راهنمای تغذیه با شیر مادر و تغذیه مادر در شیردهی

تغذیه مکرر در طول شبانه روز
در تمام مدت شبانه روز در کنار نوزاد خود باشید. مهمترین عامل در افزایش شیر مادر، مکیدن مکرر و تخلیه مرتب پستان ها بر حسب میل و تقاضای شیرخوار در شب و روز می باشد.

عدم استفاده از شیشه و پستانک
از بکار بردن پستانک و شیشه شیر جداً خودداری کنید.
استفاده از شیشه:

• موجب کاهش میل مکیدن شیرخوار از پستان و کاهش شیر مادر می شود.
• موجب انتقال آلودگی ها و عفونت ها و بیماری به شیرخوار می شود.
• فرم دندان ها و قالب فک ها را تغییر می دهد.

تشخیص کافی بودن شیر مادر
بهترین راه تشخیص کافی بودن شیرمادر، افزایش وزن شیرخوار بر اساس منحنی رشد است. برای پایش رشد کودکان و اطمینان از کفایت شیر خود به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.

موارد زیر را علت ناکافی بودن شیرخود تصور نکنید:

• گریه زیاد شیرخوار: می تواند به علت خیس بودن کهنه، سرد یا گرم بودن، ملاقات بیش از حد بستگان، بیماری یا قولنج و… باشد.
• زود به زود شیرخوردن: به لحاظ هضم آسان و قابلیت جذب بالای شیرمادر است.
• مکیدن طولانی پستان: می تواند به لحاظ وضعیت نادرست پستان شیرخوار باشد و اصلاح وضعیت شیردهی، مشکل را برطرف می کند.
• کم بودن شیر روزهای اول: مقدار شیرروزهای اول (آغوز) کم است اما برای نوزاد کافی، ضروری و حیاتی است و اولین واکسن او در برابر بیماری ها محسوب می شود.
• کافی نبودن شیر هنگام دوشیدن: ملاک میزان تولید شیر نیست زیرا پستان با مکیدن شیرخوار شیرکافی تولید می کند.
• کوچک بودن پستانها: تولید شیر به اندازه پستان ها بستگی ندارد مکیدن مکرر موجب تولید شیر بیشتر می شود.

شیردهی مادران شاغل

• در تمام مدت مرخصی زایمان شیرخوار را فقط با شیر خود تغذیه کنید.
• از مرخصی ساعتی شیردهی برای تغذیه شیرخوار با شیر مادر درطول ساعات کار استفاده کنید.
• پس از بازگشت به کار، دفعات شیردهی درعصر شب را افزایش دهید.
• شیر خود را بدوشید. تخلیه مرتب پستان ها به افزایش شیرکمک می کند.
• شیر دوشیده شده را برای تغذیه شیرخوار ذخیره کنید. تا در زمان دور بودن از او با این شیر تغذیه شود. شیر دوشیده شده مادر را باید با قاشق و فنجان به شیرخوار بدهند.
• شیر دوشیده شده ۴-۳ ساعت در دمای اتاق (محل خنک) و تا ۴۸ ساعت در یخچال و ۳ ماه در فریزر خانگی قابل نگهداری است.

روش دوشیدن شیر با دست

• دوشیدن شیر با دست بهترین روش دوشیدن است.
• فکرکردن به شیرخوار و نگاه کردن به او، استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت ۵ تا۱۰ دقیقه روی پستان و حمام کردن یا ماساژ دادن پستان به جاری شدن شیر کمک می کند.
• دست را طوری قرار دهید که چهار انگشت زیرپستان، درست در لبه هاله و شست در بالا و روی هاله قرار بگیرد.
• پستان را به طرف قفسه سینه فشاردهید. سپس آن را بطرف جلو بیاورید. بعد به قسمت لبه هاله فشار بیاورید بعد جای انگشتان را روی هاله عوض کنید تا تمام مجاری شیر تخلیه شوند.
• برای خروج شیر به هاله پستان باید فشار وارد شود نه نوک آن
• برای جمع آوری شیر از لیوان پلاستیکی تمیز و جوشانده شده استفاده کنید.
• در صورت بروز مشکل پستــانی مثل احتقـــان، زخم و شقاق پستان به شیردهی ادامه داده و به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.

روش صحیح بغل کردن و پستان گرفتن شیرخوار

1. در وضعیت های مختلف مادر (نشسته یا نیمه خوابیده ) ، شانه ها و قفسه سینه شیرخوار باید روبروی پستان مادر باشد و بینی او هم سطح نوک پستان.
2. دست و بازوی خود را زیر سر وشانه شیرخوار قرار دهید و دست دیگر را طوری زیر پستان بگذارید که شست روی پستان و انگشتان دیگر زیرپستان قرار گیرد.

شروع به موقع تغذیه با شیر مادر

• تغذیه با شیر مادر را بلافاصله بعداز زایمان (و یا بلافاصله بعداز به هوش آمدن در سزارین) شروع کنید
• هرچه تغذیه با شیرمادر زودتر شروع شود، شانس موفقیت شیردهی بیشتر است.

توصیه های لازم

• قبل از شیر دادن دستهایتان را بشویید و پستان خود را با آب ولرم تمیز کنید.
• با استفاده از صابون یا مواد ضد عفونی تحریک نکنید.
• هنگام شیردادن نوزادرا بغل کرده سر او را بالاتر نگه دارید.
• توجه کنیدسینه بینی نوزادرانپوشاندومانع تنفس نوزاد نگردد.
• انگشت خودرا زیر سینه و انگشت شصت را رو قرار دهید.
• پس ازشیر خوردن نوزادپشت نوزادراماساژدهیدتاآروغ بزند.
• برای جلوگیری از پریدن شیر در گلو نوزاد او را پس از خوردن شیر به پهلو راست بخوابانید.
• بر روی شکم خوابانده نشود.
• به جز قطره هایی که پزشک توصیه می کند هیچ چیز دیگر به کودک ندهید.
• از شیر دادن در حالت خوابیده خودداری کنید.
• استراحت مادر بمدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه قبل از دوشیدن شیر،خوردن مایعات نظیر یک لیوان شیر، آب میوه ،چای کمرنگ موثر می باشد البته مایعات گرم موثرتر است.
• استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی پستان و نوک آن ماساژ دادن به جاری شدن شیر کمک می کند.

تغذیه مادران در دوران شیر دهی
شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادراست. سختی ها و شیرینی هایش همه در ذهن مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره ای خوش این دوران را به پایان برساند ، باید بداند که چگونه نیازهایش را تامین کند

• استفاده از شیر کم چرب ۳ لیوان در روز ، یک عدد تخم مرغ، گوشت قرمز
• مصرف سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعنا ، جعفری
• مغز بادام ، بادام زمینی و گردو
• مصرف میوه در طول روز
• استفاده از روغن زیتون درسالاد
• ۶ تا ۸ لیوان آب در طول روز
• مصرف قند و شکر کاهش داده شود و از غذای کم چرب و کم نمک استفاده شود.
• ازمصرف قهوه ، چای و نوشابه های گازدار و مواد غذایی پر ادویه همچون سوسیس و کالباس خودداری شود.
• از مصرف سیر و پیاز ، مارچوبه و تربچه که باعث تغییر در طعم شیر می شود خودداری نمایید.
• نوشیدن یک لیوان شیر یا آب میوه تازه در هر بار شیر دهی توصیه می شود.
• ورزش های سبک که باعث افزایش توان بدن و کاهش استرس می شود توصیه می شود.
• قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به مدت حداقل ۲۰ دقیقه در روز

فواید شیردهی برای مادر

• شیردهی شانس حاملگی های ناخواسته راکاهش می دهد
• کاهش سرطان پستان در مادر
• تقویت رابطه عاطفی مادر با کودک
• هزینه کم و راحتی و آسایش مادر
• مکیدن باعث می شود رحم مادر زودتر به شکل و اندازه اول بر گردد.
• باعث کاهش خونریزی بعد از زایمان می شود.
• شیر دادن نیاز به انسولین در مادران دیابتی را کاهش می دهد.
• شیردادن باعث کاهش خونریزی بعداز زایمان می شود.
• مادران شیر ده پریودهای کمتری خواهند داشت
• شیردادن خطرکانسر تخمدان و رحم را در مادر کاهش می دهد
• همیشه دردسترس و قابل هضم تر می باشد
• سیستم ایمنی کودک را افزایش می دهد
• باعث کاهش حساسیت وآلرژی و آسم در کودک می شود
• باعث کاهش عفونت و اسهال می گردد
• مانع ازمشکلات بینایی ، قلبی، عروقی و خونی می شود
• کودکان کمتر دچار بیماری می شوند.
• باعث خواب بیشتر در کودک می شود.
• باعث کاهش مرگ و میر در کودکان قبل از ۳ سالگی و کاهش درد در نوزاد می گردد