ممکن است رژیم غذایی مدیترانه ای باعث کاهش ریسک ابتلا به افسردگی شود.

آنالیز: Bazian   ویرایش: NHS  

چهارشنبه، ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸

فهرست مطالب:

1. این مطالعه از کجا منشا گرفت؟
2. نوع این تحقیق چه بود؟
3. این تحقیق شامل چه چیزی می شود؟
4. نتایج اولیه چه بود؟
5. محققان نتایج به دست آمده را چگونه تفسیر کردند؟
6. نتیجه گیری

سر تیتر خبر :” بر اساس تحقیقات، ممکن است داشتن رژیم غذایی مدیترانه ای به پیشگیری از افسردگی کمک کند.”

این سر تیتر بر اساس بررسی جدیدی از مطالعات قبلی انجام شده در مورد تاثیر رژیم غذایی بر افسردگی عنوان شده است.

یافته ی اصلی بررسی ها این بود که به نظر می رسد رابطه ای قوی بین داشتن رژیم غذایی مدیترانه ای و کاهش احتمال رخ دادن افسردگی یا بدتر شدن علائم آن وجود دارد.

معیار دقیقی درباره ی اجزای رژیم غذایی مدیترانه ای وجود ندارد اما معمولا به رژیم غذایی حاوی مقادیر قابل توجهی سبزیجات، میوه ها، حبوبات و روغن زیتون و در مقابل مقادیر کمی گوشت قرمز یا فراوری شده گفته می شود. مدت هاست که مشخص شده چنین رژیم غذایی برای قلب مفید است بنابراین شاید بتوان فواید این رژیم را با جمله ی ” هر چیزی که برای بدن مفید است، برای مغز هم مفید است” تعمیم داد.

البته در این بررسی مطالعات قبلی، محدودیت هایی وجود دارد که باعث می شود نتوانیم اطمینان حاصل کنیم که حقیقتا رژیم غذایی مانع افسردگی می شود یا نه؟:

در درجه ی اول، افراد افسرده با احتمال کمتری به دنبال تهیه و خوردن وعده های غذایی سالم هستند بنابراین این مطالعه فقط می تواند این را نشان دهد که افرادی که در معرض افسردگی هستند، رژیم های غذایی سالم کمتری دارند. علاوه بر این، افرادی که رژیم غذایی سالم تر دارند، معمولا گرایش بیشتری به داشتن سبک زندگی سالم(برای مثال داشتن فعالیت بدنی بیشتر) نیز دارند که به نظر می رسد از افسردگی جلوگیری می کند. بعضی از تحقیقاتی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته اند، از این فرضیه ها حمایت می کنند و برخی دیگر نیز نه!

اگر چه باید در مورد پذیرش یافته های تحقیقاتی محتاط باشیم، اما آن ها یکی دیگر از مدارک احتمالی برای پذیرفتن تاثیر رژیم غذایی مدیترانه ای هستند. این از قبل مشخص است که داشتن رژیم غذایی مناسب برای قلب مفید است پس می توان احتمال داد که داشتن رژیم غذایی سالم و سبک زندگی مناسب، برای ذهن و خلق و خوی ما نیز مفید باشد.

توصیه: برای اینکه رژیم خود را به رژیم مدیترانه ای نزدیک تر کنید، مطالعات بیشتری داشته باشید.

این مطالعه از کجا منشا گرفت؟

محققان اجرا کننده ی این مطالعه از یک تیم بین المللی شامل دانشگاه لندن در بریتانیا، دانشگاه مونتپلیر در فرانسه، دانشگاه دیکین در استرالیا و دانشگاه لاس پالماس در اسپانیا بودند.

این تحقیق توسط شورای تحقیقات پزشکی Nordforsk و آکادمی فنلاند تامین مالی شد و در مجله روانپزشکی مولکولی منتشر شده است.

این تحقیق به صورت گسترده به وسیله ی رسانه های بریتانیایی منتشر شد. اکثر این گزارش ها نسبتا غیر انتقادی بود. برای مثال تیتر Daily Telegraph به این شکل بود:” یک تحقیق جدید بزرگ مشخص کرده است؛ رژیم غذایی مدیترانه ای با کاهش التهاب خطر ابتلا به افسردگی را از بین می برد.”

این پیشنهاد که التهاب باعث افزایش ریسک ابتلا به افسردگی می شود در حالی به عنوان یک حقیقت گزارش شده است که ارتباط بین التهاب و افسردگی تنها یک فرضیه ی نسبتا جدید است که حتی این ارتباط به وسیله ی یک متخصص متابولیسم در حد “بسیار ضعیف” توصیف شده است.

همچنین Guardian نیز گزارش داد:” خوردن غذاهای با ارزش غذایی پایین، خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد.” این در حالی است که مطالعه ی انجام شده به بررسی تاثیر غذاهای ناسالم بر سلامت ذهن نپرداخته بود.”

اما BBC گزارشی خوب و متعادل از تحقیق ارائه داد که شامل تاکید به توجه کردن به سایر عواملی که می تواند بر نتایج تاثیر بگذارد نیز می شد.

نوع این تحقیق چه بود؟

این مطالعه یک systematic review و متاآنالیز بود که به بررسی یافته های مطالعاتی می پرداخت که برای ارزیابی ارتباط بین رژیم غذایی و افسردگی انجام شده بود.

Systematic review یک روش خوب برای ارزیابی شواهد موجود در مورد یک موضوع است. در حالیکه مطالعات مشاهده ای می توانند ارتباط بین عوامل مختلف را نشان دهند، البته این مطالعات نیز در بیان اینکه یک عامل(مثلا رژیم غذایی) مستقیما علت عاملی دیگر (مثلا افسردگی) است، ناتوان است. (ارتباط را نشان می دهد ولی رابطه ی علت و معلولی را نه!)

این تحقیق شامل چه چیزی می شود؟

برای انجام این مطالعه، محققان مطالعات قبلی که به ارزیابی رژیم غذایی مردم و همچنین سلامت ذهنی آنان می پرداخت را بررسی کردند. در اکثر موارد مشارکت کنندگان پرسشنامه هایی راجع به وعده های غذایی خود پر کرده بودند که شامل سوالاتی درباره ی رژیم غذایی اخیر آنان بود.

سوالات این پرسشنامه در مورد معیار های مختلفی از “غذای سالم” بود. این معیار ها شامل موارد زیر می شد:

• رژیم غذایی مدیترانه ای
• رژیم غذایی سالم بر اساس شاخص غذای سالم (HEI)
• رژیم غذایی با هدف کاهش فشار خون بالا
• رژیم غذایی ضد التهاب (anti-inflammatory diet)
  

در رابطه با افسردگی نیز اکثر مطالعات به ارزیابی افسردگی با سوالاتی راجع به علائم افسردگی پرداختند هر چند تعداد کمی از مطالعات نیز افسردگی تشخیص داده شده به وسیله ی یک پزشک را مبنا قرار دادند.

در کل، ۴۱ مطالعه ی قبلی مورد بررسی قرار گرفت که ۲۰ تا از آن ها مطالعات طولانی مدت بود، بدین معنی که رژیم غذایی افراد ارزیابی می شد و سپس به مدت سال ها مورد ارزیابی قرار می گرفتند تا ببینند که آن ها مبتلا به افسردگی می شوند یا نه؟

۲۱ مطالعه دیگر نیز به صورت توصیفی_مقطعی بود به این معنی که در یک زمان مشخص به ارزیابی رژیم غذایی افراد و اینکه آیا مبتلا به افسردگی هستند یا نیستند پرداخته بود.

محققان نتایج بررسی این دو نوع مطالعه را جداگانه عرضه کردند. به نظر می رسد مطالعات توصیفی_مقطعی دقت کمتری داشته باشد.

به همین علت است که ما فقط نتایج مطالعات طولی را گزارش می کنیم.

آن دسته از مطالعات طولی که افرادی که از ابتدا مبتلا به افسردگی هستند را از مطالعه خارج کرده اند، نتایج قابل اعتمادتری را ارائه می دهند با این وجود هنوز هم عوامل مخدوش کننده ی دیگری می توانند روی نتایج اثر بگذارند.

بیشتر (نه همه) مطالعات، جدول هایی را تنظیم کرده اند تا عوامل زیر را در نظر بگیرند:

• سن
• جنس
• مصرف سیگار
• فعالیت بدنی و شاخص توده ی بدنی(BMI)
• مجموع انرژی دریافتی از غذا
• فاکتور های اجتماعی-اقتصادی

نتایج اولیه چه بود؟ قوی ترین اثر ضد افسردگی را رژیم غذایی مدیترانه ای داشت؛ در کنار آن نشانه هایی نیز وجود داشت که داشتن رژیم غذایی ضد التهابی و یا رژیم غذایی سالم (بر اساس “شاخص غذای سالم”) می تواند احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش دهد.

در هر مورد، نتایج بین افرادی که بیشترین و کمترین شباهت به رژیم غذایی های زیر داشتند، مورد مقایسه قرار گرفت.

رژیم غذایی مدیترانه ای:

بر اساس ۴ تحقیق و با مشارکت ۳۶۵۵۶ نفر، افرادی با تغذیه ی شبیه تر به رژیم غذایی مدیترانه ای، ۳۳ درصد احتمال کمتری برای ابتلا به علائم افسردگی داشتند. (odds ratio (OR) 0.67, 95% confidence interval (CI) 0.55 to 0.82).

رژیم غذایی ضد التهابی:

بر اساس ۵ مطالعه و با مشارکت ۳۲۹۰۸ نفر، افراد با رژیم غذایی شبیه تر به رژیم غذایی ضد التهاب، ۲۴ درصد احتمال کمتری برای ابتلا به علائم افسردگی داشتند.

غذای سالم بر اساس شاخص غذای سالم:

بر اساس ۳ مطالعه و با مشارکت ۴۵۵۳۳ نفر، به نظر می رسد که کسانی که تغذیه ی سالم تری دارند با احتمال کمتری به علائم افسردگی مبتلا می شوند. باید در نظر گرفت که این نتایج، با فاصله ی کمی از نظر آماری معنی دار شده است که ممکن است اتفاقی بوده باشد. (OR 0.76, 95% CI 0.57 to 1.02)

رژیم غذایی کاهش دهنده ی فشار خون بالا:

مطالعات در مورد این رژیم غذایی نتایج بحث برانگیزی داشته و یک اثر کاملا مشخص برای آن یافت نشده است.

محققان نتایج به دست آمده را چگونه تفسیر کردند؟

محققان اظهار داشتند که مرور جامع شواهد نشان می دهد که “ارتباط قوی بین رعایت رژیم غذایی مدیترانه و پایبندی به رژیم غذایی ضد التهابی با کاهش خطر افسردگی وجود دارد.

نتیجه گیری:   افسردگی یک بیماری پیچیده با علل و عوامل تاثیر گذار مختلف و متعدد است که می تواند شامل وراثت، میزان سلامتی، شخصیت و فاکتور های اجتماعی باشد و معمولا دشوار است که علت دقیقی را مشخص کنیم.

در حالی که هر گونه نگاه به عوامل رژیم غذایی یا شیوه زندگی که ممکن است باعث بهبود سلامت روانی و کمک به کاهش تعداد افراد مبتلا به افسردگی شود، بسیار قابل اهمیت است، این که محدودیت های این تحقیق را تشخیص بدهیم نیز مهم است.

محدودیت های این تحقیق شامل موارد زیر می شود:

• کیفیت پایین بعضی از مطالعات؛ از جمله مطالعات توصیفی-مقطعی که نمی توانند رابطه ی علت و معلولی دقیق را مشخص کنند.
• در نظر گرفتن علائم افسردگی به جای تشخیص بالینی افسردگی در اکثر مطالعات.
• وجود خطاهای بالقوه در پرسشنامه های مربوط به اطلاعات غذایی؛ که به حافظه ی افراد در مورد آن چه که گاهی طی هفته ها، ماه ها و حتی سال های گذشته خورده اند اعتماد می کند.
• تاثیر بالقوه ی سایر فاکتور های مخدوش کننده؛ حتی مطالعاتی که عواملی مانند ورزش کردن و شرایط اجتماعی-اقتصادی را در نظر گرفته اند نیز نمی توانند اثر فاکتور های مخدوش کننده را کاملا حذف کنند.

داشتن سبک زندگی سالم شامل عدم مصرف سیگار، میزان کافی فعالیت فیزیکی و عدم مصرف زیاد مشروبات الکلی، با کاهش افسردگی ارتباط دارد. اما بدین معنی نیست که ابتلای مردم به افسردگی، به علت سبک زندگی ناسالم بوده است. برای کسی که با علائم افسردگی دست و پنجه نرم می کند، بسیار سخت است که بتواند سبک زندگی سالم داشته باشد. برای یک فرد افسرده، رفتن به فروشگاه و فراهم کردن و خوردن وعده های غذایی سالم و همچنین تمایل برای رفتن به جامعه و ورزش کردن کار سختی است.

واضح است که داشتن یک رژیم غذایی سالم، برای سلامت جسمی و روانی شما مفید است. اما باید در نظر داشت که نباید کاری کنیم که افراد افسرده احساس کنند که این تقصیر خودشان است که غذاهای سالم بیشتری مصرف نمی کنند.

توصیه: در مورد رژیم غذایی مختلف (ضد التهاب و…) و اینکه چگونه می توانید از افسردگی و یا خلق و خوبی پایین رها شوید، مطالعات بیشتری داشته باشید.