آموزش همگانیبیماریهای گوارش و کبدجراحی عمومی

مدیریت کوله سیستیت

آموزش بیمار

کوله سیستیت چیست؟

کیسه ی صفرا، کیسه ی کوچکی است که زیر کبد قرار گرفته است، صفرای تولید شده به وسیله ی کبد را در خود ذخیره، و هنگام غذا خوردن به روده باریک وارد می کند. صفرا به هضم بهتر چربی های موجود در غذا کمک می کند. کوله سیستیت به معنی التهاب کیسه ی صفراست که اغلب به آن “یک حمله ی کیسه صفرا” نیز گفته می شود و معمولا به علت گیر افتادن سنگ های صفراوی در مجرایی که صفرا را از کیسه ی صفرا به روده باریک منتقل می کند، به وجود می آید.

علت ایجاد کوله سیستیت چیست؟

کوله سیستیت معمولا به علت سنگ های صفراوی(که به آن کوله لیتیازیس نیز گفته می شود.) به وجود می آید ولی می تواند با مشکلات مربوط به ساخته شدن صفرا و یا ذخیره شدن آن در کیسه ی صفرا نیز ارتباط داشته باشد؛ به این انواع کوله سیستیت، آکالکولوس به معنی بدون سنگ(کالکولی) گفته می شود که علل آن می تواند شامل کم خونی داسی شکل، عفونت ها و یا دیابت باشد. کوله سیستیت بدون سنگ بیشتر در مردان مسن، افراد بسیار بیمار و افراد مسن ناتوانی که برای طولانی مدت بستری هستند، دیده می شود. سایر عوامل خطر کوله سیستیت همان عوامل خطر سنگ های صفراوی هستند که شامل سن، جنسیت مونث، برخی نژاد های خاص(مانند بومیان آمریکا)، چاقی، روزه داری طولانی مدت، رژیم غذایی پر چربی، کاهش یا افزایش وزن ناگهانی، دارو ها و بارداری می شود.

 

علائم کوله سیستیت چیست؟

شایع ترین علائم التهاب کیسه ی صفرا، درد و احساس گرفتگی در سمت راست قسمت فوقانی شکم است. درد قفسه سینه، قسمت فوقانی پشت و یا شانه ی راست نیز ممکن است وجود داشته باشد. درد با نفس کشیدن، حرکت کردن و یا وارد کردن فشار به محل کیسه ی صفرا، بدتر می شود. آروغ زدن، تهوع و استفراغ نیز، خصوصا بعد از خوردن غذاهای چرب، ممکن است وجود داشته باشد. دمای پایین بدن، زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها، مدفوع رنگ پریده و خارش پوست نیز ممکن است در صورت بسته شدن مجرای اصلی انتقال دهنده ی صفرا به روده به وسیله ی یک سنگ، رخ دهد. البته عفونت کیسه ی صفرا ممکن است موجب افزایش دمای بدن(تب) و لرز شود.

 

تشخیص کوله سیستیت چگونه انجام می شود؟

تشخیص کوله سیستیت به کمک شرح حال بالینی و معاینه فیزیکی انجام می شود. تصویر برداری به کمک اشعه X، تست های خونی و سونوگرافی نیز به تایید تشخیص کمک می کند. زمانی که سونوگرافی نتایج واضحی نشان ندهد، پزشک از یک تست اشعه X ویژه(اسکن HIDA) استفاده می کند.

 

درمان کوله سیستیت چگونه است؟

برای درمان کوله سیستیت، کیسه ی صفرا و سنگ های صفراوی، به کمک جراحی برداشته می شوند.(به این جراحی کوله سیستکتومی گفته می شود.) لاپاروسکوپی از روش های معمول انجام این جراحی است که به بهبودی سریع تر کمک می کند و حتی می تواند یک جراحی سرپایی(بدون نیاز به بستری) باشد. برای انجام لاپاروسکوپی، جراح ۴ برش کوچک در سطح شکم بیمار ایجاد می کند و از طریق این برش ها، ابزار هایی را برای بریدن و بیرون کشیدن کیسه ی صفرا وارد بدن بیمار می کند.

در صورتی که نتوان از لاپاروسکوپی استفاده کرد، جراحی استاندارد (جراحی شکمی باز) انجام می شود که نیازمند بستری بیمارستانی طولانی مدت است.

برداشتن کیسه ی صفرا تاثیری در زندگی طبیعی بیمار ندارد جز مشکلات گهگاهی در هضم غذاهای چرب که ممکن است بین ۶ تا ۱۲ ماه بعد از برداشتن کیسه ی صفرا رخ دهد. این مشکل معمولا با گذر زمان از بین می رود.

برای از بین بردن سنگ های صفراوی از دارو ها نیز می توان استفاده کرد اما دارو ها ممکن است برای اثر کردن ماه ها یا سال ها زمان ببرند و در نتیجه به ندرت استفاده می شوند.

 

باید ها و نباید های مدیریت کوله سیستیت:

  • در صورتی که دردی دارید که فکر می کنید به علت سنگ های صفراوی ایجاد شده است، باید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
  • در صورتی که همراه درد شکم، تب نیز پیدا کردید، باید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
  • باید وزن طبیعی خود را حفظ کنید.
  • نباید از غذاهای پرچرب، حجیم و غذاهایی که موجب ایجاد یا تشدید علائمتان می شود استفاده کنید. غذاهای چرب موجب انقباض کیسه ی صفرا می شوند که ممکن است باعث پرتاب شدن سنگ در مجرای صفراوی شود در نتیجه باید از مصرف غذاهای پرچرب خودداری کنید.
  • برای مدت طولانی روزه دار نباشید (نباید برای طولانی مدت غذایی نخورید) و یا از داشتن رژیم های غذایی سنگین با کالری بسیار پایین (مخصوص کاهش وزن ناگهانی) خودداری کنید.

این اطلاعات، تنها دیدی کلی به شما می دهد و ممکن است برای تمام افراد صدق نکند. برای اطمینان حاصل کردن از تطبیق این اطلاعات با شرایط خود و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به پزشک خود مراجعه کنید.

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا