سندروم زجر تنفسی نوزادان (RDS)

در چه نوزادانی احتمال بروز سندرم زجر نفسی بیشتر است؟

1. نوزادان نارس (زیر ۳۷هفته)
2. نوزادان مادر دیابتی
3. حاملگی چند قلویی
4. سزارین
5. مواجهه با سرما
6. سابقه تولد نوزاد قلبی مبتلا به این بیماری

علت اصلی بیماری سندرم زجر تنفسی چیست؟
ریه ها از حدود ۳۰۰ میلیون حبابچه ی هوا تشکیل شده اند. برای جلوگیری از چسبیدن این حبابچه ها و نیز کاهش کشش سطحی بین جداره های حبابچه ها در ریه ماده ای به نام سورفکتانت به داخل دیواره های هر حبابچه ترشح می شود که باعث باز ماندن آنها می شود. ماده اصلی آن ذرات چربی است. در نوزادانی که نارس به دنیا آمده، میزان ترشح سورفکتانت ناچیز است، بنابراین باعث ایجاد علائم بیماری می شود.

علائم بیماری
علائم بیماری در عرض چند دقیقه تا چند ساعت اول تولد ایجاد می شوند. علائم ممکن است به صورت ناله، ناراحتی تنفسی، تنفس تند، زنش پره های بینی، دل زدن، کبودی اطراف لبها و تنفس منقطع باشد. تشخیص قطعی توسط پزشک با توجه به علائم بالینی، عکس قفسه سینه و آزمایش گازهای خون و نیز سیر بیماری در نوزاد گذاشته می شود و درمان آغاز می گردد.

درمان
نوزاد مبتلا به سندرم زجر تنفسی باید در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) بستری و تحت مراقبت باشد. اصول کلی درمان شامل گرم نگه داشتن، درمان با سرم، اکسیژن درمانی و تزریق سورفکتانت داخل ریه نوزاد می باشد. گاهی نوزاد نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی دارد. در این حالت داخل نای بیمار، لوله پلاستیکی مخصوص گذاشته و توسط دستگاه پیشرفته متناسب با نیاز بیمار تنفس داده می شود.

طول مدت بستری
علائم بیماری طی ۳- ۲ روز به اوج شدت میرسد و پس از آن رو به بهبودی میرود. پس از رفع علائم تنفسی بیمار، شیر مادر شروع شده و پس از تغذیه رضایت بخش و وزن گیری مناسب، نوزاد قابل ترخیص است.

تغذیه نوزاد
گاهی نوزادان به دلیل ناراحتی تنفسی برای مدت زمان طولانی از شیر مادر محروم می شوند. در این حالت نوزاد سرم قندی، اسید آمینه تزریقی و مواد چربی مورد نیاز و نیز ویتامین های لازم را دریافت می کند و در این مدت مادر باید شیر را دوشیده و برای نوزاد در فریزر ذخیره کند.

آزمایشات
نوزاد تحت درمان سندرم زجر تنفسی نوزادی نیاز به آزمایشات مکرر خون دارد. همچنین نیاز به رگ گیری های مکرر و نیز گاهی رگ گیری از ورید نافی دارد که عوارض کمی به همراه دارد.

عوارض بیماری
درصدی از بیماران به دلیل افزایش نیاز به اکسیژن و استفاده اجباری از وسایل کمکی مختلف ممکن است دچار عوارضی شوند، که هر کدام درمان مربوط به خود را دارد. عوارض عمده شامل:

1. باز ماندن مجرای شریانی قلب (PDA) که گاهی نیاز به درمان دارویی و بندرت جراحی دارد.
2. بیماری مزمن ریه (BPD) که درمان طولانی مدت دارویی و نیز مصرف اکسیژن در منزل نیاز دارد.
3. نارسایی شبکیه چشم (ROP) که ممکن است نیاز به درمان با لیزر داشته باشد. تمام بیماران باید در ۶- ۴ هفتگی مراجعه به چشم پزشک داشته باشند و گرنه ممکن است عواقب وخیمی به همراه داشته باشد.

پیشگیری از سندرم زجر تنفسی نوزادی

• اجتناب از سزارین غیر ضروری یا زایمان پیش از موعد
• به عقب انداختن زایمان زودرس توسط دارو تا زمان بلوغ ریه ها در جنین

پیش آگهی بیماری:
حدود ۹۰% بیماران مبتلا به سندرم زجر تنفسی نوزادی از بیماری جان سالم به در می برند. نوزادانی که وزن تولد بالای ۱۵۰۰گرم دارند به عوارض کمتری در ماه های آینده زندگی مبتلا می شوند.
آیا پس از ترخیص از بیمارستان، نیاز به مراجعه بعدی به پزشک وجود دارد؟
بله با توجه به عوارض این بیماری نیاز به مراجعات مکرر وجود دارد که شامل موارد زیر است:
۱- بررسی وضعیت بینایی بیمار (ROP) با مراجعه به چشم پزشک در سن ۱ الی ۱/۵ ماهگی
۲- بررسی وضعیت شنوایی بیمار با مراجعه به مرکز سنجش شنوایی (تست ABR)
۳- مراجعات مکرر به متخصص اطفال و نوزادان جهت بررسی رشد و تکامل نوزاد