پرکاری تیروئید

پرکاری تیرویید چیست؟
اصطلاح پرکاری تیرویید به هرگونه شرایطی که طی آن میزان هورمون تیرویید در بدن بیش‌ازحد عادی باشد اطلاق می‌شود. به‌عبارت‌دیگر در این شرایط غده تیرویید بیش‌ازحد طبیعی فعال می‌شود.

علائم پرکاری تیرویید چیست؟
به‌طورکلی هورمون تیرویید با تاٌثیر در سوخت‌وساز (متابولیسم) بسیاری از فرآیندهای بدن را تحت کنترل دارد. اگر میزان هورمون تیرویید در بدن بیش‌ازاندازه باشد هر یک از عملکردهای بدن تمایل به تند شدن (یا تشدید سرعت) دارند. لذا جای تعجب ندارد اگر بعضی از علایم پرکاری تیرویید شامل : عصبی شدن، تحریک‌پذیری، افزایش تعریق، ضربان قلب، لرزش دست‌ها، اضطراب، به‌سختی به خواب رفتن، نازک شدن پوست، موهای نازک و شکننده و ضعف ماهیچه‌ها به‌خصوص در قسمت فوقانی بازوها و ران‌ها باشد.
شما ممکن است دچار افزایش دفعات اجابت مزاج شوید ولی اسهال چندان شایع نیست، و یا ممکن است علی‌رغم اشتهای خوب دچار کاهش وزن شوید و در خانم‌ها میزان خونریزی ماهیانه و دفعات آن کم شود. پرکاری نیرویید معمولا به آهستگی شروع می‌شود.
در ابتدا علایم ممکن است با عصبی شدن ساده ناشی از استرس اشتباه شود. اگر شما سعی داشتید که توسط رعایت رژیم غذایی وزن از دست دهید، شروع پرکاری تیرویید تا وقتی باعث سایر مشکلات شود به خاطر تسریع در کاهش وزن برای شما خوشایند است.
در بیماری «گریوز» که شایع‌ترین شکل پرکاری تیرویید است ممکن است چشم‌ها بزرگ به نظر برسند که به علت بالا رفتن پلک فوقانی است، گاهی اوقات یک یا هر دو چشم به سمت جلو دچار بیرون‌زدگی می‌شوند. بعضی از بیماران دچار تورم در جلوی گردن که ناشی از بزرگ شدن غده تیرویید (گواتر) است می‌شوند.

چه عواملی باعث پرکاری تیرویید می‌شود؟
شایع‌ترین علت پرکاری تیرویید (در بیش از ۷۰ درصد مردم) افزایش تولید هورمون تیرویید توسط غده تیرویید است.این شرایط به‌عنوان بیماری «گریوز» نیز نامیده می‌شود. بیماری گریوز توسط آنتی‌بادی‌هایی در خون باعث تحریک غده تیرویید برای افزایش اندازه و افزایش ترشح بیش‌ازاندازه هورمون تیرویید می‌شود.
این نوع از پرکاری تیرویید در افراد باسابقه فامیلی ابتلا به این بیماری بیشتر بروز می‌کند و بیشتر در خانم‌های جوان اتفاق می‌افتد. درباره اینکه چرا افراد خاصی به این بیماری مبتلا می‌شوند اطلاعات کمی در دست است.
نوع دیگری از پرکاری تیرویید در اثر وجود یک یا چند گره در تیرویید مشخص می‌شود که این گره یا گره‌ها به‌تدریج رشد کرده و فعالیت خود را افزایش می‌دهند به‌طوری‌که میزان کلی هورمون تیرویید که وارد جریان خون می‌شود بیش از مقدار طبیعی است. این شرایط به‌عنوان یک گره سمی یا گواتر سمی (با گره‌های متعدد) شناخته می‌شود. همچنین ممکن است فردی اگر دچار التهاب تیرویید ( یا تیروییدیت) شده باشد، به‌طور موقت علایم پرکاری تیرویید را نشان دهد.
این شرایط اخیر (التهاب تیرویید) ناشی از بروز مشکلی در سیستم ایمنی یا یک عفونت ویروسی است که به دنبال آن باعث نشت هورمون از غده تیرویید می‌شود. همچنین پرکاری تیرویید می‌تواند در اثر مصرف بیش‌ازحد نیاز قرص‌های حاوی هورمون تیرویید ایجاد شود.

پرکاری تیرویید چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر پزشکتان مشکوک به وجود پرکاری تیرویید در شما شود، معمولاً راه تشخیص آسان است. در معاینه معمولاً وجود بزرگی غده تیرویید و افزایش ضربان قلب مشخص می‌شود. همچنین پزشک متوجه افزایش رطوبت و نرمی پوست شما و لرزش در نوک انگشتان دست‌هایتان می‌شود.
بازتاب‌های (رفلکس‌های) اندام‌های شما ممکن است تسریع شده باشد و چشم‌های شما اگر مبتلابه بیماری گریز شده باشید تا حدی دچار مشکل است.
تشخیص پرکاری تیرویید با انجام آزمایش خون که در آن میزان هورمون‌های تیرویید اندازه‌گیری می‌شود قطعی می‌شود. به‌طورکلی هورمون‌های پیروکسین (T4) تری یدوتیرونین (T3) و هورمون تحریک‌کننده تیرویید (TSH) در آزمایش خون بررسی می‌شوند. با افزایش فعالیت تیرویید انتظار داریم سطح هورمون‌های تیرویید دچار افزایش و سطح TSH کاهش یابد.
اگر آزمایش خون افزایش فعالیت تیرویید را نشان دهد پزشک شما ممکن است بخواهد تصویری از تیرویید شما داشته باشد (اسکن تیرویید).
اسکن تیرویید افزایش فعالیت تیرویید را به‌طورکلی (تمام نسج تیرویید) یا به‌صورت گره یا گره‌هایی در تیرویید مشخص می‌کند. به‌علاوه التهاب تیرویید را نیز نشان می‌دهد. ممکن است همزمان نیاز به‌اندازه گیری توانایی تجمع ید توسط غده تیرویید باشد.

پرکاری تیرویید چگونه درمان می شود؟
یک روش درمانی یکسان برای تمام انواع پرکاری نیرویید وجود ندارد. پزشک شما ممکن است نوع درمان شمارا بر اساس سن شما، نوع پرکاری نیرویید شما، شدت پرکاری نیرویید شما، و سایر شرایط پزشکی که سلامت شمارا تحت تأثیر قرار می‌دهد انتخاب کند. ممکن است بهتر باشد با پزشکی که در این امر تجربه دارد مشورت شود.

معاینه سایر اعضای خانواده که در معرض خطر هستند
با توجه به اینکه پرکاری تیرویید مخصوصاً بیماری گریوز، می‌تواند به‌صورت خانوادگی بروز کند معاینه اعضای خانواده شما ممکن است افراد دیگر با مشکلات تیروییدی را آشکار نماید بنابراین چنانچه تاکنون سایر افراد خانواده‌تان تحت بررسی قرار نگرفتند مراجعه به پزشک می‌تواند مفید باشد.