بیماری عروقی محیطی چیست؟
بیماری عروقی محیطی چیست؟
بیماری عروقی محیطی (PVD) به بیماری رگهای خونی خارج از قلب و مغز اشاره می کند. این بیماری ها اغلب سبب تنگ شدن رگهایی می شوند که به پاها، دستها، معده و کلیه ها خون رسانی می نمایند. دو نوع اصلی از این بیماری های گردش خون وجود دارند:
عملکردی. در این حالت بیماری عروق محیطی علت عضوی ندارد. این بدان معنی است که بیماری عروق محیطی با نقایصی در ساختار رگهای خونی همراه نمی باشد (رگهای خونی از لحاظ فیزیکی آسیب ندیده اند).
این بیماری ها اغلب با علایم مربوط به اسپاسم رگ همراه هستند که رخ داده و سپس قطع می گردد. بیماری رینود مثالی از این بیماریها می باشد. در بیماری رینود، به واسطه هوای سرد، استرس عاطفی، کارکردن با اجسام لرزان یا استعمال دخانیات امکان دارد جریان خون دچار محدودیت گردد.
عضوی . در این حالت بیماری عروق محیطی، به دلیل نقص ساختاری در رگهای خونی ایجاد می شود. نمونه های این حالت شامل التهاب و آسیب بافتی هستند. بیماری سرخرگهای محیطی (PAD) یک نوع از بیماری عروقی محیطی (PVD) می باشد. این حالت به دلیل رسوب چربی (آترواسکلروز) در دیواره داخلی سرخرگ ها رخ می دهند. این رسوبات جریان طبیعی خون را دچار انسداد می سازند.
آیا بیماری سرخرگهای محیطی خطرناک است؟
بله. PAD حالتی است که مشابه بیماری سرخرگهای کرونری و سرخرگ کاروتید می باشد (بیماری سرخرگ های کرونری نام دیگر رسوب چربی یا آترواسکلروز در سرخرگ های تامین کننده خون و مواد غذایی عضله قلبی می باشد. بیماری سرخرگ کاروتید نام دیگر رسوب چربی یا آترواسکلروز در سرخرگ گردن است که خون مغز را تامین می کند).
در PAD، رسوبات در دیواره داخلی سرخرگ ها ایجاد می شوند. این رسوبات و انسداد در دیواره داخلی سرخرگ ها، عمدتا در سرخرگ های کلیه، معده، دست ، ساق و پا جریان خون را دچار محدودیت می نمایند. PAD ممکن است در صورت عدم درمان منجر به قانقاریا و قطع اندام شود. افراد دچار PAD اغلب واجد رسوبات چربی در سرخرگهای قلبی و مغزی هستند و ممکن است PAD اولین علامت در آنها باشد. اکثر افراد دچار PAD خطر بیشتری برای مرگ به علت ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی دارند. اگر لخته خون تشکیل شده و یک سرخرگ قلبی دچار تنگی را مسدود بکند، حمله قلبی رخ می دهد. اگر لخته خون، سرخرگ مغز را دچار انسداد نماید، سکته مغزی ایجاد می شود.
علایم PAD چه هستند؟
علایم شایع خونرسانی ضعیف به پا در مراحل اولیه شامل گرفتگی، خستگی، احساس سنگینی، درد یا ناراحتی در پا و باسن، در طول فعالیت هستند. وقتی فعالیت متوقف می شود این علایم کاهش می یابند. به این علایم «لنگش متناوب» اطلاق می شود. علایم خون رسانی ضعیف به کلیه شامل افزایش ناگهانی فشارخون یا کنترل دشوار یا غیر ممکن فشار خون با دارو هستند. ممکن است انسداد شدید سرخرگ کلیه منجر به از دست رفتن عملکرد کلیه یا نارسایی آن شود.
PAD چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص PAD با شرح حال پزشکی و معاینه بالینی آغاز می شود. در معاینه، پزشکتان یک تست ساده که ABI نامیده می شود (مخفف شاخص مچ پایی بازویی) را انجام می دهد. پس از آن سایر بررسی ها ممکن است انجام شوند که عبارتند از:
- سونوگرافی داپلر و دوپلکس.
- سی تی اسکن آنژیوگرام.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA).
- آنژیوگرام معمولی (با استفاده از کاتتر).
PAD چگونه درمان می شود؟
اکثر افراد دچار PAD را با اصلاح شیوه زندگی، داروها یا هر دو می توان درمان نمود. تغییرات شیوه زندگی جهت کاهش میزان خطردر شما عبارتند از:
- قطع استعمال سیگار (۲ تا ۲۵ برابر بیشتر احتمال دارد که سیگاری ها دچار PAD شده و معمولا سیگاری ها علایم آن را ۱۰ سال زودتر از افراد غیرسیگاری تجربه می نمایند).
- کنترل فشار خون.
- کنترل دیابت (بیماری قند خون)
- فعالیت جسمانی (شامل برنامه ورزشی تحت کنترل).
- استفاده از یک رژیم حاوی مقادیر پائین چربی اشباع وکلسترول.
PAD ممکن است نیازمند درمان دارویی باشد . این داروها عبارتند از :
- داروهای مرتبط با افزایش مسافت قابل قدم زدن (سیلوستازول و پنتوکسی فیلین).
- داروهای ضدپلاکتی جهت جلوگیری از چسبیدن پلاکت ها به یکدیگر و ایجاد لخته.
- داروهای کاهش دهنده کلسترول (استاتین ها).
اصلاحات شیوه زندگی (شامل برنامه ورزشی) اغلب سبب بهبود علایم یا جلوگیری از بدتر شدن علایم می شوند. در تعداد اندکی از بیماران تغییرات شیوه زندگی به تنهایی کافی نمی باشند، بنابراین جراحی یا آنژیوپلاستی ضروری می شود. آنژیوپلاستی یک عمل غیر جراحی است که در آن سرخرگهای دچار انسداد یا تنگی، متسع می شوند. یک لوله نازک که کاتتر نامیده می شود با یک بادکنک کوچک بدون باد در سر آن (بالون)، به داخل بخش تنگ شده سرخرگ رانده می شود. سپس بادکنک باد می شود. این کار به دیواره سرخرگ ها فشار آورده و سبب بازشدن بخش تنگ شده، می گردد. سپس بادکنک خالی شده و کاتتر خارج می شود.
اغلب از طریق کاتتر، یک استنت (یک لوله سیمی توری) درداخل سرخرگ دچارتنگی، تعبیه می شود. سپس استنت بازشده و باز باقی می ماند. استنت در محل گذاشته شده و سرخرگ بیمار را باز نگه می دارد. ممکن است در صورتی که طول زیادی از یک سرخرگ دچار تنگی شده باشد، انجام عمل جراحی ضروری باشد. در طی عمل جراحی یک سیاهرگ از محل دیگری از بدن و یا یک رگ خونی مصنوعی، در بالا و پایین محل دچار انسداد قرار داده می شود تا از جریان خون در ناحیه دچار انسداد جلوگیری نموده و جریان کافی خون به مناطق پایینی انسداد را فراهم نماید.
من چگونه می توانم بیشتر یاد بگیرم؟
با پزشک، پرستار یا مشاور سلامتی خود مشورت کنید. اگر مبتلا به بیماری قلبی می باشید یا قبلا دچار سکته مغزی شده اید، ممکن است اعضای خانواده شما در معرض خطر باشند. ایجاد تغییرات در شیوه زندگی آنها جهت کاهش میزان خطر مهم است.
شما می توانید از کتابچه ها و بروشورهای علمی جهت انتخاب زندگی سالمتر و کاهش میزان خطر، کنترل بیماری و مراقبت از افراد مورد علاقه تان استفاده کنید. دانایی توانایی است بنابراین بیشتر بیاموزید و بیشتر زندگی کنید.
آیا پرسش یا توضیحی از پزشک خود دارید ؟
دقایقی را برای یادداشت سوالات خود در ملاقات بعدی خود با پزشکتان اختصاص دهید. برای مثال:
آیا من باید از لحاظ PVD ارزیابی شوم ؟
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
