شیوع ناگهانی کرونا ویروس (COVID-19) حقوق، نقش و مسئولیت های پزشکان و مراقبان سلامت

«انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران»

کرونا ویروس، از خانواده ی کروناویریده، طیفی از یک بیماری خفیف، مشابه سرماخوردگی تا موارد جدی تر (مانند MERS (سندروم تنفسی آسیای میانه) و SARS (سندروم تنفسی شدید و حاد)) را موجب می شود.
کرونا ویروس جدیدی که در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین برای اولین بار مشاهده و شیوع پیدا کرده است؛ علائم و نشانه هایی شامل علائم تنفسی، تب، سرفه و تنگی نفس دارد که در موارد شدید تر می تواند موجب پنومونی، SARS و حتی مرگ شود.
توصیه های استاندارد جهت پیشگیری از گسترش COVID-19، شست و شوی متناوب دست ها با شوینده های الکلی و یا آب و صابون، پوشاندن بینی و دهان (با آرنج خمیده یا دستمال یکبار مصرف) هنگام سرفه و عطسه کردن و خودداری از داشتن تماس نزدیک با هر فرد تب دار و دارای سرفه است.

حقوق، نقش ها و مسئولیت های پزشکان و مراقبان سلامت
خط مقدم مبارزه با گسترش و شیوع هر بیماری، مراقبان سلامت، پزشکان و کادر درمان هستند، این مسئولیت خطیر ایشان را در معرض خطراتی من جمله ابتلاء به عفونت با همان عامل بیماری زایی که در حال شیوع است، قرار می دهد.
در این شرایط خطیر ساعت کاری طولانی، مشکلات روحی_روانی، خستگی، فرسودگی و آزردگی شغلی، قرار گرفتن در معرض خشونت (جسمی و روانی) نیز مخاطرات دیگری را برای ایشان فراهم می آورد.
این نوشتار سعی در مرور حقوق و مسئولیت های کادر درمان من جمله اقدامات ضروری برای حفظ سلامتی و ایمنی شغلی در ایشان دارد.

حقوق کادر درمان؛ مراقبان و کارکنان مراکز ارائه خدمات سلامت، کادر درمان

• اطمینان کافی از انجام تمامی اقدامات پیشگیرانه و حفاظتی لازم جهت به حداقل رساندن خطرات سلامتی و موانع تامین ایمنی شغلی حداقل به صورت اجرای نظام مدیریت ایمنی و سلامت شغلی، شامل:
  • شناسائی و ارزیابی خطرسلامتی و ایمنی
  • انجام اقدامات پیشگیری و کنترل عفونت
  • به کارگیری سیاست های کاهش آستانه خشونت و آزار در محیط کار
• فراهمی اطلاعات، دستورالعمل ها و آموزش های مرتبط با بهداشت و ایمنی شغلی شامل:
• آموزش های به روز در مورد پیشگیری و کنترل عفونت
• دستورالعمل های مرتبط با شیوه ی مناسب و صحیح استفاده کردن، پوشیدن، در آوردن و دور انداختن وسائل حفاظت شخصی
• فراهمی و ذخایر کافی از مواد و وسائل لازم جهت حفاظت شخصی و پیشگیری از انتقال عفونت برای تمامی کادر درمان و کارکنان و ارائه کنندگان مراقبت که تماس مستقیم با بیماران مشکوک، محتمل و یا قطعی بیماری COVID-19 دارند. شامل:
  • ماسک، دستکش، عینک، گان ، مواد ضد عفونی کننده دست، آب و صابون و مواد شوینده و پاک کننده و تنظیف یکبار مصرف
  • این فراهمی باید به گونه ای باشد که کارکنان هیچ هزینه ای به منظور حفظ بهداشت و ایمنی شغلی متحمل نشوند.
• آموزش فنی روز آمد مرتبط با COVID-19 و فراهمی ابزارهای مناسب ارزیابی، تریاژ، بررسی و معالجه بیماران و همچنین مواد آموزشی لازم جهت به اشتراک گذاری اطلاعات مربوط به پیشگیری و کنترل عفونت با بیماران و عموم مردم.
• فراهمی ابزارها و امکانات حفاظت شخصی در صورت ضرورت به منظور حفظ امنیت شخصی و به صورت در اختیار.
• فراهمی محیطی با اعتماد کامل و متقابل به نحویکه تمامی حوادث ممکن مانند تماس با خون یا مایعات مخاطی-تنفسی بیمار و موارد خشونت، به راحتی گزارش شده و اقدامات لازم را جهت پیگیری فوری من جمله حمایت از قربانیان ضورت پذیرد.
• توصیه به تمامی کارکنان جهت ارزیابی و گزارش وضعیت سلامتی خود و امکان استراحت در منزل در صورت احساس بیماری.
• تنظیم برنامه کاری به نحویکه ساعت کاری مناسب با زمان های استراحت کافی وجود داشته باشند.
• وجود خدمات مشاوره به کادر درمان در ارتباط با ایمنی شغلی و جنبه های سلامتی و امکان گزارش دهی کاستی ها و نواقص.
• اعلام عدم بازگشت به محیط کار پر خطر تا زمان فراهمی اقدامات محافظتی و درمانی لازم.
• اعلام ترک محل کار در صورت وجود خطر قریب الوقوع و جدی برای سلامتی و جان کادر درمان.
• فراهمی حق دریافت خسارت، توانبخشی و دریافت خدمات درمانی در صورت ابتلاء بیماری به صورت تماس شغلی.
• فراهمی و دسترسی به مشاوره سلامت روان.
• دسترسی تسهیل شده میان مدیران و کارکنان و یا نمایندگان این گروه ها به منظور انتقال هر چه سریعتر حوادث، رخداد ها، نظرات و راهکارها.

مسئولیت های متوجه پزشکان و مراقبات سلامت و کادر درمان:

• تبعیت کامل از دستوالعمل های حفظ بهداشت و ایمنی شغلی،
• خودداری از انجام هر فعالیت مخاطره آمیز که خطر سلامتی و شغلی برای خود یا دیگران به همراه دارد.
• مشارکت در برنامه های آموزشی و تمرینات حفظ بهداشت و امنیت شغلی.
• استفاده از دستورالعمل های ابلاغ شده در ارزیابی، تریاژ و درمان بیماران.
• رعایت احترام، مهربانی و همدردی و حفظ عزت بیماران در طول فرایندهای مراقبت و درمان.
• حفظ اصول رازداری و محرمانه بودن اطلاعات بیماران.
• گزارش سریع و فوری موارد مشکوک، محتمل و قطعی بر اساس روال ها و دستورالعمل های ابلاغ شده.
• حفظ و تقویت اقدامات پیشگیری و کنترل عفونت شخصی و در محیط کار همراه با تلاش جهت ارتقاء دانش سلامتی جامعه من جمله در افراد بدون علامت و در معرض خطر کم.
• استفاده مناسب و صحیح از ابزار حفاظت شخصی در تمام مراحل (پوشیدن، در آوردن و دورانداختن).
• ارائه پیشنهاد در راستای ارائه مراقبت های مورد نیاز دیگر مانند ارائه مداخلات حمایتی به موارد دارای علائم استرس و نگرانی بی مورد یا مشکلات سلامت روان.
• اطلاع فوری هر رخداد یا شرایطی که با توجیه معقول خطر جدی و قریب الوقوع سلامتی و جان خود و افراد دیگر را به همراه داشته باشد.

توجه به منابع اطلاعاتی دیگر و تغییرات در دانش:
تذکر این نکته ضروری است که دانش ما در ارتباط با این بیماری در حال افزایش است، راهنماهای بالینی و دستورالعمل های مختلف به سرعت به روز رسانی می شوند. استفاده از منابع به روز رسانی شده و تغییرات در عرصه دانش و اقدامات فنی لازم به منظور پیشگیری و کنترل این بیماری باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

فهرست منابع:
با توجه به اینکه دانش ما در ارتباط با این ویروس در حال افزایش است، WHO تلاش های خود برای ساخت و به روز رسانی یک راهنمای فنی(Technical guidance) ادامه خواهد داد.
منابع مفید شامل:

• Emerging respiratory viruses, including nCoV: methods for detection, prevention, response and control
• Surveillance and case definitions
• Early investigations
• Patient management
• Infection prevention and control
• Laboratory guidance
• Country readiness
• Risk communication and community engagement
• Disease commodity package
• Reduction of transmission from animals to humans