کودکان
نکات مهم و دفعات و مدت تغذیه در هر وعده شیر خوردن
با توجه به این که گرفتن پستان توسط نوزاد از بدو تولد طبیعی و غریزی است ، اما بعضی نوزادان از بدو تولد نمی توانند پستان را به خوبی بگیرند و احتیاج به کمک و تمرین بیشتری دارند در هفته اول شیردهی اطلاعات و مهارت مادر در مورد چگونگی وضعیت صحیح شیر دادن ، خلق و خو ، روحیه او و همچنین شرایط فیزیکی نوزاد از عوامل موثر در پیشرفت شیردهی محسوب می شوند. رعایت برخی نکات سبب میشود که مکیدن شیرخوار آسانتر و جریان شیر بیشتر شود و از بروز زخم و شقاق نوک پستان نیز جلوگیری به عمل آید.این نکات عبارتند از:
- تغذیه با شیر مادر باید هرچه زودتر از بدو تولد و ترجیحاً در ساعت اول شروع شود.
- قبل از هر بار شیر دهی ، مادر دست ها را با آب و صابون بشوید.(استحمام و یا شستن پستان ها فقط با آب ولرم روزی یکبار کافی است)
- دفعات شیر خوردن در روزهای اول تا اواخر ماه اول به ۱۴ مرتبه در روز و در فاصله یک تا یک ساعت و نیم در طی شبانه روز بر حسب میل و تقاضای شیرخوار متفاوت است.
- در هفته های اول در هر وعده تغذیه ، از هر دو پستان به نوزاد شیرداده شود تا موجب تحریک بیشتر ترشح شیر شود.
- طول مدت شیر خوردن معمولا ً ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از هر پستان و فواصل شیردهی باید مطابق میل و تقاضای نوزاد باشد.
- حجم آغوز در روزهای اول تولد محدود به نظر می آید اما همین مقدار نیازهای تغذیه ای نوزاد را تأمین می کند و به تدریج با مکیدن مکرر پستان ، به حجم شیر اضافه می شود.
- در هر وعده شیر دهی ، قسمت اول شیر رقیق تر و آخر آن غلیظ تر و چرب تر است برای رشد مطلوب ، شیرخوار باید هر دو بخش شیر را دریافت کند.
- به نوزاد باید فرصت داد تا ایتدا پستان اول را به طور کامل تخلیه و سپس از پستان دوم تغذیه نماید ، تا تعادل مناسبی بین مایعات و انرژی دریافتی برقرار کند. یعنی باید اجازه داد تغذیه از پستان اول را تمام کرده و خودش آن رارها کند تا شیر پرچرب انتهایی را دریافت کرده باشد. سپس پستان دوم در اختیارش گذاشته شود تا در صورت تمایل تغذیه کند.
- بعضی شیرخواران در هر نوبت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پستان را می مکند ، اما بعضی برای مدت کوتاه تری و بعضی دیگر طولانی تر شیر می خورند.
- یک شیر خوار ممکن است در یک وعده کوتاه تر و در وعده بعدی طولانی تر شیر بخورد. فقط شیرخوار است که میداند آیا مقدار کافی از هر دو قسمت شیر را دریافت کرده و سیر شده است یا خیر.
- پایان یک نوبت شیردهی زمانی است که نوزاد خودش پستان را رها می کند و تمایلی برای ادامه ندارد.
- اگر شیرخوار در یک وعده از شبانه روز بیش از ۴ ساعت بخوابد باید او را برای تغذیه مجدد بیدار نمود.
- در روزهای اول تولد، اگر نوزاد زیاد بخوابد (بیش از ۳ ساعت متوالی در روز بیش از ۴ ساعت متوالی در شب) و پستانهای مادر بیش از حد پر و سنگین شود باید نوزاد را مکرر به پستان گذاشت تا شیر بخورد.چنانچه تغذیه مکرر باشد به تولید و ترشح بیشتر شیر کمک می کند و نوزاد آغوز بیشتری دریافت میکند ، بروز زردی نیز در اوکمتر می شود.
- در طول دو هفته اول عمر ، آغوز به تدریج با شیر کامل جایگزین می شود و گاهی آغوز تا سه هفته در شیر مادر نوزادان نارس دیده می شود.
- مهمترین عامل تولید و افزایش شیر مادر ، مکیدن صحیح و مکرر نوزاد از پستان مادر با توجه به میل و تقاضای او و تخلیه مرتب پستان ها است.
- اگر در اکثر دفعات، مدت مکیدن بیش از ۴۰ دقیقه و یا مدت شیر خورن کمتر از ۱۰ دقیقه باشد ، و یا بیش از ۱۲ بار در شبانه روز (پس از به شیر آمدن مادر) نوزاد شیر بخورد ، این امر ممکن است ناشی از نادرست گرفتن پستان باشد و باید وضعیت پستان گرفتن نوزاد را اصلاح کرد.
- نوزاد را مکرر در هر زمانی از شب و روز که نیاز دارد ، باید به پستان گذاشت تا تولید شیر زیاد شود.
- در خلال جهش رشد یا طغیان اشتها ( هفته ۲ یا ۳ و هفته ۶ و ۱۲ پس از تولد) شیرخوار چند روزی گرسنه تر از مواقع عادی است و نیاز به دفعات تغذیه بیشتری دارد. این امر نباید سبب نگرانی مادر شود که شاید شیرش کم شده بلکه تقاضای شیرخوار بیشتر شده است.
- در طول ماه اول شیردهی ، بعضی مادران اظهار می دارند ، پستان هایشان نرم تر شده و مانند روزهای اول و بعد از زایمان پر و سفت نیست. این امر طبیعی بوده و نباید به تصور این که شیرشان کم شده است ، نگران شوند.
- توصیه های مبنی بر زمان بندی در شیردهی (مثلاً هر ۳ تا ۴ ساعت یک بار) نادرست بوده و تغذیه همیشه باید بر اساس تقاضای شیرخوار باشد.
- در سن ۴ تا ۶ ماهگی شیرخواری که وزن گیری مناسب دارد و دفعات تغذیه او بیش از ۸ بار در شبانه روز باشد نیازی نیست که مادر شیرخوار را شب ها برای تغذیه بیدار نماید ، ولی ممکن است بعضی از شیرخواران در طی سال اول و حتی در اواخر دوران شیردهی به طور مکرر و برحسب عادت نیاز به تغذیه در شب داشته باشند.
- از بکار بردن پستانک و شیشه شیر که سبب کاهش میل مکیدن پستان توسط شیرخوار و در نتیجه کاهش تولید شیر مادر، انتقال آلودگی ، عفونت و بیماری ، تغییر فرم دندانها و قالب فک شیرخوار و اختلال در مکیدن پستان می شود، جداً پرهیز شود.
- شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز شیرخوار است .کودک در شش ماه اول تولد باید به طور انحصاری (فقط) با شیر مادر تغذیه شود. بدین معنی که از دادن آب (حتی در آب و هوای گرم و در مناطق گرمسیر)، آب قند، شیر مصنوعی و سایر مایعات و غذاها در ۶ ماه اول زندگی به شیرخوار، باید پرهیز شود.
- کاهش مقداری از وزن نوزاد در طی روزهای اول عمر طبیعی است و معمولاً پس از روز پنجم کاهش وزن دیده نمی شود. در صورت بروز کاهش وزن، حداکثر تا ۱۴ روزگی جبران خواهد شد . شیرخوارانی که از بدو تولد مکرر با شیر مادر تغذیه می شوند، وزن کمتری از دست می دهند و کاهش وزن آنان سریعتر جبران می شود.
- تفاوت شکل بزرگی و کوچکی پستان ها و اندازه و جثه مادر در میزان شیر و شیردهی هیچ گونه تأثیری ندارد.
