برداشتن غده پروستات
سرطان پروستات به رشد و تکثیر خارج از کنترل سلول های غددی بافت پروستات گفته می شود. پروستات غده کوچک و مخروطی شکلی است که در مردان در زیر مثانه وقدام رکتوم قرار گرفته است. پروستات مایعی تولید می کند که به حمل اسپرم ها حین انزال کمک می کند.
- عوامل خطرساز سرطان پروستات
- سن: همه ی مردان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند اما با افزایش سن احتمال ابتلا به آن به نسبت زیادی افزایش می یابد.این سرطان به ندرت در افراد زیر ۵۰ سال یافت می شود.
- سابقه ی نژادی: مردان آمریکایی-آفریقایی نسبت به سفید پوستان بیشتر به این سرطان مبتلا می شوند. همچنین احتمال مرگ ناشی از این سرطان در این مردان بیشتر است. سابقه ی خانوادگی: مردانی که خویشاوندان درجه ی یک آنها سرطان پروستات داشته اند احتمال بیشتری برای ابتلا به این سرطان دارند. همچنین افرادی که خویشاوندان خانم آنها سرطان پستان داشته اند ممکن است به سرطان پروستات مبتلا شوند.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی پرچرب و کم سبزی ممکن است ریسک این سرطان را افزایش دهند.
غربالگری سرطان پروستات
غربالگری سرطان پروستات شامل انجام آزمایشاتی می باشد که از مردان گرفته می شود . این تست ها می توانند سرطان پروستات را در مراحل اولیه اش تشخیص دهند. اما متخصصان درباره ی اینکه آیا این تست ها باید برای همه ی مردان انجام شوند تردید دارند و فواید غربالگری نسبت به ریسک های آن هنوز دقیقا معلوم نشده است. این بخش مروری است بر فواید و مضرات غربالگری سرطان پروستات .
تست های غربالگری سرطان پروستات:
این تست شامل اندازه گیری آنتی ژن مخصوص پروستات در خون (PSA) می باشد.
PSA :PSA پروتئینی است که توسط پروستات ساخته می شود. تست PSA میزان آن را در نمونه ی خون فرد اندازه گیری می کند. اگرچه اکثر مردانی که سرطان پروستات دارند PSA خون شان بالاست اما این بدین معنی نیست که بالا بودن PSA حتما دلیلی بر داشتن سرطان پروستات است.
شایع ترین علت افزایش PSA هایپرپلازی خوش خیم پروستات می باشد که در آن غده ی پروستات بزرگ شده ولی سرطانی نیست.
علل دیگر شامل: عفونت، ضربه (دوچرخه سواری) و فعالیت جنسی می باشد. شما باید ۴۸ ساعت قبل از آزمایش PSA از دوچرخه سواری و انزال پرهیز کنید.
معاینه ی رکتال: اغلب همراه با آزمایش PSA یک معاینه ی رکتال نیز توصیه می شود. اما مطالعات هنوز نشان نداده اند که توشه رکتال می تواند یک تست غربالگری موثر برای سرطان پروستات باشد.
وقتی که آزمایش PSA مثبت باشد:
بالا بودن و مثبت شدن آزمایش PSA نباید موجب وحشت زدگی فرد گردد. عواملی غیر از سرطان ، شایع ترین علل غیر طبیعی بودن آزمایش ها ،مخصوصا آزمایش PSA می باشند. از طرف دیگر آزمایش غیر طبیعی نیز نباید نادیده گرفته شود.
اولین مرحله در ارزیابی یک تست PSA غیر طبیعی تکرار آن می باشد. در برخی موارد قبل از تکرار تست ممکن است فرد داروهای آنتی بیوتیک دریافت کند. در صورت عدم دریافت این داروها فرد باید ۴۸ ساعت قبل از تکرار تست از انزال و دوچرخه سواری پرهیزنماید. اگر باز هم جواب مثبت باشد بیوپسی پروستات توصیه می شود.
بیوپسی پروستات
بیوپسی پروستات شامل سونوگرافی رکتال و استفاده از یک سوزن باریک برای برداشتن نمونه ی بافتی از غده ی پروستات می باشد. این کار معمولا در مطب اورولوژیست (پزشک متخصص در زمینه ی درمان مشکلات ادراری، مثانه و پروستات) انجام می شود. پس از انجام بیوپسی اغلب مردان ممکن است احساس زخم داشته باشند و یا خون در ادرار و مایع منی خود مشاهده کنند.
- موافقان و مخالفان غربالگری سرطان پروستات
چندین استدلال موافق و مخالف با غربالگری سرطان پروستات وجود دارد.
استدلال های موافق غربالگری
متخصصین علاقه مند به غربالگری پروستات استدلال های زیر را بیان می کنند: - نتایج حاصل از مطالعه ی بزرگ اروپایی ها در زمینه ی غربالگری سرطان پروستات نشان داد در مردانی که تست PSA مثبت داشته اند پس از ۹ سال احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات ۲۰ درصد کمتر از مردانی ست که غربالگری نکرده اند.
- اگرچه بسیاری از مردانی که تومور غیر مهاجم دارند به خاطر سرطان پروستات نمی میرند اما تعداد قابل توجهی از مردان هر ساله به خاطر سرطان پروستات می میرند و یا از عوارض ناشی از تومور پیشرفته رنج می برند.
- برای مردان مبتلا به تومور مهاجم پروستات بهترین شانس برای درمان، یافتن تومور در مراحل اولیه و درمان از طریق جراحی یا پرتودرمانی می باشد. مطالعات نشان داده اند مردانی که تومورشان از طریق غربالگری PSA تشخیص داده می شود بیماری شان در مراحل اولیه تری نسبت به مردانی که با علائم دیگر تشخیص داده می شوند، قرار دارد.
- میزان بقای ۵ ساله افرادی که سرطان پروستات شان محدود به غده ی پروستات مانده است (مرحله ی اولیه) در حدود ۱۰۰ درصد است. این میزان برای افرادی که تومور منتشر شده به خارج از غده ی پروستات دارند به ۳۰ درصد کاهش پیدا می کند.
- تست های غربالگری موجود کامل و عالی نیستند اما ساده و نسبتا درست هستند.
استدلال های مخالف غربالگری - اگر چه مطالعه ی اروپایی ها فوائد غربالگری را نشان داد اما تنها یک مرد از بین ۱۴۰۰ نفر از آزمایش PSA سود می برد. به علاوه ۷۵ درصد از مردانی که PSA غیر طبیعی داشتند و تحت بیوپسی واقع شدند سرطان پروستات نداشتند.
بعید به نظر می رسد اکثر سرطان های پروستاتی که با غربالگری تشخیص داده می شوند، موجب مرگ یا ناتوانی فرد گردند. بنابراین در صورت عدم غربالگری احتمالا برخی از مردان از عوارض درمان سرطان رنج خواهند برد. به عبارت دیگر اگر با غربالگری، یک سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود معلوم نیست که در همه ی موارد تحت درمان قرار گیرد.
غربالگری سرطان پروستات برای من خوب است؟
موسسات و انجمن های بزرگ تخصصی پزشکی توصیه های متضادی در زمینه ی غربالگری سرطان پروستات دارند که تصمیم گیری برای انجام آن را دشوار می سازد.
بسیاری از انجمن های تخصصی اروپایی و آمریکایی انجام تست PSA روتین برای تشخیص سرطان پروستات را تایید نمی کنند. برخی از انجمن ها و مراکز تخصصی دیگر معتقدند که مردان پس از مشورت با کادر درمانی خود درباره ی فواید و مضرات آن، می توانند تست PSA داشته باشند.
بسیاری از گروه های متخصصین معتقدند که شما درباره ی فواید و مضرات درمان باید با پزشک خود بحث و مشورت دو طرفه ی آزاد داشته باشید. ریسک فاکتورهای سرطان پروستات خود را در نظر بگیرید. فواید و مضرات بالقوه ی غربالگری، تشخیص و درمان را بدانید. نظرات و سوال های خود را با پزشک خود درمیان بگزارید.
مردانی که غربالگری را انتخاب می کنند
اگر شما غربالگری سرطان پروستات را انتخاب کردید باید آن را از سن ۵۰ سالگی شروع کنید. اگرچه برخی از منابع شروع آن را از ۴۰ سالگی توصیه می کنند. مردانی که فاکتورهای خطر ساز سرطان پروستات مثل: مران سیاه پوست، مردانی که پدر یا برادرشان مبتلا به این بیماری شده اند، را دارند ممکن است غربالگری را از سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی شروع کنند.
اگر غربالگری شروع شد باید هر ۴-۲ سال انجام شود و باید شامل تست PSA خون باشد.
پیشگیری از سرطان پروستات
همه ی مردانی که نژاد آمریکایی-آفریقایی، سن بیشتر از ۵۰ سال و یا سابقه ی خانوادگی سرطان پروستات را دارند، ریسک بالایی جهت ابتلا به این سرطان را دارا می باشند. این مردان ممکن است راه کارهایی را پیشرو بگیرند تا خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. البته باید درنظر داشت که باید خطرات احتمالی و فواید این اقدامات پیشگیرانه باید سنجیده شود.
مکمل ها
در گذشته به نظر می رسید دو مکمل غذایی ویتامین E و سلنیوم ریسک سرطان پروستات را کم می کنند. اما مطالعات نتوانستند فواید این مکمل ها را ثابت کنند و مصرف آنها توصیه نمی شود.
داروها
در مردانی که خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر می باشد ، نشان داده شده که استفاده از داروی فیناستراید می تواند تا حدود ۲۵ درصد ریسک ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. استفاده یا عدم استفاده از این دارو مسئله ی پیچیده ایست که باید موارد زیر را درنظر داشت:
◄فواید فیناستراید شامل کاهش احتمال سرطان، کاهش علائم و عوارض هایپرتروفی خوش خیم پروستات است.
