میگرن (Migraine)
تعریف
میگرن به معنای سردرد مزمنی می باشد که می تواند باعث ظهور سردرد خاصی برای ساعتها ی متوالی برای گاهی اوقات و یا حتی برای هر روز شود. علائم میگرن می توانند خیلی شدید باشند به طوری که شما مدام در تلاش برای پیدا کردن یک مکان آرام و تاریک برای درازکشیدن و تسکین خود باشید. برخی از سردردهای میگرنی با علایمی نظیر: اختلالاتی در بینایی و کاهش دید، یا سوزشهایی در باز و یا ساق پایتان همراه است، همچنین میگرن اغلب با حالت تهوع، استفراغ، و حساست شدید به صدا و نور همراه می گردد.
اگرچه هیچ معالجه ای وجود ندارد، تجویز داروها می تواند به کاهش تکرار و شدت میگرن کمک کند. اگر معالجات گذشته وضعیت شما را بهتر نکرده اند، بهتر است که با دکترتان درباره تغییر درمان و استفاده از داروی متفاوت مشورت نمایید. تجویز داروهای صحیح در کنار اصلاح شیوه زندگی ممکن است تغییرات چشمگیری را در روند بهبودی شما ایجاد نماید.
علائم
میگرن معمولا در دوران کودکی، نوجوانی یا نزدیک به بزرگسالی شروع می شود و اغلب با علایم و نشانه هایی به شرح زیر همراه می باشد:
- درد متوسط تا شدید، که ممکن است محدود بشود به یک قسمت سر یا ممکن است بر هر ۲ قسمت سر اثر بگذارد.
- سردرد تپشی و ضربانی
- دردی که با فعالیت فیزیکی بدتر می شود
- دردی که انجام فعالیت های منظم روزمره تان را مختل می کند
- حالت تهوع همراه یا بدون استفراغ
- حساسیت به نور و صدا
میگرن معمولا از ۴ تا ۷۲ ساعت طول می کشد. اما تکرار سردردهایی که اتفاق می افتد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. ممکن است میگرن برای چندین بار در ماه و یا با بسامد های بسیار کمتر در شما ظهور نماید.
همه علایم میگرن ها شبیه هم نیستند. در اغلب افراد میگرن بدون علایم مشخصی ظهور می نماید که این حالت از میگرن را قبلا تحت عنوان میگرن معمولی و رایج می نامیدند. ولی در برخی افراد میگرن با ظهور علائم مشخصی همراه می گردد که سابقا آن را تحت عنوان میگرن کلاسیک می نامیدند از جمله علایمی که ممکن است با میگرن همراه باشند عبارتند از: تغییراتی در بینایی، مشاهده تشعشعات آزاردهنده از نور، احساس درد، سوزن سوزن شدن در ناحیه بازو و ساق پا.
خواه یا ناخواه شما گاهی نشانه هایی از بیماری را پیدا می کنید، ممکن است قبل از اینکه سردردتان واقعا تشدید شود یک یا چند نشانه را برای مدت چند ساعت یا یک روز داشته باشید که این نشانه ها به شما هشدار می دهد که ممکن است به زودی سردرد شدیدی بگیرید. که این علائم عبارتند از:
- نوعی احساس سر خوشی و پر انرژی بودن
- تمایل شدید برای شیرینی جات
- تشنگی
- خواب آلودگی
- تحریک پذیری یا افسردگی
اگرچه علل ابتلا به میگرن اغلب به درستی درک نمی شود ولی به نظر می رسد که عوامل محیطی و ژنتیکی هردو سهم مشابهی را در ابتلاء به میگرن دارند.
میگرن ها ممکن است بواسطه ایجاد تغییراتی در عصب سه قلو – گذرگاه اصلی درد- ایجاد شوند. همچنین ممکن است عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز شامل سروتونین – که به تنظیم درد در سیستم اعصاب شما کمک می کند – در ابتلاء به میگرن دخیل باشد.
در طول میگرن سطوح سروتونین خون کاهش می یابد که این امر ممکن است سیستم عصبی سه قلو شما را برای آزاد سازی موادی موسوم به نوروپپتیدها تحریک نماید که این مواد به پوشش خارجی اعصاب (منگنین ها) منتقل می شوند و نتیجه فرآیند مذکور ظهور سردرد می باشد.
علل
محرک های میگرن: صرف نظر از مکانیسم ایجاد کننده سردرد، تعدادی از عوامل تحریک کننده میگرن عبارتند از:
- تغییرات هورمونی در زنان. به نظر می رسد که دربسیاری از زنانی که مبتلا به میگرن شناخته شده اند نوسانات سطوح استروژن سردردها را تحریک می کند. زنانی که سابقه ابتلاء به میگرن را دارند اغلب ظهور سردردهای ناگهانی را قبل و یا در طی دوره پریودشان و در زمانی که سطح استروژن خون افت زیادی می کند گزارش می نمایند. برخی افراد نیز در طی بارداری و یائسگی بیشتر مستعد ابتلاء به میگرن می باشند. درمانهای هورمونی (برای مثال درمان جایگزینی هورمونی و یا قرص های ضد بارداری) نیز ممکن است میگرن را بدتر نمایند. اگر چه بالعکس این امر نیز ممکن است یعنی این که در برخی زنان مصرف داروهای هورمونی مفید هم باشد.
- غذاها. به نظر می رسد که برخی از سردردها توسط برخی غذاهای خاص تحریک می شوند. مواد مضر رایج عبارتند از: الکل، مخصوصا آب جو و شراب قرمز؛ پنیرهای کهنه؛ شکلات؛ آسپارتام؛ مصرف مفرط کافئین؛ مونوسدیم گلوتامات (ماده اصلی در بعضی غذاهای آسیایی؛غذاهای شور و غذاهای فرایند شده). گرسنگی یا روزه داری همچنین ممکن است میگرن را تحریک کند.
- استرس. استرس در محیط کار یا خانه می تواند میگرن را تحریک کند.
- محرک حسی. نورهای روشن و درخشندگی آفتاب می تواند میگرن را تحریک کند.همان طور که صداهای بلند می تواند میگرن را ایجاد کند. بوهای غیر معمول (شامل بوی خوشایند مانند عطر و بوهای ناخوشایند مانند تینر، رنگ، و بوی دود سیگار) نیز می توانند میگرن را تحریک کند.
- تغییراتی در الگوی خواب-بیداری. یا کمبود خواب یا خواب خیلی زیاد ممکن است به عنوان تحریک کننده حملات میگرنی در برخی افراد موثر باشند، همان طور که به هم خوردن ساعت بیولوژیکی بدن نیز می تواند باعث ایجاد میگرن شود.
- عوامل فیزیکی. فعالیت جسمانی شدید (از جمله فعالیت های جنسی زیاد)، نیز می تواند میگرن ها را تحریک کنند.
- تغییرات در محیط زیست. تغییری در آب و هوا یا فشار بارومتری نیز می توانند میگرن را برانگیزند.
- داروها. داروهای مشخصی می توانند میگرن را بدتر کند.
عوامل خطر
عواملی به شرح زیر، شانس ابتلاء به میگرن را افزایش می دهند:
- داشتن سابقه خانوادگی. بیشتر مردم با سردردهای میگرنی در اعضای خانواده شان، سابقه ابتلاء به میگرن را دارند. اگر یک یا هر دو والد فردی میگرن داشته باشند، شانس ابتلاء به میگرن در وی بیشتر خواهد شد.
- سن کمتر از ۴۰ سال. نیمی از مردمی که از میگرن رنج می برند. زمان شروع میگرن در آنها در سن قبل از ۲۰ سالگی شان می باشد. میگرن ها در سنین بین ۳۰ تا ۳۹ سال بیشترین شیوع را دارد.
- مونث بودن. احتمال ابتلاء به میگرن در زنان ۳ برابر بیشتر از مردان است. در کودکی، پسرها بیشتر از دخترها مستعد ابتلاء به میگرن هستند ولی از زمان بلوغ به بعد دخترها بیشتر مستعد ابتلاء می گردند.
- تغییرات هورمونی تجربی. اگر خانمی هستید مبتلاء به میگرن، ممکن است دریابید که دردهایتان درست قبل از و یا اندکی پس از شروع قاعدگی تشدید می یابند. همچنین ممکن است در طی بارداری یا یائسگی هورمونهایتان دستخوش تغییراتی گردند که منجر به تشدید میگرن گردند. برخی زنان گزارش می کنند که میگرن در آنها در طی ۳ ماهه اول بارداری تشدید می یابد. هر چند برای بسیاری افراد، میگرن ها در طی آخرین مرحله از بارداری بهبود می یابند.
عوارض
بعضی مواقع تلاش شما در جهت کنترل بیماری باعث ایجاد مشکلاتی به شرح زیر می گردد:
- مشکلات شکمی: داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDS) مانند ایبو بروفن (Advil, Motrin و دیگر داروها) و آسپرین ممکن است درد شکمی، خونریزی و زخم ها را ایجاد کنند- مخصوصا اگر در مقادیر زیاد یا برای مدت طولانی مصرف شوند.
- برگشت مجدد سردرد: به علاوه اگر داروهای بهبود سردرد را با یا بدون تجویز دکتربرای بیشتر از ۹ روز در ۱ ماه یا در دوز بالا، مصرف کنید ممکن است خودتان را مستعد عارضه ای جدی موسوم به سردرد های برگشت پذیر نمایید. وقتی سردردهای برگشت پذیر ایجاد شود دیگر داروها نه تنها درد را متوقف نمی کنند بلکه در حقیقت باعث شروع و یا تشدید درد می شوند و به دنبال آن شما از داروهای بیشتری استفاده می کنید و در نتیجه گرفتار یک چرخه نادرست می گردید.
- سندرم سروتونین: اگر داروهایی موسوم به تریپتان ها (مانند ساماتریپتان (Imitrex) یا زالمیتریپتان (Zomig))، را در کنار داروهای ضد افسردگی تحت عنوان ممانعت کننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) یا ممانعت کننده های بازجذب نوراپی نفرین و سروتونین، (SNRIs) مصرف کنید ممکن است یک تداخل دارویی خطرناک اتفاق بیفتد. برخی از داروهای SSRIs رایج عبارتند از: Zoloft و Prozac و Paxilهستند. SNRIsها شامل: Cymbalta و Effexor هستند. خوشبختانه، سندرم سروتونین نادر هست.
چه اقداماتی میتوانید انجام دهید؟
احتمال دارد مراجعه به پزشک را از اولین پزشک معالجتان که وی را می شناسید شروع نمایید و سپس اگر مشکلی جدی در شما تشخیص داده شود به متخصص اعصاب یا دیگر پزشکان متخصص در معالجه سردرد، ارجاع داده شوید.
به دلیل اینکه قرار ملاقاتها با پزشکان می توانند مختصر و کوتاه مدت باشند و آنجا که مسائل زیادی برای صحبت وجود دارند، ایده خوبی است که از قبل، برای ملاقاتتان آمادگی کامل داشته باشید. اینجا بعضی اطلاعات در جهت کمک به کسب آمادگی برای ملاقات و آگاهی از اینکه چه مواردی را باید از دکترتان انتظار داشته باشید ارائه شده اند.
آنچه که می توانید برای بهبود قرار ملاقات با پزشکتان انجام دهید:
- علائمی را که در حال تجربه کردن آنها هستید بنویسید: حتی اگر به نظرتان با میگرن، غیر مرتبط می رسند.
- اطلاعات شخصی کلیدی خود را بنویسید: شامل هر استرس مهم یا تغییرات مهم اخیر در زندگیتان.
- لیستی از همه داروهای مصرفی تهیه کنید: و نیزهر ویتامین یا مکملی که در حال مصرف کردن آن هستید را یاداشت نمایید. به ویژه بسیار مهم هست که همه داروهایی که تا کنون برای درمان سردرد هایتان مصرف کرده اید را لیست کنید که البته یاداشت های شما می بایست شامل دوز مصرف شده از داروهایتان نیز باشند.
- یکی از اعضاء خانواده یا دوستان خود را به همراهتان ببرید: البته اگر امکانش برای شما وجود داشته باشد. بعضی مواقع سخت است که تمام اطلاعات را به یاد بیاورید و کسی که همراه شماست ممکن است چیزی که شما متوجه نشده اید یا فراموش کرده اید را به خاطر بیاورد.
- سئوالهایی که می خواهید از دکترتان بپرسید را یادداشت کنید: زمان ملاقات با پزشک محدود است، بنابراین لیستی از سئوالهایتان را از قبل آماده کنید این امر کمک خواهد کرد که از زمانتان بیشترین استفاده را ببرید. لیستی از سئوالهایتان از مهم ترین تا کم اهمیت ترین تهیه کنید.
بعضی از سئوالات اصلی برای پرسش از پزشک عبارتند از:
- چه چیزی احتمالا میگرن من را تحریک می کند؟
- چه نوع آزمایشاتی را نیاز است که انجام دهم؟
- آیا احتمالا شرایط من موقتی است یا مزمن؟
- بهترین روش درمانی برای من کدام است؟
- به جای درمان مقدماتی، چه درمان های جانشین دیگری را پیشنهاد می کنید؟
- چه تغییراتی را پیشنهاد می کنید که در شیوه زندگی و رژیم غذایی ام لحاظ کنم؟
- من شرایط های بالینی دیگری نیز دارم. چطور می توانم تمام مشکلات بالینی ام را در کنار یکدیگر به بهترین نحو مدیریت کنم؟
- آیا یک جاشنین کلی برای دارویی که شما در حال نوشتن برای من هستید وجود دارد؟
- آیا هیچ بروشور یا جزوه پرینت شده ای وجود دارد که من بتوانم با خود به خانه ببرم؟ چه وب سایتی را برای مطالعه در این زمینه، پیشنهاد می کنید؟
علاوه بر سئوالاتی که برای پرسش از پزشک آماده کرده اید، هر زمان که چیزی را متوجه نشدید در پرسش سئوال خود تردید نکنید.
آنچه باید از پزشک انتظار داشت
دکتر شما احتمالا یک سری سئوالات از شما می پرسد. کسب آمادگی برای پاسخ به سئوالات زیر به شما کمک می نماید که زمان بیشتری برای صحبت در زمینه های مدنظرتان داشته باشید. پزشکتان ممکن است سئوالات زیر را از شما بپرسد:
- چه زمانی برای اولین بار نشانه های میگرن را تجربه کردید؟
- آیا علائم بیماری تان ادامه داشته یا موقتی بوده است؟
- چگونه سردردتان را متوقف می کردید؟
- چه چیزی علائم بیماری شما را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم بیماری شما را بدتر می نماید؟
اقداماتی که شما می توانید انجام دهید
- برای سردردتان دفتر یادداشت روزانه داشته باشید. یک دفترچه یادداشت می تواند به شما و دکترتان در تعیین اینکه چه چیزهایی میگرن های شما را تحریک می کند کمک نماید .وقتی سردردتان شروع می شود،یادداشت بردارید که چه مقدار طول کشیده و چه چیزی باعث تسکین آن شده است.مطمئن گردید که پاسخ به هر داروی سردردی که مصرف می کنید را ثبت می نمایید. همچنین از غذاها یی که در ۲۴ ساعت گذشته خورده اید و باعث تشدید سردرد شما شده بوده اند یادداشت بردارید .همچنین هر استرس غیر معمول و اینکه چگونه شد که سردرد را احساس کردید و اینکه وقتی سرددتان شروع می گشت در حال انجام چه کارهایی بوده اید، همه را یادداشت کنید.
- کاهش استرس. در بسیاری از مردم، استرس میگرن ها را تحریک می کند لذا تلاش کنید که از موقعیت های استرس زا دوری کنید یا از تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن استفاده کنید.
- به اندازه کافی بخوابید اما پرخوابی نکنید. هدفتان این باشد که از ۶ تا ۸ ساعت خواب شبانه روزی بهره مند باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
میگرن ها اغلب تشخیص داده نمی شوند و معالجه هم نمی شوند. اگر شما علائم و نشانه های میگرن را در خود مشاهده می نمایید حملات سردردتان و اینکه چگونه آنها را معا لجه کردید را یادداشت کنید و آن را در جلسه مشاوره با پزشک به همراهتان ببرید. در جلسه ملاقات با پزشک درباره سردردهایتان وانتخاب روش معالجه، بحث و تبادل نظر فرمایید.
حتی اگر سابقه ای از سردردها را دارید و اگرالگوی سردردهای شما تغییر می کند یا سردردهایتان به صورت غیر قابل پیشبینی ای احساس های متفاوتی به شما می دهند، به پزشکتان مراجعه نمایید و مشکلات خود را با وی در میان بگذارید.
چه مواقعی باید فورا با پزشک معالجتان تماس بگیرید؟ یا فورا از خدمات فوری و اورژانسی پزشکی بهره مند شوید؟
اگر هر یک از علایم پایدار به شرح زیر را در خود مشاهده کردید می بایست فورا از خدمات درمانی فوری و اورژانسی بهره مند گردید. این علایم جدی عبارتند از:
- سردرد شدید و ناگهانی (چیزی شبیه صدای رعد و برق)
- سردردی همراه با: تب، گردن سفت شده،لرزش، پریشانی روحی، حمله ناگهانی، دوبینی، ضعف، مفهوم نبودن یا سختی در صحبت کردن
- سردرد به دنبال یک جراحت و آسیب به ناحیه سر، مخصوصا اینکه سردرد به سمت وخیم تر شدن متمایل باشد.
- سردرد مزمنی که بعد از سرفه کردن، فعالیت فیزیکی سنگین، حرکت ناگهانی و شدید و… بدتر می شود.
- اگر در سنین بالای ۵۰ سالگی تان هستید و جدیدا به سردرد مبتلا شده اید.
آزمایش های تشخیصی
اگر میگرنهایی خاص یا تاریخچه خانوادگی از میگرنها را دارید، دکترتان احتمالا بر مبنای تاریخچه بالینی شما و بر مبنای یک تست جسمانی مشکلتان را تشخیص خواهد داد. اما اگر سردردتان غیر معمول (شدید یا اتفاقی است) است دکترتان ممکن آزمایشات مختلفی را در جهت برطرف کردن احتمال وجود دیگر علل مرتبط با سردرد، تجویز می نماید.
- توموگرافی کامپیوتری شده.(CT). این پروسه تصویربرداری از یک سری اشعه های X-rays کامپیوتری استفاده می کند به صورت مستقیم، یک دید مقطعی از مغزتان را فراهم می کند.این امر به دکترتان در تشخیص تومورها،عفونت ها و مشکلات بالینی محتمل که ممکن است باعث ایجاد سردردها شوند، کمک می کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI). این تکنیک به منظور تهیه تصاویر واضح از اندام های بدن، از امواج رادیویی و میدانهای مغناطیسی قوی به جای X-Rayاستفاده می کند. در این روش که از امواج رادیویی وخاصیت مغناطیسی استفاده می شود، دیدهای مقطعی خیلی جزئی از مغزتان فراهم می گردد و اسکن های MRIبه پزشکتان در تشخیص: تومورها، ضربه ها، اتساع عروقی، بیماری های عصبی و دیگر ناهنجاری های مغزی کمک می کنند. همچنین MRI می تواند برای بررسی رگ های خونی را که تغذیه را برای مغز فراهم می آورند، استفاده شود.
- ستون فقرات (سوراخ کمری). اگر دکترتان به یک شرایط زمینه سازسردرد در ستون فقرات تان مشکوک شود مانند مننژیت ها (یک تورم در غشاءها (منینگ ها) و التهاب در مایع مغزی-نخاعی که اطراف مغز و نخاع را پوشانده است) ممکن است برای شما یک آزمایش تحت عنوان (Spinal tap lumbar puncture) را توصیه کند. در این پروسه به منظور استخراج نمونه ای از مایع مغزی –نخاعی (CSF) برای تجزیه های آزمایشگاهی، یک سوزن نازک بین ۲ تا مهره ها ی پایین کمر وارد می شود.
درمان دارویی
طیف متنوعی از داروها به طور ویژه ای برای درمان میگرنها طراحی شده اند. به علاوه برخی از داروهای دیگری که عموما برای درمان مشکلات دیگر تجویز می شوند ممکن است همچنین به تسکین یا پیشگیری از میگرن ها کمک کنند. داروهای مورد استفاده در درمان میگرن عموما به دو گروه تقسیم می شوند:
- داروهای تسکین دهنده درد: که به عنوان درمان سریع اما بی فایده برای میگرن هستند، در طی حمله های میگرن مصرف می شوند و برای توقف علائمی که از قبل شروع شده اند ، طراحی گشته اند.
- داروهای پیشگیری کننده: این داروها که به صورت منظم مصرف می شوند اغلب به صورت روزانه پایه ریزی شده اند و مصرف آنها برای کاهش شدت و تکرر میگرنها توصیه می گردد.
پیدا کردن استراتژی مناسب برای مدیریت میگرن تان به تکرر و شدت سردردتان و اینکه میگرن تا چه حد باعث ناتوانی و ضعف در شما می شود ، بستگی دارد.
اگر باردار یا شیرده باشید مصرف برخی داروها برای شما توصیه نمی شوند و برخی داروها نیز برای کودکان استعمال نمی گردند . پزشک معالجتان می تواند به یافتن داروی مناسب برای شما کمک نماید.
داروهای تسکین دهنده درد (مسکن ها):
برای درست یابی به بهترین نتیجه می بایست داروهای تسکین دهنده درد را هر چه سریع تر که نشانه ها و علائم یک میگرن را تجربه نمودید ، مصرف نمایید. مصرف این داروها ممکن است به استراحت و یا خواب شما در یک اتاق تاریک پس از صرف غذا کمک نمایند.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (Nsaids): این داروها مانند ایبوپروفن (Advil, Motrin, others)یا آسپرین ممکن است به تسکین میگرن های ملایم کمک نمایند.داروهایی که به طور ویژه برای درمان میگرن به بازار عرضه می شوند مانند ترکیبی از: استامینوفن، آسپرین و کافئین نیز ممکن است میگرن های ملایم را تسکین دهند ولی به تنهایی برای تسکین میگرن های شدید کفایت نمی کنند. اگر این داروها برای مدت زمانی طولانی و یا با تکرر زیاد مصرف شوند مصرف آنها می تواند منجر به: زخم ها، خونریزی معده و روده و سردردهای برگشت پذیر گردد.
- تریپتامین ها: برای اغلب افراد که به حمله های شدید میگرن مبتلا هستند تریپتان ها داروی منتخب هستند ،آنها در تسکین درد،حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا که با میگرن همراه باشد موثر هستند داروهای این گروه عبارتند از: سوماتریپتان (Imitrex) و ریزاتریپتان (Maxalt) و ناراتریپتان، (Amerge) Zolmitriptan (Zomig) و (almotriptan Axert) و (frovatriptan Frova) و (eletriptan Relpax) اثرات جانبی تریپتان ها شامل: تهوع، گیجی و ضعف عضلانی می باشند و مصرف آنها برای افراد در معرض خطر سکته ها و حمله های قلبی توصیه نمی شود. یک ترکیب دارویی جدید (تنها به صورت قرص) از داروی sumatriptan و داروی ناپروکسین سدیم (treximet) در سال ۲۰۰۸ در دسترس قرار گرفت. مصرف ترکیب این دو دارو نسبت به مصرف یکی از آنها به تنهایی، در تسکین علائم میگرن موثرتر است.
- ارگوت ها: ارگوتامین (Migergot, Cafergot) نسبت به تریپتان ها بسیار ارزانتر است ولی همچنین کمتر موثر می باشد. همچنین به نظر می رسد که این نوع دارو بیشترین اثربخشی را برای افرادی که دردشان برای بیش از ۴۸ ساعت به طول می انجامد دارد. دهیدرو ارگوتامین (migranal) مشتقی از ارگوت ها می باشند که موثر تر بوده و عوارض جانبی کمتری را نسبت به ارگوتامین ها دارند.
- داروهای ضد تهوع: از آنجا که حمله های میگرنی اغلب به همراه تهوع (با و یا بدون استفراغ) هستند. مصرف این داروها برای بهبود تهوع مطلوب است و اغلب با مصرف داروهای دیگر ترکیب می شود. از جمله داروهایی که مکررا تجویز می شوند عبارتند از: Metaclopramide (مصرف خوراکی) و یا Pro chloperazine (به صورت خوراکی و یا از طریق شیاف مقعد)
- ترکیبات بوتالبیتال (Butalbital):داروهایی هستند که داروی مسکن Butalbitalرا با آسپرین یا استامینوفن ترکیب می نمایند (Butapap, Phrenlin Forte). این داروها برخی اوقات برای درمان حمله های میگرنی استفاده می گردند. برخی ترکیبات درمانی نیز شامل کافئین و یا کدئین (Esgic-Plus, Fioricet)می باشند. این داروها خطر ایجاد سردردهای برگشت پذیر و دیگر عوارض جانبی را دارند لذا می بایست به صورت غیر مکرر مصرف شوند.
- اوپیات ها: شامی داروهایی از جمله داروی های مخدر (narcotic) به ویژه کدئین هستند و برخی اوقات ممکن است برای معالجه درد میگرن وقتی افراد نمی توانند تریپتان یا ارگوت مصرف کنند، استفاده می شود. Narcoticها اعتیاد آور هستند و اغلب تنها به عنوان آخرین راه حل پیشنهاد می شوند.
داروهای پیشگیری کننده:
نزدیک به نیمی از افرادی که به میگرن مبتلاء می شوند می توانند از مصرف داروهای پیش گیری کننده سود ببرند. هنوز تنها در حدود ۱ نفر از هر ۱۰ نفر آن را مصرف می کند. اگر در طی ماه برای ۲ مرتبه و یا تعداد دفعات بیشتری حملات ناتوان کننده میگرن را دارید ممکن است یک کاندیدای مناسب برای استفاده از درمان های پیش گیرانه باشید.
اگر داروهای تسکین درد مفید نباشند و یا علائم و نشانه هایی از جمله: تشعشعات نورانی آزاردهنده، بی حسی و ضعف را دارید ، مصرف داروهای پیش گیری کننده می توانند تکرر و شدت و طول مدت میگرن را کاهش دهند و ممکن است اثربخشی داروهای تسکین کننده علائم بیماری در طی حمله های میگرن را افزایش دهند. پزشکتان ممکن است توصیه نماید داروهای پیش گیرانه را هر روز مصرف کنید و یا آن را تنها زمانی که یک عامل محرک قابل پیش بینی مانند قاعدگی نزدیک است، مصرف نمایید.
در اغلب موارد داروهای پیش گیری کننده، سردرد را کاملا محدود نمی کنند و برخی سبب ایجاد عوارض جانبی جدی هم می گردند. اگر نتایج خوبی را از مصرف داروهای پیش گیری کننده به دست آورید یعنی برای مثال برای ۶ ماه تا ۱ سال از ابتلاء به میگرن رهایی یافتید پزشکتان ممکن است توصیه نماید که داروی مصرفی را کاهش دهید تا ببینید آیا بدون مصرف داروها میگرن تان برگشت می کند و یا خیر.
در صورت تجویز و تایید پزشک معالجتان، برای دست یابی به بهترین نتیجه می توانید از داروهای زیر مصرف نمایید:
- داروهای قلبی-عروقی: بتابلوکرها (عموما برای درمان فشار خون بالا و بیماری عروق کرونر تجویز می گردند) می توانند تکرر و شدت میگرن ها را کاهش دهند.این داروها از فاکتورهای صف اول درمان محسوب می شوند. بلوکرهای کانال کلسیمی نوع دیگری از داروهای قلبی عروقی اند به ویژه وراپامیل (calan،isoptin) که همچنین ممکن است در پیشگیری و تسکین علائم میگرن موثر باشند. به علاوه داروهای ضد فشار خون لیزینوپریل (prinivil-zestril) و داروی کاندسارتان (candesartan) با نام تجارتی Atacand، و داروی لیزینوپریل (Zestril) در کاهش مدت و شدت میگرن ها موثر هستند. محققین دقیقا نمی دانند که چرا داروهای قلبی عروقی از میگرن ها پیشگیری می کنند. عوارض جانبی مصرف داروها می تواند شامل: گیجی، خواب آلودگی و یا سردرد خفیف باشند.
- دارو های ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی خاص در جهت کمک به پیشگیری از برخی انواع سردردها (از جمله میگرنها) مفید هستند. موثرترین آنها عبارتند از: داروهای ضد فشار خون تری سایکلیک مانند آمی تریپتیلین (پاملور) و پروتریپتیلین (vivactil). این داروها از فاکتورهای صف اول درمان محسوب می شوند و ممکن است با اثربخشی بر سطوح هورمون سروتونین و دیگر مواد شیمیایی مغزی، میگرنها را کاهش دهند. نیازی نیست که حتما به افسردگی مبتلا باشید تا بتوانید از مزایای این داروها بهره ببرید. نوع دیگری از ضد افسردگی ها عبارتند از : مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIS) و مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین هستند که اثربخشی آنها در پیشگیری از میگرن تایید نشده است. در هر حال تحقیقات اولیه پیشنهاد می کنند که یک نوع از SNRIها –ونلافاکسین Venlafaxine Effexor- ممکن است در پیشگیری از میگرن مفید باشد.
- داروهای ضد صرع: به نظر می رسد که برخی داروهای ضد صرع مانند: (divalproex Depakote) و (topiramate Topamax) و (gabapentin Neurontin) تکرر میگرن ها را کاهش می دهند. هر چند دوز بالای مصرف این داروها ممکن است سبب عوارض جانبی مثل: تهوع، استفراغ و اسهال و گرفتگی عضلانی و کاهش مو و گیجی گردند.
- سیپروهپتادین: این آنتی هیستامین به طور ویژه بر فعالیت سروتونین اثر می گذارد و پزشکان برخی اوقات آن را به عنوان یک ابزار پیشگیری به کودکان می دهند.
- سم بوتولینوم نوع A: سم بوتولینوم نوع Aبرخی اوقات برای معالجه میگرن های مزمن استفاده می گردد. مطالعات نتایج را با توجه به میزان اثربخشی، ادغام کرده اند. به هر حال برخی متخصصین در امر سردرد معتقدند که مصرف آن می تواند برای برخی افراد مفید واقع شود. تزریق این دارو به نواحی عضلات پیشانی و گردن صورت می گیرد. وقتی این راهکار موثر واقع شود عموما نیاز است که این درمان هر ۳ ماه یکبار تکرار شود.
داروهای مرتبط
- کلونیدین (CLONIDINE HCI)
- دی هیدروارگوتامین (DIHYDROERGOTAMINE)
- ارگوتامین-سی (ERGOTAMINE – C)
- ایبوپروفن (IBUPROFEN)
- آنتی میگرن (ANTIMIGRAINE)
- تانامیگرن (TANAMIGRAIN)
تغییر شیوه زندگی
روشهای خود درمانی می تواند به تسکین و توقف درد میگرن کمک نماید.
- امتحان کردن نرمش هایی برای آرام سازی. آرام سازی ماهیچه ها مثل مدیتیشن و یوگا به هیچ ابزاری نیاز ندارند. شما می توانید آنها را در کلاسهای آموزشی یا در خانه با استفاده از کتابها یا نوارها یاد بگیرید و می توانید هر روز نیم ساعت آنها را انجام دهید. ممکن است عامل آرامش بخشی را برای خود بیابید برای مثال: گوش کردن به موسیقی،باغبانی،دوش داغ گرفتن یا خواندن کتاب.
- خواب کافی داشته باشیند اما پرخوابی نکنید. متوسط خواب مورد نیاز برای بزرگسالان ۶ تا ۸ ساعت در شبانه روز است. همچنین بهتر است که در زمان مشخصی به رختخواب بروید و در زمان مشخصی بیدار شوید.
- استراحت و آرامش. وقتی که احساس می کنید که سردردی به سراغتان می آید اگر برایتان امکان دارد در تاریکی و در اتاق ساکت استراحت کنید. یک تکه یخ پیچیده شده در پارچه را در پشت گردنتان و روی مناطق دردناک در پوست سر با فشاردادن آرام نگه دارید و بمالید.
- دفتر یادداشت روزانه برای سردردتان داشته باشید. یادداشت های ثبت سردردهایتان را ادامه دهید حتی پس از اینکه به پزشک مراجعه کرده باشید. این امر به شما کمک خواهد کرد که یاد بگیرید چه چیزهایی میگرن های شما را تحریک خواهند کرد و چه معالجاتی بیشتر موثر هستند.
درمان های جایگزین:
اگر سردرد مزمن دارید، ممکن است درمانهای غیر سنتی ای به شرح زیر مفید باشند:
- طب سوزنی: در این معالجه پزشک تعداد زیادی سوزن های یک بار مصرف نازک در داخل چندین منطقه از پوستتان در نقاط مشخص جا گذاری می کند. تعدادی از آزمایشات بالینی دریافته اند که طب سوزنی ممکن است برای سردرد مفید باشد.
- بیوفیدبک: بیوفیدبک نوعی روش تجسم خلاق و کنترل فکر و فرآیند ذهنی است. معلوم شده است که بیوفیدبک درتسکین دردهای میگرنی موثر می باشد.این روش آرام سازی از ابزار ویژه ای برای آموزش نحوه بررسی و مدیریت پاسخ های جسمانی خاص مرتبط با استرس (مثل کشش و انبساط عضلانی) مدد می گیرد.
- ماساژ: ماساژ ممکن به کاهش تناوب میگرن کمک کند و می تواند کیفیت خوابتان را بهبود بخشد، لذا این امر می تواند در جهت پیشگیری از میگرن مفید باشد.
- گیاهان، ویتامین ها و مواد معدنی: بعضی مدارک حاکی از اثر بخشی گیاه feverfew و butterbur در پیشگیری از میگرن ها یا کاهش شدت آنها می باشند. همچنین مصرف دوز بالایی از ریبوفلاوین (ویتامین ب۲) ممکن بوسیله تصحیح کردن کمبودهای کوچک در سلولهای مغزی از میگرن ها پیشگیری کند. مصرف مکمل های کوآنزیم Q10 نیز ممکن است در بعضی از افراد مفید باشند. مکمل های سولفات منیزیم ممکن است تناوب سردردها را در بعضی از افراد کاهش دهند اگرچه همه مطالعات با این موضوع موافق نیستند.
- به نظر می رسد که مصرف منیزیم درون وریدی در بعضی از افراد مدت زمان یک سردرد شدید را کاهش دهد، مخصوصا افرادی که کمبود منیزیم دارند.
از دکترتان بپرسید که آیا این معالجات مذکور برای شما مناسب اند و یا خیر؟ اگر باردار هستید از گیاهان نامبرده استفاده نکنید.
پیشگیری
چه داروهای پیشگیری کننده را مصرف می نمایید و چه مصرف نمی نمایید، در هر حال اصلاح و تغییر شیوه زندگی تان ممکن است به کاهش تکرر و شدت میگرن ها کمک کند. ممکن است رعایت یک مورد ویا تعداد بیشتری از پیشنهادات زیر برای شما مفید واقع شود:
- دوری کردن از محرک ها: اگر به نظر می رسد که در گذشته غذاهای مشخصی سردردهایتان را تحریک می نموده اند از آن غذاها دوری کنید. اگر بوهای مشخصی مشکل زا و محرک ایجاد سردرد هستند، تلاش کنید که از آنها دوری کنید. در کل یک روش زندگی سالم با الگوهای خواب و غذایی منظم را پایه ریزی نمایید. به علاوه تلاش کنید تا استرس هایتان را کنترل کنید.
- ورزش مرتب: ورزش های هوازی منظم ، تنش و اضطراب را کاهش می دهند و می توانند از میگرن جلوگیری کنند. می توانید هر ورزش هوازی ای که از آن لذت می برید را اگر دکترتان نیز آن را تایید می کند برگزینید از جمله: پیاده روی،شنا و دوچرخه سواری. قبل از ورزش خود را به آرامی گرم کنید چرا که ورزش های ناگهانی و با شدت زیاد می توانند باعث سردرد شود. همچنین به نظر می رسد چاقی یک فاکتور مهم در ایجاد میگرن ها باشد و ورزش منظم می تواند به پایین نگه داشتن وزن شما کمک نماید.
- اثرات ناشی از هورمون استروژن را کاهش دهید: اگر خانمی هستید مبتلاء به میگرن به نظر می رسد که استروژن سردردتان را تحریک و بدتر می نماید لذا ممکن است مایل باشید مصرف داروهای حاوی استروژن را کاهش دهید و یا از مصرف آنها اجتناب نمایید. داروهای حاوی استروژن شامل داروهای ضد بارداری و داروهای درمانی جایگزینی هورمونی می باشند. در مورد انتخاب بهترین روش جایگزین یا مقدار دوز مناسب از دارو با پزشک معالج خود مشورت بفرمایید.