اطلاعات کلی درباره سرطان و پیشگیری از آن
شناخت سرطان
سرطان از سلولها ایجاد میشود که واحدهای ساختمانی بافتها هستند، بافتها اندامهای بدن را میسازند.
در شرایط عادی سلولها، با توجه به نیاز بدن، رشد کرده تقسیم میشوند تا سلولهای جدیدی بسازند و هنگامیکه سلولهای پیر شده میمیرند سلولهای جدید جایگزین آنها میشوند.
تعریف تومور:
زمانیکه در این روند منظم اختلال ایجاد شود؛ یعنی سلولهای جدیدی که بدن به آنها نیاز ندارد تولید میشوند و سلولهای قدیمی هم در زمانیکه باید، از بین نمیروند، این سلولهای اضافی اغلب تشکیل تودهای از بافت را میدهند که تومور نامیده میشود.
انواع تومور : خوشخیم / بدخیم
تومورهای خوشخیم سرطان نیستند.
- این غدد بهندرت خطر جانی دارند.
- بهطور کلی میتوان آنها را برداشت و اغلب دوباره رشد نمیکنند.
- بهطور کلی سلولهای آن به بافتهای مجاور خود حمله نمیکنند.
- سلولهای این غدد به دیگر بخشهای بدن منتشر نمیشوند.
تومورهای بدخیم (سرطان)
- جدیتر از تومورهای خوشخیم هستند و معمولاً خطر جانی هم دارند.
- در بیشتر موارد میتوان آنها را برداشت، اما گاهی دوباره رشد میکنند.
- سلولهای آن میتوانند به بافتها و اندامهای مجاور خود حمله کرده به آنها نیز آسیب برسانند.
سلولهای غدد بدخیم میتوانند از یک قسمت به دیگر اندامهای بدن منتشر شوند. سلولهای سرطان از تومور اصلی (اولیه Primary) جدا شده وارد جریان خون یا دستگاه لنفاوی میشوند ؛ این سلولها میتوانند به دیگر اندامها حمله کرده تومورهای جدیدی تشکیل دهند و به آن اندامها آسیب برسانند. انتشار سرطان متاستاز (Metastasis) نام دارد.
دلایل ایجاد سرطان (Causes Of Cancer (MDA
اکثر انواع سرطانهای موجود – در حدود ۸۰% سرطانها- به شکل تصادفی ایجاد میشود ، یعنی دلیل قطعی و واضحی ندارند. به دلایلی، برخی ژنهای طبیعی جهش (تغییر) مییابند و به سرعت تکثیر مییابند و بدخیم میشوند . چندین عامل محیطی وجود دارد که باعث ایجاد این جهشهای ژنتیکی میشوند . در حقیقت، میتوان از ابتلا به انواع زیادی از سرطان پیشگیری کرد، زیرا بیشتر این عوامل را میتوان با انتخاب شیوه زندگی سالم مهار کرد.
سن: سرطان، اغلب در افراد بالای ۵۰ سال بهوجود میآید.
برنامه غذایی: ثابت شده است که برنامه غذایی پرچربی و پر کلسترول از عوامل خطری مربوط به چندین نوع سرطان- بهخصوص سرطان روده بزرگ- هستند.
چاقی: با وجودی که رابطه واضح و مشخصی بین چاقی و سرطان بهدست نیامده است، اما پژوهشها نشان میدهد که چاقی ممکن است عاملی تأثیرگذار برای ابتلا به برخی از انواع سرطان باشد.
سیگار: سیگار به شدت خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد، این امر حتی برای آن دسته از افراد غیرسیگاری هم که به ناچار در معرض دود موجود در بازدم افراد سیگاری هستند صدق میکند . سایر محصولات تنباکو، مانند پیپ و تنباکوی جویدنی (ناس) نیز موجب بروز سرطانهای دهان، زبان و گلو میشوند.
قرار داشتن مداوم در معرض مواد شیمیایی مانند پنبه نسوز، گاز رادون و بنزن
قرار گرفتن در معرض تشعشات
اشعه مضر ماوراء بنفش خورشید بهطور مستقیم موجب نوع ملانومایی سرطان پوست و گونههای دیگر سرطان پوست میشود.
برخی ویروسها از جمله هپاتیت B و C، ویروس پاپیلومای انسانی و ویروس اپشتاین- بار- که موجب مونونوکلئوز عفونی میشود – باعث افزایش خطر ابتلا به سرطانمیشوند.
بیماریهای دستگاه ایمنی بدن مانند ایدز (AIDS) را میتوان از عوامل دیگر خطری مربوط به برخی سرطانها دانست.
بقیه ۲۰% انواع سرطانها، ارثی است. این امر به این معناست که ژن غیرطبیعی سرطانزا از والدین به فرزندان منتقل میشود و موجب بیشتر شدن خطر ابتلا به آن سرطان خاص در تمام فرزندان (نسلها) خانواده میشود . با وجود این، تنها به این دلیل که شخصی ژن سرطانزا دارد، نمیتوان نتیجه گرفت که وی حتماً بهسرطان مبتلا میشود . اگر خانوادهای مشکوک به ژنهای موروثی سرطان باشد، بهتر است و آزمایش ژنتیکی انجام دهند. به خانوادههایی با میزان خطر بالا، آزمایش غربالگری سرطان توصیه میشود تا در صورت بروز سرطان، بتوان آن را در مراحل ابتدایی – هنگامیکه درمان بیشترین کارایی را دارد- تشخیص داد. بهمنظور تعیین میزان خطر، مشاوره کنند.
نشانههای سرطانهای ارثی عبارتند از (Signs Of Hereditary Cancer Include ):
- ابتلا به چندین فرد مبتلا به سرطان در خانواده
- ابتلا به سرطان در سنی پایینتر از سن معمول ابتلا به آن سرطان
- ابتلا به چند سرطان یا سرطان دو طرفه: مثلاً، شخصی که سرطان پستان دارد و در ضمن به سرطان تخمدان هم مبتلا میشود.
- گونههای نادر یا غیر معمول سرطان
- پیشینه نژادی: برخی از انواع سرطان در میان برخی اقوام بیشتر شایعاند.
عوامل خطر (Risk Factors):
در بیشتر موارد پزشکان نمیتوانند دلایل ابتلا به سرطان را توضیح دهند، اما تحقیقات نشان میدهد برخی عوامل خطر مشخص، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهند . در زیر برخی عوامل خطر بسیار رایج آمده است:
- کهولت سن
- دخانیات
- اشعه خورشید
- تشعشع یونیزان
- برخی مواد شیمیایی و مصنوعات خاص
- برخی ویروسها و باکتریها
- برخی هورمونها
- سابقه ابتلا به سرطان در خانواده (توارث)
- مشروبات الکلی
- رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت بدنی یا اضافه وزن
از بسیاری عوامل خطر فوق میتوان اجتناب کرد، اما از برخی دیگر مانند سرطان ارثی نمیتوان جلوگیری کرد. همه افراد میتوانند با اجتناب از عوامل خطر حتیالمقدور از خود بیشتر محافظت کنند.
اگر فکر میکنند در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده از او درباره راههای کاهش خطر و همچنین انجام مرتب معاینات عمومی سؤال کنید.
ممکن است چندین عامل مشترکاً باعث تبدیل سلولهای طبیعی به سلولهای سرطان شوند. هنگامیکه میخواهید خطر ابتلا به سرطان را در خود بررسی کنید، چند نکته را در نظر داشته باشید:
کهولت سن
کهولت سن مهمترین عامل ایجاد سرطان است و بیشتر سرطانها در افراد بالای ۶۵ سال اتفاق میافتد؛ اما در عین حال افراد در هر سنی، حتی کودکی، نیز ممکن است به سرطان مبتلا شوند.
دخانیات
استفاده از محصولات تنباکو و یا قرار داشتن پیوسته در معرض دود آن (قرار داشتن در محیط و بودن در معرض دود غیر مستقیم) خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد.
افراد سیگاری بیش از دیگران در خطر ابتلای به سرطانهای ریه، حنجره، دهان، مری، مثانه، کلیه، حلق، معده، لوزالمعده و دهانه رحم، هستند.
همچنین احتمال ابتلای آنها به لوسمی میلوئیدها (سرطان که در گلبولهای خون بهوجود میآید) بیشتر است.
استفاده از دخانیات بدون دود (تنباکوی استنشاقی یا جویدنی) خطر ابتلا به سرطان دهان را، افزایش میدهد.
اشعه خورشید
پرتوی فرابنفش (UV) از اشعه خوشید، لامپهای آفتابی و دستگاههای برنزه کننده ساطع میشود. این اشعه موجب پیری زودرس پوست و آسیبدیدگی آن میشود و ممکن است به سرطان پوست منجر شود.
تشعشع یونیزان
تشعشع یونیزان میتواند موجب آسیبدیدگی سلولها و ابتلا به سرطان شود. اینگونه تشعشعات، پرتوهایی هستند که از فضای خارج جو زمین، از غبار رادیواکتیو، گاز رادون(Radon)، اشعه ایکس و منابع دیگر ایجاد میشوند.
غبار رادیواکتیو ممکن است ناشی از حوادثی باشد که در نیروگاههای برق هستهای اتفاق میافتد و یا در روند تولید، آزمایش یا استفاده از سلاحهای هستهای بهوجود میآید. خطر ابتلا به سرطان، بهویژه سرطان خون، تیروئید، پستان، ریه و معده در افرادی که در معرض غبار رادیواکتیو قرار دارند، افزایش مییابد.
رادون نوعی گاز رادیواکتیو بیرنگ، بیبو و بیمزه و منشأ آن خاک و سنگ است؛ افرادی که در معادن کار میکنند ممکن است در معرض گاز رادون قرار بگیرند. در برخی نقاط ممکن است گاز رادون در منازل نیز وجود داشته باشد. افرادی که در معرض استشمام گاز رادون قرار دارند، در خطر ابتلا به سرطان ریه هستند.
مواد شیمیایی خاص و دیگر مصنوعات
شاغلین بعضی مشاغل، مانند نقاشها، کارگران ساختمانی و شاغلین در صنایع شیمیایی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. مطالعات نشان داده است که کار و تماس با آزبست (پنبه نسوز)، بنزن، بنزیدین، کادمیوم، نیکل یا وینیل کلراید میتواند موجب ابتلا به سرطان شود.
برخی از ویروسها و باکتریها
برخی ویروسها و باکتریها ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند:
- ویروس پاپیلوم انسانی (Human Papilloma Viruses): ابتلا به HPV یکی از دلایل اصلی سرطان دهانه رحم است؛ همچنین در ابتلا به دیگرسرطانها نیز یکی از عوامل خطر به حساب میآید.
- ویروسهای هپاتیت B و C: سرطان کبد ممکن است سالها بعد از ابتلا به هپاتیت B و C بروز کند.
- ویروس لوسمی/لنفوم سلولهای انسانی (Human T-cell Leukemia/Lymphoma Virus): ابتلا به HTLV-1 خطر ابتلای فرد به لنفوم و لوسمی را افزایش میدهد.
- ویروس نقص ایمنی انسانی(Human Immunodeficiency Virus): HIV ویروسی است که باعث بیماری ایدز میشود . در افراد مبتلا به HIV خطر ابتلا به سرطانهایی مانند خون و نوع نادری از سرطان به نام سارکوم کاپوزی بسیار افزایش مییابد.
- اپشتین- بار (Epstein –Bar Viruse) : عفونت ناشی از EBV میتواند خطر ابتلا به لنفوم را افزایش دهد.
- ویروس هریس انسانی (Human Herpes Virus 8)(HHV8): این ویروس نیز میتواند موجب بروز سارکوم کاپوزی شود.
- هلیکوباکترپیلوری: این باکتری میتواند موجب زخم معده و همچنین سرطانهای معده و لنفوم جدار معده شود.
برخی هورمونها
ممکن است پزشکان برای مشکلاتی مانند گُر گرفتگی، خشکی واژن و پوکی استخوان که احتمالاً در دوران یائسگی (Menopause) ایجاد میشوند ، برخی هورمونها (مثلاً استروژن به تنهایی یا استروژن به همراه پروژسترون) را تجویز کنند؛ اما مطالعات نشان داده که هورومون درمانی مربوط به یائسگی ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. هورمونها میتوانند خطر ابتلا به سرطان پستان، سکته قلبی، سکته مغزی یا لخته شدن خون را افزایش دهند.
سابقه ابتلا به سرطان در خانواده
بیشتر سرطانها به دلیل تغییرات ژنتیکی (جهشهایی در ژن) است. یک سلول طبیعی معمولاً پس از یک سلسله تغییر و تحول در ژنها، به سلول سرطان تبدیل میشود . مصرف دخانیات، برخی ویروسها و بالاخره بعضی عوامل که در شیوه زندگی شخص یا محیط زیست وی وجود دارند، ممکن است در گونههای خاصی از سلولها این تغییرات را ایجاد کنند.
برخی تغییرات ژنتیکی که موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان میشود ، میتواند ارثی باشد و از والدین به فرزندان منتقل شود؛ این مشکل از بدو تولد در تمام سلولهای بدن نوزاد وجود دارد.
معمولاً سرطان از نسلی به نسل دیگر منتقل نمیشود ؛ با این وجود، ابتلا به برخی انواع سرطان در بعضی خانوادهها بیشتر است. برای مثال، ملانوم و سرطانهای پستان، تخمدان، پروستات و روده بزرگ ممکن است در خانوادهای به شکل ارثی وجود داشته باشد. ابتلا به نوع خاصی از سرطان در افراد متعدد یک خانواده، در اکثر موارد ممکن است ناشی از تغییرات ژنتیکی موروثی باشد و احتمال ابتلا به سرطان را در افراد آن خانواده افزایش دهد؛ هر چند عوامل زیست محیطی نیز میتوانند در این خصوص تأثیرگذار باشند. با این همه، موارد متعدد بروز نوع خاصی از سرطان در یک خانواده، اغلب اتفاقی است.
الکل Alcohol
مصرف طولانی مدت مشروبات الکلی، خطر ابتلا به سرطانهای دهان، حلق، مری، حنجره، کبد و پستان را افزایش میدهد. هر چه میزان مصرف بالاتر باشد، خطر ابتلا نیز بیشتر میشود ؛ در صورتیکه فرد الکلی دخانیات نیز مصرف کند، خطر بروز بیشتر این سرطانها افزایش مییابد.
رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت بدنی یا اضافه وزن
افرادی که رژیم غذایی نامناسب، تحرک بدنی کم و یا اضافه وزن دارند، بیشتر در خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان هستند؛ بهعنوان مثال، مطالعات نشان میدهد افرادی که رژیم غذایی پرچربی دارند، از نظر ابتلا به سرطانهای روده بزرگ، رحم و پروستات بیشتر در خطر قرار دارند. فعالیت بدنی کم و اضافه وزن نیز از جمله عواملی هستند که خطر ابتلا به سرطانهای پستان، روده بزرگ، مری، کلیه و رحم را افزایش میدهند.
داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و داشتن وزن متعادل میتواند تا مقدار زیادی خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
پزشکان موارد زیر را توصیه میکنند:
تغذیه خوب: یک رژیم غذایی سالم، شامل غذاهایی است که سرشار از فیبر، ویتامین و مواد معدنی باشد. این رژیم شامل نانهای سبوس دار (تهیه شده از آرد کامل)، حبوبات و مصرف ۵ تا ۹ وعده میوه و سبزیجات، در روز است؛ همچنین در این رژیم باید مصرف غذاهای پرچرب (مانند کره، شیر پر چرب، غذاهای سرخ شده و گوشت قرمز) محدود شود.
داشتن فعالیت بدنی و وزن متعادل: فعالیت بدنی به کنترل وزن و کاهش چربی بدن کمک میکند . بیشتر متخصصان معتقدند فعالیت متعادل بدنی (مانند پیاده روی سریع) ، هفتهای ۵ روز یا بیشتر و دست کم به مدت ۳۰ دقیقه، برای بزرگسالان بسیار مفید است.
انجام آزمایشات غربالگری (Screening)
برخی از سرطانها را میتوان پیش از آنکه در بدن علائمی ایجاد کنند تشخیص داد. آزمایشات برای تشخیص سرطان (یا شرایطی که ممکن است منجر به سرطان شود) را در مورد افرادی که علائمی از سرطان در آنها ظاهر نشده است آزمایشات غربالگری (Screening) مینامند.
آزمایشات غربالگری میتواند در تشخیص و درمان زود هنگام برخی از سرطانها به پزشکان کمک کند. و بهطور کلی، اگر سرطان زود تشخیص داده شود درمانش آسانتر و مؤثرتر خواهد بود.
از آزمایشات غربالگری در تشخیص سرطانهای پستان، رحم، روده بزرگ و راستروده بسیار استفاده میشود:
آزمون خون مخفی مدفوع (Fecal Occult Blood Test): گاهی اوقات توده سرطان یا پولیپ، خونریزی میکند. این آزمایش میتواند مقادیر بسیار اندک خون را در مدفوع مشخص کند.
علائم سرطان:
سرطان علائم زیادی دارد که برخی از آنها در زیر آمدهاند:
- وجود توده یا ضخیم شدگی در پستان یا دیگر قسمتهای بدن
- رشد خال جدید یا تغییراتی در خال قدیمی
- زخمی که التیام نمییابد
- خشونت در صدا یا سرفهای که از بین نمیرود
- تغییراتی در اجابت مزاج یا دفع ادرار
- ناراحتی پس از خوردن غذا
- وجود مشکلاتی در بلع
- افزایش یا کاهش بیدلیل وزن
- ترشحات یا خونریزیهای غیر منتظره
- احساس ضعف یا خستگی شدید
در بیشتر مواقع این علائم، به معنی وجود سرطان نیستند همچنین ممکن است به دلیل وجود تومور خوشخیم یا دلایل دیگر باشند و تنها پزشک میتواند در این مورد نظر دهد. شخصی که این علائم یا تغییرات دیگری در او مشاهده شود باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کند تا مشکلاتش تشخیص داده شده درمان شود
پیشگیری
سرطان بر اثر عوامل بسیار متنوع و در طی چند سال بهوجود میآید. برخی از این عوامل خطرزا را میتوان مهار کرد. پیروی از رفتار و عادتهای سالم و پرهیز از عوامل خطرزای محیطی خاص به پیشگیری از ابتلا به سرطان کمک میکند. از این رو، اهمیت دارد که از اطلاعات روند ملی برخورد با سرطان، در جهت نظارت بر کاهش این عوامل خطرزا آگاه باشید. تمرکز این بخش به دو گروه عمده عوامل خطرزا معطوف است: عوامل خطرزای رفتاری و عوامل خطرزای محیطی.
عوامل رفتاری Behavioral Factors
بنابر برآورد دانشمندان، ۵۰ تا ۷۰ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان به دلیل رفتار و عادتهای انسان از جمله استعمال دخانیات، عدم فعالیت بدنی و عادت تغذیه نامناسب است. اولین قسمت بخش ِ پیشگیری، توضیح رفتارهایی است که در پیشگیری از سرطان مؤثرند.
مصرف دخانیات Tobacco Use
عدم استفاده از سیگار یا سایر فراوردههای دخانیات:
- سن شروع به سیگار کشیدن
- سیگار کشیدن در جوانان
- سیگار کشیدن در بزرگسالان
- ترک سیگار
برنامه غذایی Diet
داشتن وزن مناسب و برنامه غذایی با چربی متعادل همراه با میوه و سبزی کافی، بههمراه محدود کردن مصرف گوشت قرمز و پرهیز از نوشیدن مشروبات الکلی نیز گامهایی مهم در کاهش خطر ابتلا به سرطان به شمار میروند.
- خوردن میوه و سبزی
- محدود کردن مصرف گوشت قرمز
- برنامه غذایی با چربی متعادل
- پرهیز از مشروبات الکلی
فعالیت بدنی Physical Activity
- حفظ یا رسیدن به وزن مناسب
- فعالیت بدنی داشتن
عوامل محیطی Environmental Factors
- مواد شیمیایی خاص، عوامل زیستی، مواد سمی و مانند اینها، را از دلایل ایجاد سرطان میدانند.
- دود غیر مستقیم سیگار Secondhand Smoke
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی Chemical Exposures
- آفتکشها
- دیاکسینها (Dioxins)
بیشتر اطلاعات مربوط به پیشگیری از سرطان، از بررسیهایی همهگیرشناسیها مبتنی بر مشاهده سرچشمه میگیرد. این بررسیها رابطه عوامل تغییرپذیر و اصلاح در سبک زندگی یا در معرض عوامل محیطی بودن، و برخی انواع سرطان را نشان میدهند.
مستدلترین دستاورد پژوهشهای چند دهه گذشته، رابطه مصرف دخانیات با چندین نوع سرطان است. عفونتها را نیز میتوان جزو عوامل ایجاد سرطان بهشمار آورد. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ابتلا به سرطان دهانه رحم عاملی اساسی به شمار میرود و ثابت شده است که ایمنی حاصل از واکسن این ویروس، کاهش ضایعات پیش سرطان را در پی داشته. به همین ترتیب، ویروس اِپشتاین- بار (Epstein-Barr Virus) موجب لنفوم بورکیت (Burkitt Lymphoma) و هلیکوباکتر پیلوری(Helicobacter Pylori) موجب سرطان معده میشود ، البته هنوز برای پیشگیری از ابتلا به این سرطانها درمانهای ضدعفونت خاصی مشخص نشدهاند.
سایر عوامل خطر قابل تعدیل مربوط به سرطان عبارتند از مصرف مشروبات الکلی (که خطر ابتلا به سرطانهای دهان، مری، پستان و دیگر سرطانها را افزایش میدهد )، عدم فعالیت بدنی (که خطر ابتلا به سرطانهای روده بزرگ، پستان، مخاط رحم و احتمالاً چند نوع سرطان دیگر را افزایش میدهد) و چاقی (که خطر ابتلا به سرطان های روده بزرگ، پستان، مخاط رحم و احتمالاً چند نوع سرطان دیگر را افزایش میدهد).
شواهد مبتنی بر مشاهده، رابطه مصرف مشروبات الکلی، عدم فعالیت بدنی و چاقی و افزایش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان را نشان داده است. برای مشخص کردن اینکه آیا این رابطه علیتی بوده است و با پرهیز از چنین رفتارهایی حقیقتاً میتوان خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد، به بررسیهای بیشتری نیاز است. سایر عوامل رفتاری و محیطی مربوط به سرطان (که میتوانند مفید و یا مضر باشند) شامل، برخی رفتارهای جنسی و تولید مثلی، مصرف استروژن به شکل مازاد بر تولید بدن (بهصورت قرص و مانند آن)، قرار گرفتن در معرض تشعشع یونیزان و ماوراء بنفش بودن، تماس با برخی مواد شیمیایی در منزل یا محل کار و عوامل عفونی هستند.
مشخص شده است که آزمایش خون مخفی در مدفوع، موجب کاهش بروز و مرگومیر ناشی از سرطان روده بزرگ میشود. آزمایشهای غربالگری سرطان روده بزرگ با اندوسکوپی روده بزرگ و سیگموئید، احتمالاً با کشف و برداشتن پولیپهای پیش سرطان، بروز مرگومیر ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش میدهد. به همین صورت، آزمایش سلول شناسی دهانه رحم (با آزمون پاپ اسمیر) منجر به شناسایی و برداشتن ضایعات پیش سرطان میشود. به مرور زمان مشخص شده که این آزمایش ها موارد بروز مرگومیر ناشی از سرطان دهانه رحم را بسیار پایین آورده است.
نکاتی برای شیوه زندگی سالم در جهت پیشگیری از سرطان
- تا حدامکان لاغر باشید، بدون اینکه زیر وزن باشید. اندازه دور کمر، معیاری برای چربی شکمی است. اندازه دور کمر در مردان نباید بیشتر از ۹۴cm و در زنان بیشتر از ۸۰cm باشد.
- روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. میتوانید ۳۰ دقیقه را به بخش های ۱۰ یا ۱۵ دقیقهای تبدیل کنید . فعالیت بدنی بیشتر میتواند سودمندتر باشد.
- از مصرف نوشیدنیهای حاوی قند پرهیز و غذاهای پرانرژی را محدود کنید.
- از سبزیجات، میوه، آرد کامل و حبوبات نظیر انواع لوبیا بیشتر استفاده کنید. از سبزیجات و میوه با رنگهای متفاوت استفاده کنید مانند اسفناج، زغال اخته، پیاز سفید و سیر
عدم مصرف الکل به ویژه در زنان
- مصرف گوشت قرمز را محدود کنید و از مصرف گوشتهای فرآوری شده خودداری کنید. مصرف گوشت قرمز را در هفته به ۰/۵ کیلوگرم کاهش دهید و از گوشت مرغ ، غذاهای دریایی و حبوبات بیشتر استفاده کنید.
- مصرف غذاهای شور و فرآوری شده با سدیم را محدود کنید . روزانه بیشتر از ۴/۲ گرم نمک استفاده نکنید و به جای آن از ادویه استفاده کنید. امروزه، دریافت سدیم بیشتر از طریق مصرف غذاهای فرآوری شده است تا نمکی که حین پختن غذا به آن اضافه میکنیم.
- عدم استفاده از مکمل ها برای پیشگیری از سرطان – غیر از ویتامین D، شواهدی برای مفید بودن استفاده از مکمل ها در پیشگیری از سرطان وجود ندارد.
- مادران بهتر است نوزاد را تا ۶ماه بعد از تولد، بهطور انحصاری با شیر خود تغذیه کنند و بعد از ۶ ماهگی از غذاها و مایعات استفاده کنند.
- پس از اتمام دوره درمان بیماری، بهبود یافتگان میبایست به توصیههای پیشگیری از سرطان عمل نمایند.
- بیشتر از غذاهای گیاهی استفاده کنند و مصرف گوشت قرمز و گوشتهای فرآوری شده را محدود کنند.
- فعالیت بدنی روزانه به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر و وزن مناسب داشته باشند.
این اطلاعات، تنها دیدی کلی به شما می دهد و ممکن است برای تمام افراد صدق نکند. برای اطمینان حاصل کردن از تطبیق این اطلاعات با شرایط خود و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به پزشک خود مراجعه کنید.