مراقبت از نوزاد نارس

علل تولد نوزاد نارس
علل تولد نوزادان نارس اغلب معلوم نیست، ولی مواردی که در به دنیا آوردن نوزادان نارس موثر هستند عبارتند از :

• مادران کم سن و زنان میانسال
• مادران با وضعیت اقتصادی پایین (کم درآمد)
•  مادران که مراقبت کافی در طول بارداری نداشته اند
• بارداری چندقلویی
• مادران که تغذیه مناسبی دردوران بارداری نداشته اند
• مادران که در دوران بارداری به عفونت واژن، عفونت دستگاه ادراری و بیماری های مقاربتی مبتلا می شوند.

پیشگیری از تولد نوزاد نارس:
بهترین راه پیشگیری از تولد نوزاد نارس، مراقبت از مادر باردار و حفظ سلامت او می باشد، مادر باردار باید رژیم غذایی مناسب داشته باشد و از مصرف مواد مخدر و الکل و دخانیات خودداری کند.

مراقبت از نوزاد نارس:
برخی نوزادان نارس پس از تولد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) در بیمارستان بستری می شوند. هنگام ورود به بخش مراقبت های ویژه نوزادان والدین بایستی دست های خود را با مایع مخصوص به مدت دو دقیقه بشویند، و نیز مقررات بخش را رعایت کنند. با حضور مادر در بخش بایستی قسمتی از مراقبت نوزاد به عهده مادر باشد. مادر، نوزاد خود را در آغوش بگیرد و او را نوازش کند و با او صحبت کند.

کارهایی که برای مراقبت کافی از نوزاد نارس باید انجام داد شامل موارد زیر است:
گرم کردن: بسیاری از نوزادان نارس، فاقد چربی زیر پوست به مقدار کافی می باشند، در نتیجه نمی توانند گرما را در بدن خود نگه دارند. به همین دلیل در بخش مراقبت های ویژه نوزاد در داخل انکوباتور قرار می گیرند و گرما برایشان فراهم می شود و یا توسط نور لامپ گرم کننده ای که به سمت تخت نوزاد می تابد، گرمای بدنشان تامین می شود. پس از ترخیص درجه حرارت مناسب اتاق برای نوزاد نارس ۲۵-۲۸درجه سانتی گراد می باشد. از قرار دادن نوزاد در کنار بخاری، رادیاتور شوفاژ، جریان باد کولر و یا پنکه و یا تابش مستقیم آفتاب پرهیز شود. وقتی درجه حرارت بدن نوزاد، که با ترمومتر از زیر بغل چک می شود بین ۳۶ تا ۵/۳۶سانتی گراد باشد، بهترین راه پرهیز ازمشکلات گرما و سرمای بدن نوزاد می باشد.
افزایش بیلی روبین خون: اکثر نوزادان پس از تولد، به دلیل تجمع بیلی روبین به زردی مبتلا می شوند. در صورت لزوم، نوزاد مبتلا به زردی را در دستگاه و زیر نور لامپ های خاصی قرار می دهند تا زردی برطرف شود.
آپنه یا مشکل نفس کشیدن: بسیاری از نوزادان نارس در تنفس خود دچار مشکل هستند، زیرا به دلیل زایمان زودرس، ریه ها و دستگاه تنفسی آنها فرصت رشد کافی پیدا نکرده اند. این نوزادان در بخش مراقبت های ویژه از نظر تنفس هم مورد بررسی و درمان قرار می گیرند.
نیازهای تغذیه ای: روش و نوع تغذیه در بخش مراقبت های ویژه بر اساس صلاحدید پزشک می باشد. در صورتی که نیاز به تغذیه با لوله بینی-معده باشد مادر با توجه به دستورالعمل بخش شیر خود را در ظرف مخصوص دوشیده و در اختیار پرستار بخش قرار داده و پس از شروع تغذیه از راه دهان، نوزادان نارس معمولا می توانند هم از شیر مادر و هم از شیر خشک تغذیه کنند، اما شیرمادر بیش تر
توصیه می شود، زیرا این نوزادان به دلیل نارس بودن، بیش تر در معرض ابتلا به انواع عفونت ها می باشند و شیر مادر به دلیل پروتئین های ویژه ای که دارد این امکان را به نوزاد می دهد تا از این عفونت ها محفوظ بماند و سریع تر رشد کند. پس از ترخیص تداوم تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک مخصوص تغذیه نوزاد نارس، هر ۲ تا ۵/۲ساعت لازم است. درصورت خواب بودن نوزاد بیشتر از ۳ تا ۴ ساعت احتمال کاهش قند خون وجود دارد لذا بهتر است تغذیه با شیر قبل از رسیدن به این حد با بیدار کردن شیرخوار از سر گرفته شود. گاهی این نوزادان با لوله معده مرخص می شوند که باید هر ۷۲ ساعت این لوله توسط کادر پرستاری مرکز تعویض شود.
فشار خون: عوامل متعددی از جمله انواع عفونت ها سبب از دست دادن خون در نوزادان نارس می شود، در نتیجه فشار خون آن ها پایین می آید. ممکن است نوزادان نارس به تزریق خون و یا دریافت مایعات بیشتر نیاز داشته باشند.

پس از ترخیص از بیمارستان چه کار بکنیم؟
اولین معاینه نوزاد بایستی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از ترخیص صورت گیرد. مراجعات بعدی توسط پزشک تعیین می شود. در هر زمانی بعد از ترخیص، اگر نوزاد بدحال شود (تب، شیر نخوردن، مکیدن ضعیف، استفراغ های مکرر، بی حالی و یا تشنج و…) بایستی سریعا مراجعه به پزشک صورت گیرد. خیس بودن کهنه و وزن گیری روزانه۲۰ تا۳۰ گرم یا هفته ای ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم بهترین معیار برای وزن گیری است. این نوزادان پس از ترخیص اغلب نیاز به تکرار تست تیروئید در چند نوبت، شنوایی سنجی و معاینه چشم توسط فوق تخصص شبکیه دارند.