تبادل اطلاعات درمورد خطر و درگیر کردن جامعه در مقابله با کورونا ویروس جدید ۲۰۱۹

انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران
گروه پزشکی اجتماعی و خانواده، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

WHO/2019-nCoV/RCCE/v2020.2
(WHO will update theses recommendations as new information becomes available)

اهمیت اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه به عنوان یکی از اجزای واکنش سریع در سلامت ملی در چیست؟

از درس های مهمی که در جریان اپیدمی سارس و مرس و ابولا فرا گرفته شد، این است که اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه، جزء مهمی از موفقیت مقابله با فوریت های سلامتی است. هرنوع فوریتی در سلامت عمومی با چالش های اطلاع رسانی و ارتباطی جدیدی روبروست، ولی می توان از درسهای گذشته سود برد. در حال حاضر اپیدمی کووید ۱۹ اتفاق افتاده و ادامه خواهد یافت تا سیستم های سلامت عمومی و توانایی آنها را به منظور ایجاد اطلاع رسانی موثر با جمعیتهای تحت پوشش خود، به چالش بکشاند. چالش هایی چون اطلاع رسانی همراه با عدم قطعیت و بیان میزان خطر در جهت افزایش توجه عمومی به مشکلات ایجاد شده که می تواند منجر به بروز پیامدهایی مانند کاهش اعتماد و اطمینان، افزایش بار اقتصادی و در بدترین حالت از دست دادن زندگی افراد شود. اقداماتی وجود دارند که می دانیم در چنین موقعیت هایی پاسخگو خواهند بود.
این نوشتار، یک فراخوان برای رهبران و مسئولان است، تا با اطمینان بدانند که اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه، جزئی ضروری در ایجاد آمادگی و پاسخ به فوریت سلامتی پیش آمده است.
یکی از مهم ترین و موثرترین مداخلات در خلال پاسخ سلامت عمومی به هر رخداد غیر منتظره، اطلاع رسانی فعّال است: که باید در مورد هر آنچه مردم می دانند و هر آنچه که نمی دانند و اقداماتی که باید انجام شود تا اطلاعات بیشتری بدست بیاید، انجام شود. تمامی این فعالیتها با هدف پیشگیری از مرگ و میر و به حداقل رساندن عواقب خطرناک است.
اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه می تواند از اطلاع رسانی نادرست در جامعه جلوگیری کند، اعتمادسازی در جامعه را تقویت کند و احتمال تبعیت از توصیه های پزشکی و سلامتی توسط مردم را افزایش دهد.
با این اقدام، گسترش شایعات و درک اشتباه از واقعیت، که منجر به تضعیف مقابله ی با اپیدمی و در نهایت افزایش گسترش بیماری در جامعه خواهد شد، به حداقل خواهد رسید.
اطلاع رسانی فعال و منظم به جامعه و افراد در معرض خطر بالا می تواند منجر به کاهش سردرگمی و اجتناب از درک اشتباه از مشکل پیش آمده شود.
افراد جامعه حق دارند که اطلاعات صحیح در مورد مشکل پیش آمده و درک از خطر پیشرو را برای خودشان و عزیزانشان دریافت کنند.
درک از خطر در میان جمعیت افراد در معرض خطر با درک خطر در میان متخصیص و مسئولین متفاوت است. اطلاع رسانی و درگیر کردن جامعه به طور موثر، میتواند خلاء اطلاعات را با مشخص کردن انچه مردم می دانند؛ احساسی که دارند و اقداماتی که در پاسخ به اپیدمی انجام می دهند و از طرفی آنچه که باید یادبگیرند و برای کنترل اپیدمی باید انجام بدهند، پر کند. اطلاع رسانی و درگیر کردن جامعه اگر به طور موثر انجام شود می تواند دانش علمی روز را به مردم با زبان ساده انتقال دهد که این امر منجر به درک بهتر، در دسترس قرار گرفتن اطلاعات برای عموم مردم و قابل اطمینان بودن اطلاعات برای جمعیت ها و جوامع می شود.
اطلاع رسانی و درگیر کردن موثر جامعه از استراتژی‌های جلب مشارکت عمومی به منظور استفاده از مشارکت آحاد جامعه جهت مقابله با اپیدمی و توسعه‌ی مداخلات قابل پذیرش و مفید به منظور متوقف کردن تشدید بیشتر در اپیدمی در آینده و اطمینان از اینکه افراد و گروههای جمعیتی از ابزارهای حفاظتی استفاده می کنند، بهره می برد.
اطلاع رسانی و درگیر کردن جامعه به منظور راه اندازی نظام مراقبت فعال (سورویلانس)، گزارش موارد، ردیابی تماس، دریافت درمان، ارائه خدمات درمانی و جلب حمایت منطقه ای جهت هریک از نیازهای لجیستیکی و عملیاتی در مقابله با اپیدمی ضروری است.
اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه اگر به طور موثر انجام شود، می تواند ازهم گسیختگی اجتماعی را به حداقل برساند و علاوه بر حفاظت از سلامتی مردم، از مشاغل، توریسم و اقتصاد هم حفاظت کند.

چک لیست کنترل اطلاع رسانی خطر و درگیر کردن جامعه: مخصوص کشورهای درگیر با زنجیره انتقال ویروس کرونای جدید ۲۰۱۹

اهداف:

• چک لیستی را برای گام های اجرایی برای آمادگی و مقابله اولیه منطبق بر جمعیت را اگر اماده نشده، تنظیم نمایید.
• اعتماد را در سطح جامعه با گوش دادن به مردم برقرارکنید و روش های اطلاع رسانی خطر را با توجه به درک و سوالات مردم منطبق کنید.
• صبر و تاب آوری را در بین مردم، گروه ها و جامعه پروش و تقویت کنید.
• اطمینان از حمایت سریع و به موقع برای پاسخ به نیازهای مردم متاثر از اپیدمی داشته باشید.
• پایش فرآیندها راجهت ارزشیابی نهایی انجام دهید.

مراحل اقدام:
۱- سیستم های اطلاع رسانی خطر:

• ظرفیت ارتباط ها و تعامل کارشناسان با جامعه را تقویت کنید
• تدوین، به روزسانی مکرر و به اشتراک گذاری استراتژیهای ” اطلاع رسانی و جلب مشارکت عمومی” براساس نیازهای مقابله در برابر اپیدمی انجام گیرد.
• دستگاه ها و پرسنل آن ها مانند متخصصان حوزه اطلاع رسانی، آموزش و ارتقا سلامت، کارشناسان علوم اجتماعی مانند متخصصان پزشکی اجتماعی باید در سطح استانی، منطقه ای و دانشگاه علوم پزشکی، بیمارستان ها، مراکز ارائه خدمات سلامت، در مبادی ورود و خروج شهری و در هرمکانی که اجتماعاتی وجود دارد، در اطلاع رسانی خطر فعالیت داشته باشند.
• پویشهای مرتبط با ” اطلاع رسانی و جلب مشارکت عمومی”پایش گردد.

۲- هماهنگی درون بخشی و هماهنگی با جامعه

• تقویت مشارکت مردم به منظور:
  • به اشتراک گذاری اطلاعات به موقع، به منظور جلوگیری از مداخلات غیرهمسو و بالقوه چالش برانگیز.
  • توسعه کانال های متنوع مرتبط با اطلاع رسانی جهت انتشار پیام های مهم سلامتی.
  • جلب مخاطبان بیشتر با استفاده از ابزارهای ارتباطی متفاوت.
  • استفاده از منابع انسانی و مالی سایر بخش ها.
  • انتشار مشترک اطلاعات (مطبوعات، راهنماهای حفاظت فردی سلامت و…).
  • و گسترش فعالیتهای مشارکت عمومی با توسعه و تقویت مشارکت کنندگان.

۳- اطلاع رسانی عمومی:

• افراد سخنگو را بر اساس میزان اعتمادی که مردم به آنها دارند، نوع پیامی که نیاز هست منتقل شود (مانند: تعهدی و سیاست گذاری، تخصصی و تکنیکی، حفاظت از سلامت عمومی) و شدت وضعیتی که در آن قرار دارید انتخاب کنید.
• اطمینان داشته باشید پیامهای مرتبط با سلامتی و خطر در تمام بخش ها و سطوح هماهنگ باشند.
• اطلاعات را به طور منظم به اشتراک بگذارید (به طور ایده آل روزانه و در یک ساعت مشخص)
• رهبری و تصمیم گیری برای مقابله با اپیدمی را با پیام با مردم به اشتراک بگذارید، در این صورت دلایل ناشی از تصمیات مهم برای مردم آشکار خواهد شد.
• عکس ها، فیمل ها و گزارش هایی که پیام های کلیدی را نشان می دهند به اشتراک بگذارید.
• اطمینان حاصل کنید که مردم می دانند از کجا می توانند اطلاعات به روز را بدست بیاورند ( به عنوان مثال در وبسایت، مطبوعات، …)
• اطلاع رسانی منظم و شفاف را از طریق کانالهای ارتباطی که افراد جامعه مخاطب آن هستند انجام دهید.
• در صورت لزوم از روش های ارتباطی سنتی، اینترنت و رسانه های اجتماعی، تلفن ،و پیامک استفاده کنید.

۴- مشارکت و درگیر کردن اجتماعی:

• ارتباط دو طرفه را با مخاطبان خود به منظور درک و پاسخگویی به نگرانی ها، نگرش ها، اعتقادات آنها و شناسایی موانع تابعیت آن ها از دستورات بهداشتی، با روشهای زیر حفظ کنید:
  • پاسخگویی تلفنی توسط دانشجویان پزشکی که توان پاسخ به سوالات را دارند.
  • شرکت در برنامه رادیویی، فرصتی است که می توان اطلاعات را ارائه داد و مشارکت اجتماعی را از طریق رسانه اجتماعی و به صورت پرسش و پاسخ جلب کرد.
• پایش افرادی که متاثر از اپیدمی هستند به منظور اطمینان از تبعیت این افراد از توصیه های بهداشتی و شناسایی موانع احتمالی برای مشارکت در فعالیتهای محفاظتی.
• مشارکت مردم از طریق افراد تاثیر گذار و قابل اعتماد، خصوصا کارکنان حوزه سلامت، به منظور اطلاع رسانی جمعیتهای متاثر خصوصا افرادی که به سختی در دسترس هستند.
• ایجاد یک شبکه بازخورد مداوم بین مردم و تیم مقابله با اپیدمی، و ارائه راهکارهای عملی برای مسئولان کنترل اپیدمی به منظور پاسخگویی بهتر به نیازهای حفاظت سلامتی در جامعه.۵- موارد عدم قطعیت و درک، تصور و اطلاعات نادرست مردم را مشخص کنید:
• بازخورد منظم در مورد سوالات، درک اشتباه و اطلاعات غلط را از طریق انلاین، تلفن، کارکنان سلامت و جامعه ارائه دهید.
• اطمینان حاصل کنید که نتایج پایش رسانه های اجتماعی و روش های سنتی از طریق تیمی که به همین منظور تشکیل شده است ارزیابی می شود.
• از مشارکت افراد تاثیر گذار در جامعه به منظورتصحیح درک مردم از خطر، از طریق بازخوردهای خود آن ها استفاده نمایید.
• راهنماهایی متناسب با درک و نگرانی های مردم آماده کرپه، و این راهنماها را از طریق روشهای ارتباطی مختلف به طور مکرر نشر دهید.

۶- ظرفیت سازی:

• اطمینان حاصل کنید که واژگان، اصطلاحات و پیام های راهنمایی کننده واضح و شفاف در بین مسئولان پاسخ به اپیدمی به اشتراک گذاشته شده است.
• مهارت های مسئولان کنترل اپیدمی را به روز کنید.
• آموزش مسئولان، اعضای تیم مقابله با اپیدمی و سخنرانان در صورت نیاز انجام شود.