آب‌مروارید یا کاتاراکت
به کدر شدن عدسی چشم، آب‌مروارید یا کاتاراکت میگویند. عدسی بخش شفافی از چشم شماست که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد. عدسی نور را بروی شبکیه متمرکز میکند تا شما بتوانید تصاویر را به وضوح ببینید.
زمانی که عدسی کدر میشود، دید شما تار میگردد. کدر شدن ممکن است بصورت نقطه‌ای کوچک یا تاریِ کامل باشد. گسترش بعضی آب‌مرواریدها فرد را به نزدیک‌بینی دچار میکنند؛ سایر آب‌مرواریدها نیز چشم‌دوزی را افزایش میدهند. آب‌مرواریدها در طول زمان ممکن است تشدید گردند و گاهی مردمک چشم در آنها سفید دیده شوند. آب‌مرواریدها بزرگتر شده و عدسی را هرچه بیشتر درگیر میکنند و دیدن را مشکل مینمایند. آب‌مرواریدها میتوانند بر یک یا هر دو چشم تاثیر بگذارند.
علل وقوع
بیشتر آب‌مرواریدها به تغییرات وابسته به سنِ چشم مربوط میشوند. عدسیِ چشم عمدتا از آب و پروتئین تشکیل یافته است. این پروتئین معمولا به گونه ای سازمان یافته است که عدسی را شفاف نگه دارد. آب‌مرواریدها زمانی بروز پیدا میکنند که پروتئین در طول زمان بصورت توده درمی‌آید. این امر موجب تاری عدسی شده و سبب میگردد که نور کمتری از عدسی عبور کند و به شبکیه برسد و نهایتا باعث تاری دید گردد.
عوامل خطر
این عارضه به احتمال زیاد در افرادی بروز میکند که:
- بیشتر از ۶۰ سال سن دارند
- مبتلا به دیابت هستند
- فشارخون بالایی دارند
- داروهای خاصی مانند استروئید مصرف میکنند یا درمانِ جایگزینی هورمونی را درپیش گرفته اند.
- دچار آسیب چشمی شده اند
- دچار التهاب چشم بوده‌اند/ هستند
- سابقه‌ی خانوادگیِ ابتلا به آب‌مروارید را دارند
- سیگار می کشند
- بیش‌ازحد الکل مصرف میکنند
- بسیار در معرض نور خورشید یا نور شدید قرار دارند و عینک ایمنی نمیزنند
- دچار اضافه وزن هستند
- در معرض تابش های شدید یا مواد سمی نظیر سرب قرار دارند
- چشم‌شان جراحی شده است
علائم
تاریِ دید نشانه ی اصلیِ آب‌مروارید است. دید شما ممکن است تغییر کند یا در طول زمان بدتر شود. سایر علائم عبارتند از:
- افزایش چشم‌دوزی
- دیدن حلقه یا هاله‌ای روشن پیرامون نور
- دیدِ ضعیف در شب
- دوبینی در یک چشم
- داشتن مشکل بینایی حتی با گذاشتن عدسی تماسی یا عینک
- مشاهده ی رنگهایی که بنظر محو میرسند
- ناتوانی از تمایز میان رنگ آبی و بنفش
- تغییر مکرر شماره‌ی عینک یا لنز
تشخیص
این عارضه با شرح حال بالینی و معاینه چشم تشخیص داده میشود و فرد باید به متخصص چشم مراجعه نماید (بینایی‌سنج یا چشم‌پزشک). پزشک معالج ممکن است مردمکها را با قطره‌ی چشم گشاد کند تا پشتِ چشم را بصورت واضح ببیند و بدنبال علائم آب‌مروارید یا سایر ضایعات بگردد.
شاید آزمایش های زیر را پشت سر بگذرانید:
- آزمون دقت بینایی: که در آن از چارت برای تعیین کوچکترین حروفی استفاده میشود که از فاصله ی معین قابل رویت‌اند.
- معاینه با اسلیت-لامپ: که در آن از میکروسکوپ برای بررسی بخشهای کوچکی از چشم و وجود ناهنجاری ها استفاده میگردد.
- تونومتری:در این آزمایش فشار سیالِ درون چشم سنجیده می شود.
درمان
درمان به مرحله‌ی پیشرفت آب‌مروارید بستگی دارد. در مراحل اولیه، دیدِ چشم با استفاده از عینکهای مختلف یا روشنایی بیشتر بهبود می‌یابد. اگر این کارها کمکی به دیدِ شما نکنند، جراحی برای رفع آب‌مروارید توصیه میشود.
اگر پزشک معالجتان گمان میبرد که آب‌مرواریدِ شما به داروی خاصی که مصرف میکنید مربوط میشود، وی میتواند دارویتان را تغییر دهد.
دستورالعمل های مراقبت در خانه
سبک زندگی
- روشنایی منزل را بیشتر کنید
- از ذره‌بین یا سایر ابزارها هنگام مطالعه استفاده نمایید
- با محیط پیرامون آشنا شوید. بینایی ضعیف احتمال لغزش، افتادن یا برخورد با اشیا را افزایش میدهد.
- اگر نسبت به نورِ روشن حساس هستید یا در برابر نورِ خیره‌کننده دچار مشکل میشوید، از کلاه و عینک آفتابی استفاده نمایید
- اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید. اگر برای ترک سیگار به کمک احتیاج دارید، به پزشک مراجعه کنید
دستورالعمل های عمومی
- اگر عینک جدیدی برایتان تجویز میشود، مطابق با نسخه‌ی پزشک از آن استفاده نمایید.
- داروهای تجویزشده و داروهای بدون نسخه را مطابق تجویز پزشک مصرف کنید. داروهایتان را بدون اطلاع پزشک تغییر ندهید.
- اگر دیدتان تار است، رانندگی نکنید یا با ماشین‌آلات سنگین کار نکنید (بویژه در شب)
- اگر مبتلا به دیابت هستید، قندخونتان را تحت کنترل نگه دارید
- بصورت دوره‌ای و طبق زمانبندی گفته‌شده توسط پزشک معاینه شوید. این مورد بسیار حائز اهمیت است.
تحت شرایط ذیل بدنبال درمان باشید:
- علائم‌تان وخیم‌تر گردد.
- بینایی‌تان بر کارهای روزمره‌تان اثر بگذارد
- علائم جدیدی بروز کنند
- تب داشته باشید
تحت شرایط ذیل بدنبال درمان فوری باشید:
- بینایی‌تان به ناگاه افت کند
- چشمتان قرمز شود، متورم گردد یا دردش افزایش یابد
- سردرد داشته باشید و نسبت به نور حساس شوید
