مدیریت بیماران سرپایی کووید ۱۹

حین مطالعه حتما به نمره‌بندی پشتوانه پژوهشی هر پیشنهاد توجه فرمایید:
A=strong, B=moderate, C=optional
I=یک یا دو ترایال راندومایز بدون محدودیت ماژور
IIa=ترایال‌های غیر راندومایز یا ساب گروپ آنالیز
IIb=مطالعه کوهورت و یا ترایال غیر راندومایز
III=تاکید صاحب‌نظران

مدیریت بیماران سرپایی شامل دستورات بهداشتی، قرنطینه شخصی و آموزش زمان تماس و مراجعه به پزشک و یا مراکز درمانی برای بررسی حضوری است (AIII).

بیماران علامت‌دار باید در صورت لزوم از راه دور و پیش از مراجعه حضوری ترایاژ شوند. بیماران با دیسپنه باید مراجعه حضوری نمایند و در روزهای ابتدایی شروع دیسپنه برای پیگیری روند دیسپنه بررسی مستمر و دقیق شود (AIII).

مدیریت وضعیت باید بر اساس علائم حیاتی بیمار، یافته‌های بالینی و پاراکلینیکی درمعاینه، ریسک فاکتورهای احتمال بروز و پیشرفت وضعیت شدید و میزان دسترسی به منابع و مراکز باشد (AIII).

درمان اختصاصی موارد خفیف تا متوسط:

• استفاده از یکی از مونوکلونال آنتی‌بادی‌های ضدویروسی برای افراد دارای ریسک فاکتورهای احتمال بروز و پیشرفت شدت بیماری همانند:
• ۷۰۰ میلیگرم بَملانیوینآب  Bamlanivimab همراه با ۱۴۰۰ میلیگرم اِتِسِویمآب Etesevimab ارزش علمی AIIa
  یا
  ۱۲۰۰ میلیگرم کاسیریویمآب Casirivimab همراه با ۱۲۰۰ میلیگرم ایمدِویمآب Imdevimab ارزش علمی AIIa
• در مورد استفاده از کلرکین و یا هیدروکسی کلرکین با یا بدون آزیترومایسین نظر NIH رد مصرف هر دو میباشد و اطلاعات به نفع و یا برعلیه هر دو بقدر کافی قوی نیست (AI).
• از مصرف دگزامتازون و یا سایر گلوکوکورتیکوئیدها در بیماران سرپایی بشدت خودداری شود (AIII). در حال حاضر فقدان شدید اطلاعات کافی و متقن برای مصرف این داروها در بیماران سرپایی وحود دارد، لذا مصرف گلوکوکورتیکوییدها می‌تواند مضر نیز باشد.
• هرگونه مصرف آنتی‌بیوتیک‌های ضدباکتری همانند آزیترومایسین و داکسی‌سیکلین در بیماران سرپایی منع دارد، مگر با اندیکاسیونی دیگر (AIII).
• پزشک و یا پرستار مسول تماس با بیمار باید اطلاعات درمانی به روز و آپشن‌های پیش رو را با زبان بیمار به وی منتقل کند (AIII).
• ارزش علمی تجویز مکمل‌ها عمدتا ضعیف است. مثلا دیتای موجود برای رد یا تایید تجویز ویتامین C و D و Zinc ناکافی است. از جانبی اثر پیشگیرانه Zinc به لحاظ پشتوانه علمی رد می‌شود، مگر برای مصرف در کارآزمایی‌های بالینی (BIII).

البته باید دقت داشت که مرز بالینی بین بیماران سرپایی و بستری خیلی شفاف نیست و به علایم بیمار و دقت معاینات پزشک بستگی دارد.

نتیجه می‌گیریم که متاسفانه در حال حاضر بسیاری از تجویزها برای بیماران سرپایی که شامل کووید۱۹ خفیف تا متوسط است، دچار مشکل می‌باشد و این که یک بیمار سرپایی (حتی PCR مثبت ولی خفیف و متوسط) با کیسه‌ای از داروها که عمدتا شامل محصولات مکمل و شبه دارو و یا در برخی موارد داروهای مربوط به بستری‌ها و یا غیر موثر می‌باشند، حاکی از malpractice و خطر جانبی برای این بیماران و همچنین اتلاف وقت و تحمیل هزینه بی‌دلیل علمی می‌باشد. از همه مهم تر تردد غیرضروری این بیماران به مطب‌ها و مراکز درمانی خود ناقض پروتکل‌های بهداشتی و موجب گسترش بیماری است. وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی با آموزش صحیح همکاران و سپس نظارت دقیق باید از بار جانی و مالی درمان های غیرضروری و گاهی القایی و ترددهای بی دلیل بکاهند.

دکتر حسن رودگری
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

کارگروه تازه‌های علمی کرونا
سازمان نظام پزشکی کشور

منبع: 

National Institute of Health/covid-19 treatment guidelines/ 24.May.2021 updates