عفونت ادراری
عفونت دستگاه ادراری (Urinary Tract Infection) به معنی عفونت در هر یک از قسمت های دستگاه ادراری از جمله کلیه ها، مجاری ادراری و عفونت مثانه می باشد. اکثر انواع عفونت های ادراری شامل قسمت پایینی دستگاه ادراری یعنی عفونت مثانه و پیشابراه می باشند. خطر ابتلا به عفونت ادراری در زنان بیشتر از مردان می باشد. عفونت محدود به مثانه دردناک و ناراحت کننده است اما اگر این عفونت به کلیه ها برسد، خطرناک و جدی می باشد. آنتی بیوتیک ها درمان اصلی این نوع عفونت هستند اما با رعایت مواردی که در ادامه بیان می کنیم، می شود شدت بیماری را کاهش داده و یا از ابتلا به آن پیشگیری نمود.
علایم کلی عفونت دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری همیشه همراه با علامت و نشانه نمی باشد، اما اگر علامتی داشته باشد، این علایم شامل موارد زیر می شوند:
- درد کمر و پهلوها، تب بالا، لرزیدن، تهوع و استفراغ (عفونت کلیه ها)
- فشار در لگن، درد زیر شکم، تکرر ادرار دردناک، خون در ادرار (عفونت مثانه، التهاب مثانه)
- احساس سوزش هنگام ادرار (عفونت مجرای خروجی مثانه)
- احساس سوزش هنگام ادرار
- ادرار پی در پی و کم حجم
- ادرار کدر
- ادرار سرخ، صورتی روشن، قهوه ای و یا ادرار به همراه خون
- ادرار پر بو
- درد لگن در خانم ها
- درد مقعد در آقایان
- در افراد مسن و میانسال ممکن است عفونت ادراری با بیماری دیگری اشتباه گرفته شود.
دلایل عفونت دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری عموما زمانی رخ می دهد که باکتری ها از طریق مجاری ادراری وارد دستگاه ادراری شده و شروع به رشد و حرکت به سمت مثانه می نماید. هرچند که دستگاه ادراری طوری طراحی شده که بتواند این مهاجمهای میکروسکوپی را بیرون نگه دارد، اما گاهی اوقات این دفاع جوابگو نمی باشد. زمانیکه باکتری ها وارد شوند، قادر به رشد و آلوده کردن دستگاه ادراری می باشند. عفونت های ادراری عموما در زنان رخ داده و پیشابراه و مثانه را تحت تاثیر قرار می دهند.
◄ عفونت مثانه (التهاب مثانه): این نوع از عفونت های ادراری معمولا به دلیل ورود نوعی باکتری به نام اشریشیا کولی (نوعی باکتری که عموما در دستگاه گوارش وجود دارد) به بدن رخ می دهد. هرچند رابطه جنسی می تواند باعث ابتلا به این بیماری شود، اما همیشه علت این بیماری نیست.
همه زنان بدلیل آناتومی خاص بدنی خود در خطر ابتلا به این بیماری می باشند.
◄ عفونت پیشآبراه (اورتریت): این نوع از عفونت ادراری زمانی رخ می دهد که باکتری های دستگاه گوارش از طریق مقعد وارد پیشآبراه می شوند. در زنان ممکن است بیماری های مقاربتی همچون تبخال تناسلی، سوزاک و کلامیدیا باعث اورتریت (عفونت پیشآبراه) شوند.
عواملی که خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش میدهند؟
- زن بودن: عفونت ادراری در زنان شایع تر می باشد و خیلی از زنان بیشتر از یکبار دچار این نوع عفونت می شوند.
- مصرف انواع خاص وسایل پیشگیری از بارداری: زنانیکه از دیافراگم برای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، بیشتر از دیگران در خطر عفونت دستگاه ادراری می باشند.
- دوران یائسگی: بعد از دوران یائسگی، عفونت ادراری بدلیل کمبود استروژن ممکن است شدیدتر شود.
- اختلالات دستگاه ادراری: اختلالات و غیرعادی بودن دستگاه ادراری می تواند باعث ابتلا به عفونت ادراری شود.
- گرفتگی در دستگاه ادراری: سنگ کلیه و یا پروستات بزرگ شده باعث حبس ادرار در مثانه و در نتیجه ابتلا به عفونت ادراری می شود.
- سیستم ایمنی ضعیف: دیابت و سایر بیماری ها می توانند باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن شده و در نتیجه خطر عفونت های ادراری می شود.
- استفاده از سوند ادراری: کسانیکه نمی توانند ادرار کنند و از سوند و یا کاتتر استفاده می نمایند در خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت ادراری هستند.
عوارض عفونت ادراری
زمانیکه عفونت ادراری بموقع و بدرستی درمان شود، کم تر باعث ایجاد مشکل می شود. اما در صورت درمان نشدن، عفونت دستگاه ادراری باعث مشکلات جدی می شود. عوارض عفونت ادراری شامل:
- عفونت عودکننده، به خصوص در زنانیکه سه بار و بیشتر دچار عفونت ادراری شده اند.
- آسیب دیدگی دائمی کلیه که بخصوص در کودکان شایع تر می باشد.
- افزایش خطر زاییدن کودک کم وزن و یا زایمان زودرس.
درمان عفونت ادراری
پزشکان عموما از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری استفاده می نمایند. اینکه چه دارویی و به چه مدت استفاده شود، بسته به باکتری موجود در ادرار می باشد. عموما علایم بیماری چندین روز بعد از درمان بیماری شروع به محو شدن و کاهش می کند. اما ممکن است برای درمان کامل نیاز به ادامه مصرف دارو تا چند هفته باشد. همه مقداریکه پزشکتان برای شما تجویز کرده را می بایست مصرف نمایید. پزشک همچنین از داروهای مسکن برای کاهش درد و سوزش هنگام ادرار استفاده نماید. اگر بصورت پی در پی دچار این مشکل می شوید، ممکن است نیاز به هورمون تراپی، تست ادرار خانگی، مصرف آنتی بیوتیک تجویزی بعد از ادرار و مصرف مقدار بیشتری آنتی بیوتیک باشد. در انواع عفونت های شدید نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک های تزریقی و بستری در بیمارستان می باشد.
ملاحظات در منزل برای عفونت دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری می تواند دردناک باشد، اما با رعایت مواردی می شود تا زمانیکه آنتی بیوتیک عفونت را از بدن پاک می کند، درد عفونت ادراری را کاهش داد. این موارد شامل:
- مصرف مقدار زیادی مایعات: برای رقیق کردن ادرار و بیرون ریختن باکتری ها مفید می باشد.
- اجتناب از نوشیدنی های ملتهب کننده: اجتناب از مصرف نوشیدنی هایی که باعث التهاب مثانه می شوند همچون قهوه، الکل و نوشیدنی های حاوی اسید و کافئین.
- استفاده از پد های گرم: گذاشتن پدهای گرم (نه داغ) بر روی شکم باعث کاهش فشار برروی مثانه می شود.
پیشگیری از عفونت ادراری
برای کاهش خطر عفونت ادراری می توان از راههای زیر استفاده نمود:
- مصرف مقدار زیاد مایعات بخصوص آب: مصرف مقدار زیادی آب به شما در رقیق کردن ادرار و ادرار پی در پی و در نتیجه کاهش خطر عفونت ادراری کمک می نماید.
- از جلو به پشت بشویید: بعد از ادرار کردن و مدفوع کردن و موقع شستن خود از جلو شروع کرده و رو به پشت حرکت نمایید تا باکتری های مقعد وارد دستگاه ادراری نشود.
- خالی کردن مثانه پس از رابطه زناشویی: پس از رابطه زناشویی لیوانی پر آب مصرف کرده و همچنین ادرار نمایید، تا باکتری ها خارج شوند.
- اجتناب از مصرف ملتهب کننده های زنانه: دئودورانت ها، اسپری ها و سایر محصولات زنانه که در ناحیه آلت جنسی استفاده می شوند، قادر به التهاب پیش آبراه هستند.