آخرین نتایج از درمان های کووید۱۹ که در دست تحقیق هستند

کلشیسین Colchicine:

نتایج ابتدایی کارآزمایی COLCORONA نشان داد که کلشیسین ریسک مرگ ناشی از کووید۱۹ در بیمارستان را در مقایسه با پلاسبو کاهش داده و در مجموع از احتمال بستری شدن نیز ۲۵٪ و از نیاز به ونتیلاتور تا ۵۰٪ و از مرگ و میر ۴۴٪ کاسته است.

داکسی سیکلین Doxycycline:

شاخه‌ای از کارآزمایی PRINCIPLE نتیجه گرفته که هیچ اثر مفیدی از این دارو در افراد بالای ۵۰ سال که در خانه درمان می‌شدند و یا در مراحل ابتدایی بیماری بودند دیده نشده است.

آناکینرا Anakinra:

این دارو هیچ بهبودی در وضعیت بیماران با شدت خفیف و متوسط کووید۱۹ نداشته هرچند کارآزمایی CORIMUNO-19 هنوز در مورد اثرش برای بیماران شدید تحقیق می‌کند.

باملانیویماب Bamlanivimab:

کارآزمایی BLAZE-2 نشان داد که این دارو تا ۸۰٪ توانست ریسک ابتلا را در بین افراد مسن در خانه‌های سالمندان را در مقابل افراد مشابه که پلاسبو گرفتند بکاهد و اثر پیشگیری خوبی داشته است.

درمان ترکیبی باملانیویماب و اتِسِویماب Bamlanivimab plus Etesevimab:

این ترکیب باعث کاهش لود ویروس SARS-CoV-2 در روز ۱۱ بیماری در افراد مبتلا با شدت خفیف و متوسط شده است (Gottlieb et al 21.01.2021 ).

توسیلیزوماب Tocilizumab:

یک کارآزمایی مقایسه‌ای به روش اتفاقی نشان داد که مصرف توسیلیزوماب بهمراه درمان استاندارد در موارد شدید و کریتیکال کووید۱۹ به درمان استاندارد برتری در روز ۱۵ بیماری نداشته و حتی ممکن است مرگ و میر را افزایش دهد (Veiga et al. 20.01.2021).

دگزامتازون Dezamethasone:

از طریق مهار فرآیندهای ضدالتهاب به کنترل عکس‌العمل شدید ایمنی کمک می‌کند و برای کسانی است که بستری بوده و اکسیژن دریافت می‌کنند و یا به ونتیلاتور وصل می‌باشند. این دارو بعنوان بخشی از درمان در انگلستان تصویب شده و در دستورالعمل NHS می‌باشد.

کُنوالسنت پلاسما Convalescent plasma:

پلاسمای سرشار از آنتی‌بادی افراد بهبودیافته از کووید۱۹ برای بیماران کریتیکال به نظر مفید می‌رسد اما بیشتر تحقیقات آن گزارش موردی و با case series بوده است. این درمان توسط انگلستان و آمریکا تایید شده است.

آزیترومایسین Azithromycin:

در سطح آزمایشگاهی اثرات ضد ویروسی برعلیه آنفلوانزای تیپ A و Zika از آن دیده شده و همچنبن ممکن است به کنترل طوفان سایتوکاینی کمک کند. این دارو در کارآزمایی RECOVERY در حال مطالعه است.

لووفلوکساسین (تاوانکس) Levofloxacin:

این دارو در گایدلاین NICE متعلق به NHS انگلستان و فقط برای بیماران شدید در صورتی که سایر آپشن‌ها مناسب نباشد با دوز ۵۰۰میلیگرم یک یا دوبار در روز تجویز می‌شود.

در حال حاضر بیشتر تحقیقات درمانی در دو گروه ضد ویروس Antivirals که از تکثیر ویروس ممانعت می‌کنند و مدولاتور ایمنی Immune Modulators که به سیستم ایمنی برای مقابله با بیماری کووید۱۹ کمک می‌کنند و یا از عکس‌العمل طوفانی ایمنی ممانعت می‌کنند تقسیم شده است.
معروف‌ترین سر لیست‌های این تحقیقات عبارتند از:

• ANTIVIRALS:
  Remdesivir, Chloroquine/Hydroxychloroquine, Lopinavir/Ritonsvir, Favipiravir, Umifenovir, Ribavirin, EIDD-2801, Niclosamide, Oseltamivir, Ivermectin
• IMMUNE MODULATORS:
  Dexamethazone, Hydrocortisone, Covalescent plasma, Budesonide, AZD7444, Azithromycin, Doxycycline, Interferons, Tocilizumab, Sarilumab, Anakinra, Ruxolitinib,
• OTHERS:
  Colchicine, ACE2 inhibitors, Angiotensin II receptor blockers, Statins, Aspirin, Anticoagulants, Famotidine, Nitric oxide, Fluvoxamine

نتیجه می‌گیریم در حال حاضر هیچ درمان قطعی در هیچکدام از گروه‌های دارویی ضدویروس و مدولاتور ایمنی و غیره وجود ندارد، هرچند به کار بردن برخی از آنها در صورت توفق ضرر بر فایده ممکن است معقول باشد.

بنابرین برخی تجویزها که در نسخه‌ها بصورت سلیقه‌ای و گاهی روتین در کشور استفاده می‌شوند اساس علمی نداشته و حتی بی اثر بودن برخی مثل داکسی سیکلین اثبات شده ویا اگر اثر دارند برای همه شدت‌های بیماری نیستند همانند تاوانکس و دگزامتازون.

بنابراین در مصرف داروهایی همانند تاوانکس Levofloxacin و یا داکسی سیکلین و یا آزیترومایسین دقت بیشتری داشته باشیم و بخصوص برای موارد خفیف و یا حتی متوسط بطور روتین تجویز نکنیم.

دکتر حسن رودگری
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

کارگروه تازه‌های علمی کرونا سازمان نظام پزشکی کشور

منابع:

The Pharmaceutical Journal. 02.02.2021
NICE.org.uk