مدیریت موثر
منشور اخلاقی سازمان (Organizational Ethical Charter)
منشور اخلاقی سازمان یا مرامنامه اخلاقی سازمان، سندی است رسمی که اصول اخلاقی و شئون معنوی و ارزشی سازمان در آن قید شده است. در این سند انتظاراتی که سازمان از رفتارهای اخلاقی از افراد دارد نوشته میشود. نظام نامه رسمی اخلاق یا منشور اخلاقی مجموعه دستورالعمل های مدون و رسمی درباره چگونگی رفتار در سازمان است، به ویژه موقعیت هایی که افراد در دوراهی یا چندراهی اخلاقی قرار می گیرند.
اهداف منشور اخلاقی
- ارتقاء رفتار اخلاقی و جلوگیری از رفتار غیراخلاقی
- تدوین مجموعه ای از استانداردها که با توجه به آنها، درباره رفتار افراد قضاوت می شود
- عمل کردن بر اساس دستورالعمل ها هنگام تصمیم گیری های دشوار
- تثبیت حقوق و مسئولیت های ذینفعان
- آماده سازی اساسنامه ای شامل تعریف دقیقی از ابعاد رفتاری مشاغل
- ایجاد قرارداد رفتاری بین افراد حرفه ای و مشتریان و ذینفعان
- ایجاد شاخص هایی برای تشخیص رفتار اخلاقی
ویژگی های یک منشور اخلاقی کارآمد
- منشور اخلاقی باید کامل و کارآمد باشد. (میزان کارآمدی منشور، وابسته به فراگیری آن نسبت به حقوق همه افراد، نهادها و ذینفعان و امور ذی ربط است)
- منشور اخلاقی باید قابل تحقق، عملی و قابل اجرا باشد. آرمان گرایی و تأکید افراطی بر جامعیت و فراگیر بودن منشور سبب می شود که به جای شعارهای زیبا و غیرقابل تحقق، قواعد کاربردی به میان آید.
- منشور اخلاقی باید عاری از هرگونه ابهام باشد.
- منشور اخلاقی باید دارای ترتیب منطقی در بیان تعهدات و مسئولیت های سازمان باشد. اولویت در مسئولیتهای اخلاقی که ناشی از اولویت در حقوق محیط است باید در ترتیب مقاد منشور اخلاقی به مانند اصل مهم اصل خود را نشان دهد.
- منشور به صورت یک نظام با سازگاری درونی ارائه می شود. مهم ترین ویژگی هر نظامی، هماهنگی درونی آن است. مراد از هماهنگی برخورداری مجموعه عناصر از ارتباط و سازگاری است. مجموعه ای آشفته از بایدها و نبایدها سبب حیرت و سرگشتگی افراد می شود.
فرآیند تدوین یک برنامه اخلاقی در سازمان
برای اجرای برنامه اخلاقی در سازمان، مرجع اصلی تصمیم گیری، مدیران و مالکان سازمان هستند. با نشان دادن تعهد آنها خود را به اجرای برنامه پایبند می کنند. این کار مستلزم طی مراحل زیر است:
- پیش نویس اولیه برنامه اخلاقی توسط مدیران و مالکان سازمان تنظیم می شود.
- مدیران ارشد ضمن مطالعه و بررسی پیش نویس، دیدگاه های خود را بیان می کنند.
- یک تیم کاری، دیدگاه های مدیران ارشد را منسجم می کنند و پیش نویس دوم را ارائه می کنند.
- گروهی از نمایندگان ذینفعان سازمان، پیش نویس دوم را مرور و اعلام نظر می کنند
- یک تیم کاری، دیدگاه های ذینفعان را یکپارچه کرده، پیش نویس نهایی را ارائه می کند.
- مدیران ارشد سند نهایی را مرور می کنند.
- مالکان سازمان و یا نمایندگان آنها، کل برنامه اخلاقی را مرور و تائید و نهایی و ابلاغ می کنند.