ویروس، ما در قله های فصلی، با آن زندگی خواهیم کرد.